K k o o r r X x o o

Korxonada boshqaruv tizimini yaratishda asos boshqaruv
 hisobotning ahamiyati
 
Menejer ishi – bu har doim notug’ri qarorlar qabul qilish 
ehtimoli
bilan 
bog’liqdir. Rahbar har doim ham qarorlar qabul qilish zarur bo’ladigan 100% 
axborotlarga ega bo’lavermaydi. Axborotlar yetarli bo’lmagan sharoitda to’g’ri 
qarorlar qabul qilish san’ati – bu yaxshi menejerni oddiy ijro etuvchidan ajratib 
turuvchi xususiyatlardir. 99,9% zaruriy axborotlar mavjudligida qarorlar qabul 
qiluvchi shaxsni har doim ham yaxshigina menejer deb hisoblab bo’lmaydi. 50%li 
noaniqlik sharoitida qarorlar qabul qiluvchi kishi – bu avantyuristdir. Samarador 
menejerlar, odatda 70-90% zaruriy axborotlar mavjud sharoitlarda qarorlar qabul 
qiladilar. Mazkur foizni oshirish juda qimmat va mushkuldir. Agar rahbarlar yetarli 
miqdorda axborotga ega bo’lmasalar, ular samara keltirmaydigan qarorlarni qabul 
qilishga majbur bo’ladilar. Samarasiz qarorlar – bu:

nokompetentli qarorlar – konkret axborotlar mavjud bo’lmagan, axborotlarni 
yetarli miqdorda bo’lmasligiga asoslangan qarorlar; 

noto’g’ri qarorlar – ishonchsiz axborotlarga asoslangan qarorlar; 

o’z vaqtida qabul qilingan qarorlar – muammoni bartaraf etish uchun o’ta 
kech qabul qilingan qarorlar. 
Ko’pgina korxonalarda nazorat va qarorlar qabul qilish uchun korxona 
rahbariyati oladigan ma’lumotlar hisobotning ikki turi asosida shakllanadi. Ulardan 
birinchisi – bu mavjudligi barcha korxonalardan qonun bo’yicha talab qilinadigan 
soliq va moliyaviy hisobotlar. Mazkur hisobot shakli batafsil belgilangan bo’lib, 
barcha korxonalar uchun yagona kurinish kasb etadi. Muammo shundan iboratki, 
soliq va moliyaviy hisobot ko’rinishda taqdim etiladigan ma’lumotlar spesifik 
maqsadlar uchun xizmat qiladi, korxona ishini boshqaradigan kishilar ehtiyojiga 
javob bermaydi. 
Hisobotning ikkinchi turi – bu korxonaning ichki hisobotidir. Hisobotning 
mazkur turi qonun bilan belgilanmaydi hamda korxona ichki hisobotni qanday olib 
borishda to’liq erkinlikga ega. Agar, ichki hisobot tizimi o’z-o’zidan tuzilsa, unda 
shunday vaziyat yuzaga keladiki, korxona rahbarlari, masalan bo’lim menejerlari, 

---

o’z bo’limlarining ishi to’g’risida hisobotlarni haqiqatda oladilar, birok, mazkur 
hisobotlarda aks ettirilgan ma’lumotlar odatda, qator kamchiliklarga ega bo’ladi: 

ular umumiy kurinishda, masalan sotish to’g’risidagi shartnomalar 
podshivka yig’ma jildida birlashtirilgan hisobot o’rniga, ko’rsatilgan davr 
uchun sotishning umumiy hajmi to’g’risida raqamlar keltirilgan; 

ular qabul qilish uchun qulay ko’rinishda emas va tarkiblashtirilmagan; 

ular to’liq emas hamda bir-birini inkor qiladi; 

hisobotlarda keltirilgan ma’lumotlar ishonchliligi shubhali yoki ularni 
tekshirish imkoni mavjud emas; 

kechiktirilishi, masalan, ko’pgina korxonalarda debitor qarzdorlik 
to’g’risidagi ma’lumotlarni hisobot oyi tugagandan so’ng ancha kundan
so’ng olish mumkin. 
Yuqoridagi omillarning barchasi ko’pgina korxonalar o’z faoliyatini amalga 
oshiradigan axborot muhitni tashkil qiladi.