K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Ko‘p funksiyali qo‘shilmalar. Surkov moylarining ekspluatat-
sion xususiyatlarini yaxshilash maqsadida ularga birdaniga turli xil 
xususiyatlarga ega bo‘lgan bir nechta organik birikmalar qo‘shila-
di. Bu qo‘shilmalar moyning bir qator xususiyatlarini yaxshilash 
maqsadida qo‘shilganligi tufayli ular ko‘p funksiyali qo‘shilmalar 
deb yuritiladi. 
Ko‘p funksiyali qo‘shilmalarni moylarga aralashtirish zarurati 
dvigatelning ishonchli va uzoq muddat ishlashini ta’minlash uchun 
moy bir qator ekspluatatsion xususiyatlarga (oksidlanishga qarshi, 
qurum hosil bo‘lishiga qarshi, antikorrozion, yemirilishga qarshi) 
ega bo‘lishligidan kelib chiqadi. 
Ko‘p funksiyali qo‘shilmalar jumlasiga alkilfenolli, fenolsul-
fidli, shuningdek, tarkibida fosfor va oltingugurt bo‘lgan polimer 
birikmalar kiradi. 
ВФК va КФК, shuningdek, ВНИИНП–370 va ВНИИНП–371 
qo‘shilmalari alkilfenolli qo‘shilmalardir. Ularni tarkibida bariyli 
yoki kalsiyli tuzlar bo‘ladi. Ular yuqori antikorrozion, yuvuvchi, 
qurum hosil bo‘lishiga va oksidlanishga qarshi xususiyatlarga ega. 
Fenolsulfidli 
qo‘shilmalar 
(АзНИИЦИАТИМ–1 
va 
ЦИАТИМ–339)  antikorrozion  va  yuvuvchi  xususiyatlarga  ega, 
shuningdek, moyning qotish haroratini pasaytiradi. 

---

120
АзНИИ–7  va  АзНИИ–8  (АзНИИ–7  va  СБ–3  qo‘shilmalari­
ning 1 : 1 nisbatdagi aralashmasi) qo‘shilmalarining antikorrozion 
va yuvuvchi xususiyatlari yaxshi, shuningdek, moyning moylash 
xususiyatini yaxshilaydi va qotish haroratini pasaytiradi.