K o m m u t a t s I ya t I z I m L a r I

 
SIP protokoli 
 
Session Initiation Protocol. Bu amaliy daraja protokolidir, u 
yordamida multimedia sessiyalarini o‘rnatish, modifikatsiya qilish va 
tugatish yoki IP- tarmoq bo‘yicha chaqiruvlar kabi operatsiya amalga 
oshiriladi. SIP multiservis tarmoqlarda H.323 protokolda amalga 
oshiriladigan funksiyalarga o‘xshash funksiyalarni bajaradi. SIP sessiyasi 
multimedia konferensiyalari, masofadan o‘qitish, IP - telefoniya va boshqa 
shunga o‘xshash ilovalarni o‘z ichiga olishi mumkin. 

---

227 
SIP matn mo‘ljallangan protokolni o‘z ichiga oladi. Eng keng 
tarqalgan H.323 protokoli hisoblanada, ishlab chiqaruvchilarning 
ko‘pchiligi o‘zining yangi mahsulotlarida SIP protokollarni qo‘llab 
quvvatlash ko‘zda tutiladi. SIP protokollari ommaviyligining o‘sish 
tempini hisobga olib yaqin kelajakda uning negizida qaror IP - telefoniya 
bozorining muhim ulushini band qiladi. 
IP - telefoniya tarmoqlarining tuzilishiga SIP protokolining 
yondoshuvini amalga oshirishda H.323 protokoliga nisbatan ancha sodda, 
lekin telefonlar bilan o‘zaro ishlashini tashkil qilsh uchun kamroq mos 
keladi. 
Shuning uchun SIP protokoli IP - telefoniya xizmatlarini ko‘rsatish 
uchun internet xizmatlarining etkazib beruvchilari ko‘proq mos keladi, 
bunda ushbu xizmatlar paketining qismi hisoblanadi. 
Modifikatsiyalangan SIP - T protokoli (SIP for Telephony) 7- sonli 
signali- zatsiyani SIP protokoli bilan integratsiya qilish maqsadida 
yaratilgan edi. SIP - tarmoqning 7- sonli signalizatsiya tarmog ‘i bilan 
o‘zaro ishlash tuguni SIP - xabarda ISUP xabarini inkapsullaydi va ISUP 
xabarlaridan axborot qismini SIP xabarlar sarlavhasiga transportlashni 
ta’minlash uchun translyasiyalaydi. 
 
Shlyuzlarni dekompozitsiyalash tamoyili 
 
MGCP protokoli MG shlyuzlarini boshqarish uchun foydalaniladi. U 
chaqiruvlarni qayta ishlashning butun mantiqiy shlyuzlardan tashqarida 
joylashadigan arxitektura uchun ishlab chiqilgan va boshqaruv MGC kabi 
tashqi qurilmalar tomonidan bajariladi. MGCP chaqiruvlar modeli bir - 
birini ulashi mumkin bo‘lgan oxirgi nuqtalar to‘plami MGC shlyuzlarini 
ko‘rib chiqadi. Oxirgi nuqtalar fizik (analogli telefon liniyalar yoki raqamli 
magistral), yoki virtual (UDP/IP ulanish bo‘yicha ma’lumotlar oqimi) 
bo‘lishi mumkin. 
Media Gateway Control Protocol (MEGACO) protokoli MG 
shlyuzlarini boshqarish uchun standart sifatida MGCP almashtirilishi 
kerak. MEGACO shlyuzlar, ko‘p nuqtali bog‘lanishlarni boshqarish 
qurilmalari va interfaol ovozli javob qurilmalari uchun umumiy platforma 
bo‘lib xizmat qiladi. MEGACO protokoli foydalaniladigan ulanishlar 
modeli MGCP protokoliga nisbatan juda oddiydir. MEGACO MG 
shlyuzlarini aniq kontekst ichida bir biri o‘rtasidagi bog‘lanishni aniqlashi 
mumkin bo‘lgan oxirgi qurilmalar to‘plami kabi ko‘rib chiqiladi. Oxirgi 
qurilmalar media - oqimlarning manbai yoki qabul qilgichi hisoblanadi. 

---

228 
MFCP protokolida bo‘lgani kabi oxirgi qurilmalar fizik yoki virtual 
bo‘lishi mumkin. Bog‘lanish, bitta oxirgi qurilma boshqasiga 
joylashtirilganda, amalga oshiriladi. Misol uchun, chiqiruvlarni qayta 
adreslash oxirgi qurilmalarning bir kontekstidan boshqasiga o‘tishi bilan 
amalga oshiriladi, videokonferensiya esa, bir nechta oxirgi qurilmalarning 
umumiy kontekstga o‘tishi bilan initsializatsiyalangan bo‘ladi.