K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Me’yorlanadigan sifat ko‘rsatkichlari. 
Motor moylari dvi-
gatellarning belgilangan quvvat va tejamkorligini, sifat ko‘rsat-
kichlarini yo‘qotmasdan ishonchli va uzoq vaqt ishlashini ta’min-
lashi uchun ular standartlar va texnik shartlarda belgilangan 
talablarga javob berishi lozim. 
Kinematik qovushoqlik. 
Avtomobil dvigatellarining moylash 
tizimlarida ishlatiladigan motor moylarining kinematik qovushoql-
igi 100°C haroratda 6–14 mm
2
/s
 
ga teng. Harorat pasayishi bilan 
bu ko‘rsatkich tez kattalashadi, minus 20°C haroratda 1000 mm
2
/s 
ga yetishi va undan oshib ham ketishi mumkin. Kinematik qovu-
shoqlik 6–3 mm
2
/s bo‘lgan moy qishda, qovushoqligi 10–14 mm
2
/s 
bo‘lganlari yozda ishlatiladi. 
123
Qotish harorati. 
Bu ko‘rsatkich ma’lum darajada moyning 
haydaluvchanligini va dvigatelni ishga tushirish xossalariga uning 
ta’sirini xarakterlaydi. Yozgi moylarda qotish harorati minus 15°C 
dan minus 20°C gacha, qishki moylarda esa minus 25°C dan minus 
30°C gacha, barcha mavsumlarda foydalaniladigan moylarning qo-
tish harorati minus 45°C gacha yetadi. 
Korroziyalash xususiyati. 
Avtomobillarda ishlatiladigan mo-
tor moylarining yuqori sifatli markalarida korroziyalash xususiyati 
yo‘q, boshqa markadagi moylarda 20 g/m
2
dan oshmasligi lozim. 
Moy tarkibidagi mexanik
aralashmalar va suvning miqdori. 
Maxsus qo‘shilmalar qo‘shilmagan moy tarkibida mexanik ara-
lashmalar bo‘lmasligi kerak, maxsus qo‘shilmalar qo‘shilgan moy-
lar tarkibida esa massasi bo‘yicha 0,15 foizdan oshmasligi lozim. 
Bunda mexanik aralashmalar ishqalanib ishlovchi detallar sirti-
ga abraziv ta’sir ko‘rsatmasligi kerak. Motor moyi tarkibida suv 
bo‘lmasligi zarur. Tarkibida juda oz miqdorda suv bo‘lganida ham, 
moyda mayda ko‘pik va emulsiya paydo bo‘ladi va bu detallar sir-
tidagi moy pardasining mustahkamligini yomonlashtiradi. 
5. 1. 8.