K k o o r r X x o o

Axborot tizimlarning asosiy turlari
Yuzaga keladigan muammolarni tahlil qilish, qarorlar qabul qilish, 
operasiyalarni nazorat qilish, yangi mahsulot yoki xizmatlarni yaratish uchun 
istalgan korxona axborotlarga ehtiyoj sezadi. 
Boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun foydalaniladigan asoslangan va 
qayta ishlangan ma’lumotlarga biz axborot sifatida qaraymiz.
Ma’lumotlar ham tashkilotning o’zida, ham undan tashqarida yuz 
berayotgan xodisalarni aks ettiradi. Korxonani muvafaqiyatli faoliyat ko’rsatishi 
uchun uzatish va navbatdagi foydalanish uchun qulay bo’ladigan shaklga keltirish 
hamda 
olingan 
natijalarni 
foydalanuvchilarga 
uzatish 
talab 
etiladi. 
Foydalanuvchilar esa qanday ma’lumotlarni yig’ish kerakligini aniqlash, hamda 
to’lalik, ishonchlilik va olingan natijalarni taqdim etish shakli nuqtai nazaridan 
ularga ishlov berish usullariga o’zgartirish kiritish kerakligini belgilaydilar. 
Axborot tizimning umumiy 5.1. – rasmda ko’rsatilgan.
Funksional jihatdan axborot tizimni ma’lumotlarni kiritish, ularga ishlov 
berish, hamda saqlash va boshqaruvda foydalaniladigan olingan axborotlarni 
taqsimlashni ta’minlovchi korxona boshqaruvida foydalaniladigan o’zaro 
bog’langan ko’pgina elementlar sifatida aniqlash mumkin. 

---

Korhona 
Boshlang’ich 
ma’lumotlar 
Sinflash, 
tartiblash-tirish, 
hisob-kitoblar 
Natijaviy 
axborotlar 
Korxona boshqaruvning turli darajalarida axborot ehtiyojlarga hizmat 
ko’rsatish uchun axborot tizimni tashkil etadi. Masalan, korporativ axborot 
tizimlarni (AT) boshqarishga bag’ishlangan [25] ishda, to’rtta boshqaruv darajasi 
va unga mos ravishda AT ajratib ko’rsatiladi: boshqaruvning oliy daraja qarorlarini 
qo’llab quvvatlash tizimi (strategik daraja); avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi 
(ABT) va qarorlar qabul qilishni qo’llab quvvatlash tizimi (boshqaruv darajasi); 
professional va idoraviy (ofisli) tizimlar (bilimlar darajasi); tranzaksiyalarga ishlov 
berish tizimi (operasion daraja). 
TASHQI MUHIT 
Iste
’molchilar Ta’minlovchilar 
Axborot tizim 
Teskari aloqa 
Tartibga soluvchi Boshqa Raqobatchilar 
tashkilotlar manfaatdor 
shahslar 
5.1. – rasm. Axborot tizimning umumiy chizmasi 
Bir darajadagi tizim, o’z navbatida, turli funksional yo’nalishlarni (ishlab 
chiqarish, moliya, marketing, personalni boshqarish) axborot ehtijlarini 
ta’minlashga yo’naltirilgan bo’lish mumkin.
5.1. jadvalda boshqaruvning turli darajalarida foydalaniladigan ATlar tavsiflari 
umumlashtirilgan.