ЛАМОТРИДЖИН САҚЛАГАН ДОРИ ПРЕПАРАТЛАРИНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ФАРМАЦЕВТИКА БОЗОРИДА ТУТГАН ЎРНИНИ ТАҲЛИЛИ
К.Р.Рамазонова, , Ф.С Жалилов. З.Х. Одилова. Ташкентский фармацевтический институт, г. Ташкент,
Республика Узбекистан
тел.:974430094, e-mail: kamolaramazonova@gmail.com
Илмий ишнинг долзарблиги.Жаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилотининг статистик маълумотларига кўра тутқаноқ касаллиги ер шарининг турли ёшда бўлган 0,5 фоиз аҳолисида учрайди. Унга хос белгилар қаторига ҳуруж ҳолида кузатилувчи ҳушдан кетиш ва тана мушакларининг айрим гуруҳларида титраш рўй бериши хосдир. Баъзи ҳолларда тутқаноқ бемор танасининг ҳамма мушакларида ёки диффуз(тарқоқ) ҳолда рўй бериши мумкин. Бу касалликнинг келиб чиқиши баъзан ирсият билан ҳам боғлиқ бўлади. Илгари бу гуруҳга кирувчи тутқаноқ касаллигини гениун эпилепсия деб аташган. Ҳозирги вақтга келиб тутқаноқ касаллиги билан чалинган беморлар сони йилдан йилга ошиб бормоқда. Бу эса тутқаноққа қарши дори препаратларининг кенг қўлланилишига ва бу препаратлар билан заҳарланиш ҳолатларининг кузатилишига сабаб бўлмоқда. Ламотриджин-нейромедиатор аминокислатар ингибитори ҳисобланади. У тутқаноққа қарши дори препаратларининг янги талвасага қарши дори воситалар турига киради. Ламотриджин терапевтик дозаларда глутамат кислата ретсепторларини блоклайди. Бу гурух препаратлари ассортименти шу кунгача ўрганилмаганлиги илмий ишнинг долзарблиги ва ахамиятлилигидан далолат беради.
Ишнинг мақсади.Ўзбекистон Республиаси фармацевтик бозорининг маълум бир қисмини ташкил этган тутқаноқ касалликларни даволашда самарали ишлатиладиган талвасага қарши препаратлар гурухига мансуб ламотриджиннинг препаратларини ўзбекистон фармацевтика бозорида тутган ўрнини таҳлилини ўрганиш изланишимизнинг мақсадини ташкил этади.
Тадқиқот услуби ва материаллари.Ламотриджин серотонин абсорбциясининг селектив ингибиторларига мансуб бўлиб тутқаноқ, 18 ёшдан ошган беморлар учун доимий қўрқув билан кечувчи талваса, Ленокс-Гасто синдромлари ҳолатларида қўлланилади. Унинг кўп миқдорда қўлланилишидан бош айланиши, ҳолсизлик, тахикардия, оғизни қуриши, чанқаш, кўнгил айниши, қусиш каби ҳолатларни рўй бериши оқибатида заҳарланишлар кузатилмоқда, шунингдек у келтириб чиқариши мумкин бўлган ножўя таъсирларига менгитни ҳам киритиш мумкин. Ламотриджин билан ўткир заҳарланиш ҳолатларида беморларга тез тиббий ёрдам кўрсатиш учун тўғри ташҳис қўйиш жуда муҳимдир. Бунда ўзбекистон бозоридаги бу воситанинг дори шакллари ва турларини билиш муҳим аҳамият касб этади. Тадқиқот “контент тахлил” асостда олиб борилди. Дори воситалари ва тиббиёт техника сифатини назорат қилиш Бош Бошқармаси қошидаги ахборот бўлимининг материаллари (регистрлар, 14, 15, 16- сонли дори воситалар ва тиббий буюмлар Давлат реестрлари) нинг контент таҳлили асосида Ўзбекистон Республикаси фармацевтика бозоридаги ламотриджин дори воситалар ассортиментининг 2015-2018 йиллар бўйича таҳлили амалга оширилди.
Натижалар. Таҳлил натижасига кўра 2019 йилда тутқаноққа қарши гурух препаратлари жами 50 та препаратдан ташкил топгани, улардан 3 тасини яъни 6 % ни ламотриджин дори воситаси препаратлари ташкил қилиниши аниқланди. Ўзбекистон Республикасида 2018 йилда ламотриджиннинг 3 та, Ламитор, Ламиктал, Латрид каби савдо номидаги препаратлар рўйхатдан ўтганлиги маълум бўлди. Унинг 66,6% чет элда (Ҳиндистон ва Полшада) ва 33,4 % республикамизда ишлаб чиқарилиши аниқланди. Умумий ассортиментнинг 100 % оддий таблетка дори шаклларидан ташкил топгани аниқланди.
Хулосалар: хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки бу дори воситаси Ўзбекистон бозорида кенг миқёсида ишлатилмоқда бу эса у билан заҳарланиш ҳолатларини кузатилишига сабаб бўлилиши, шунингдек у даволашда ҳар бир бемор учун махсус дозаларни аниқлашда кимё-токсиклогик ва биофармацевтик таҳлил усулларини ишлаб чиқишни тақазо этади
Регистрационная карта участника
Фамилия, имя, отчество
Возраст
Камола Рамазонова Рамазоновна
25 лет
Место работы, должность
Ассистент кафедра стандартизации лекарственных средств и менеджмента качества, Ташкентский фармацевтический институт,
Контактнный телефон
+998909920094
+998974430094
Е-mail
ФИО соавторов
Жалилов Фазлиддин Садикович
37лет
Одилова Зебо Хожиакбаровна
23 лет
