K k o o r r X x o o

Axborot tizimlari tavsifi 
Boshqaruv 
darajasi
Tizim turlari 
Axborotiy 
kirish 
Ishlov berish 
Axborotiy 
chiqishlar 
Foydalanuv-
chilar 
Strategik daraja
Rahbariyat 
qarorlarini 
qo’llab 
quvvatlash 
tizimi 
Tashki va 
ichki 
birlashtirilgan 
ma’lumotlar 
Grafika,
imitasiya, 
dialog 
Bashoratlar, 
savollarga 
javoblar 
Boshqaruv-
ning oliy 
darajasi 
Boshqaruv 
darajasi 
Qarorlarni 
qabul qilishni 
qo’llab 
qo’vvatlash 
tizimi 
Kichik 
hajmdagi 
ma’lumotlar, 
analitik 
modellar 
Dialog,
imitasiya,
tahlil 
Maxsus 
hisobotlar, 
qarorlar 
taxlili, 
javoblar 
O’rta bo’g’in 
rahbarlari, 
professii-onal 
Avtomatlash-
tirilgan 
boshqaruv 
tizim 
Tranzaksiya-
lar to’g’risida 
umumlashti-
rilgan 
ma’lumotlar 
Takrorlana-
digan 
hisobotlar, 
oddiy 
modellar, 
taxlil 
Umumlashti-
rish va tanlash 
Bilimlar 
darajasi 
Professional 
tizimlar 
Loyihali
maxsuslashuv,
bilimlar bazasi 
Modellash-
tirish,
imitasiya 
Modellar,
grafikalar 
Professii-
onallar 
Ofisli 
tizimlar 
Hujjatlar, 
chizmalar 
Hujjatlar-ni 
boshqarish, 
chizmalarni 
ishlab chiqish, 
kommunika-
siyalar 
Hujjatlar, 
grafiklar, 
elektron 
pochta 
Texnik 
personal 
Operasion 
daraja 
Tranzaksiya-
larga ishlov 
berish 
Tranzaksii-
yalar, 
vaziyatlar 
Ro’yhatni 
to’zish va 
saralash, 
birlashti-rish 
Batafsil 
hisobotlar, 
umumlashti-
rish 
Operasiion 
personal 

---

J a d va l 5 . 2 .
Tashkilotda qarorlar qabul qilish darajasi bo’yicha axborot tizimlarning 
sinflanishi 
Qarorlar qabul qilish 
darajasi 
Axborot tizimlarni turlari 
Foydalanuvchilar 
Strategik 
Oliy rahbariyat qarorlarini qo’llab 
quvvatlash tizimi 
(Chief Executive Information 
Systems) 
Korxonaning oliy rahbariyati 
Taktik 
Qarorlar qabul qilishni qo’llab 
qo’vvatlash tizimi
(Decision Support Systems): 

Boshqaruvning axborot tizimi
(Management Information 
Systems) 
Boshqaruvning intellektual tizimi 
(Intelligence Information 
Systems) 
O’rta daraja rahbarlari, 
Mutaxassislar 
Operasion 
Ofisli tizimlar 
Tranzaksiyalarga ishlov berish 
tizimi 
Texnik xodimlar 
Operasion xodimlar 
So’ngi yillarda bizning Respublikamizda korxonani samarali boshqarishga 
qodir bo’lgan kompyuter tizimlariga qiziqishning o’sishi va axborot 
texnologiyalarni shiddat bilan rivojlanishi kuzatilmoqda. Ayniqsa, boshqaruvning 
integrasiyalashgan tizimlariga talabning o’sishi ro’y bermoqda. Alohida vazifalarni 
(buxgalteriya hisobi yoki tayyor mahsulotni sotish) avtomatlashtirish va 
avtomatlashtirilgan boshqaruv tizim (ABT) ko’pgina korxonalar uchun bosib 
o’tilgan bosqich hisoblanadi, unda avtomatlashtirish uzoq muddat mobaynida bir 
biri bilan yetarli asoslangan uchta yo’nalish bo’yicha olib borildi: ABT (boshqaruv 
va moliyaviy – xujalik faoliyatini avtomatlashtirish tizimi), LAT (loyihalashtirishni 
avtomatlashtirilgan tizim) va TIJAT (texnologik va ishlab chiqarish jarayonlarini 
avtomatlashtirilgan tizimi).
Boshlanishidan kompleks rejasiz tashkil etilgan, qo’idaga ko’ra, turli 
bo’linmalar, uchastkalar va jarayonlarining talablariga javob Bera olmaydigan 
alohitda avtomatlashtirilgan tizimlar korxonaning yagona maqsadlari va 
vazifalariga bo’ysunmadi, o’zaro axborot aloqalar yomon yo’lga qo’yilishi yoki 
umuman aloqalarning yo’qligi yagona yaxlit tizim sifatidagi korxona manfaatlariga 
javob bermadi.

---

J a d va l 5 . 3 .