K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Motor moylarining ishlatilish sharoiti va ekspluatatsion
xossalari darajasiga kо‘ra guruhlari
Moy 
guruhi
Tavsiya etilgan ish sharoiti
A
Kuchaytirilmagan benzinli va dizelli dvigalellar
Б Б
1
Б
2
Yuqori haroratlarda cho‘kmalar hosil bo‘lishi va podslipniklarning 
korroziyalanishi kuzatiladigan kam kuchaytirilgan benzinli dvigatel-
larda
Kam kuchaytirilgan dizellarda
В В
1
В
2
Moyning oksidlanishi va barcha turdagi cho‘kmalar hosil bo‘lishi ku-
zatiladigan noqulay ish sharoitlarida ishlaydigan o‘rtacha kuchaytiril-
gan benzinli dvigatellarda
Moylarning antikorrozion va yeyilisliga qarshi xususiyatlariga ham-
da ularni yuqori haroratlarda cho‘kmalar hosil bo‘lishi moyilligiga 
yuqori darajadagi talablar qo‘yiladigan o‘rtacha kuchaytirilgan dizel-
larda
Г Г
1
Г
2
Moyning oksidlanishi, barcha turdagi cho‘kmalar, korroziya va zang 
hosil bo‘lishi kuzatiladigan og‘ir ish sharoitlarida ishlaydigan yuqori 
darajada kuchaytirilgan benzinli dvigalellarda
Yuqori haroratlarda cho‘kma hosil bo‘lishi kuzatiladigan noqulay ish 
sharoitlarida ishlaydigan qo‘shimcha havo kiritilmaydigan yoki kam 
miqdorda qo‘shimcha havo kirrtiladigan yuqori darajada kuchaytiril-
gan dizellarda
D
Og‘ir ish sharoitida yoki ishlatilayotgan yonilg‘i yuqori neytrallash-
tirish, antikorrozion va yeyilisliga qarshi xususyatlarga ega bo‘lgan, 
shuningdek, barcha turdagi cho‘kmalar hosil bo‘lishiga kam moyil 
bo‘lgan moylardan toydalanishni taqozo qiladigan sharoitlarda ish-
latiladigan qo‘shimcha havo kiritilishi ta’minlangan yuqori darajada 
kuchaytirilgan dizellarda
Е
Tarkibida oltingugurt miqdori ko‘p bo‘lgan moylarda ishlaydigan, 
silindrlari lubrikatorli moylash tizimi yordamida moylanadigan dizel-
larda
Izoh.
Gazokarburatorli dvigatellarda benzinli dvigatellarda ishlatishga 
tavsiya etilgan moylardan loydalaniladi. 
Xorijda ham motor moylari qovushoqlik xossalari va ish sharoit-
lariga binoan tanlanadi. Moylar qovushoqligi bo‘yicha SAE J300e 

---

126
tasnifi bo‘yicha, ish sharoiti bo‘yicha esa APJ tasnifi bo‘yicha 
belgilanadi. SAE J300e ga binoan moylar qishki (
W
harfi bilan 
belgilanadi), yozgi va barcha mavsumlarda ishlatiladigan turlar-
ga bo‘linadi. Respublikamizda ishlatiladigan va SAE J300e mo
-
tor moylarining qovushoqligi bo‘yicha o‘zaro almashinuvchanligi 
(taxminan) 5. 3- jadvalda keltirilgan. 
5. 3- jadval