K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

nitroemalli bo‘yoq
deb yuriti-
ladi. Nitroemallar asosida hosil qilingan qoplamalar bir qator afzal-
liklarga ega, jumladan, xona haroratida ham tez quriydi; jilolan-
ganidan so‘ng neft mahsulotlari ta’siriga uzoq vaqt chidaydi. 
Shu bilan birga, nitroemallar qator kamchiliklarga ham ega, 
jumladan, qoplamalarning mexanik mustahkamligi yetarli darajada 
emas (shuning uchun ularni jilvirlash va jilolashga ancha vaqt sarf-
lanadi); nitroemal asosidagi qoplamalar 75°C gacha bo‘lgan haro-
rat ta’siriga chidamli bo‘lib, 140°C gacha qizdirilganida yemirilib, 
o‘z-o‘zidan yonib ketishi mumkin; nitroemallar metallga yomon 
ilashadi, shuning uchun ular yaxshilab gruntovkalangan sirtlarga 
surtiladi. 
275
Emal tarkibida parda hosil qiluvchi qattiq modda kam bo‘lgani-
dan, pardaning qalinligi 0,01 mm dan oshmaydi, shu sababli emal-
lar 4–6 qatlam qilib surtiladi. 
Nitroemallarning yuqorida keltirilgan kamchiliklarini bartaraf 
etish uchun ularning tarkibiga asosiy parda hosil qiluvchidan tash-
qari qo‘shimcha parda hosil qiluvchilar (modifikatorlar) qo‘shila
-
di. Bu usul asosida hozirgi zamonaviy nitroemallarning barchasi, 
jumladan, avtomobillarni bo‘yashda ishlatiladigan НЦ–11 turidagi 
nitroemallar ishlab chiqarilmoqda. 
Nitroemallar juda keng tarqalgan bo‘yoqlar jumlasiga kiradi. 
Yengil avtomobillarning kuzovi, qanotlari va yuk avtomobillari 
kabinalarini bo‘yashda nitroemallardan foydalanilar edi. Keyin gi 
yillarda. esa bu maqsadlarda sintetik (jumladan, alkidli smolalar) 
parda hosil qiluvchilar asosidagi bo‘yoqlardan foydalanilmoqda. 
Alkidli smolalar asosidagi lok-bo‘yoq materiallari. 
Bun-
day bo‘yoqlardan parda hosil qiluvchi sifatida alkidli smolalardan 
foydalaniladi (alkidli smolalar ko‘p asosli kislotalari ko‘р atomli 
spirtlarda polikondensatsiyalash mahsulotidir). Bunday parda ho-
sil qiluvchilarning eng muhimlari gliftal (ikki asosli ftalat kislotani 
glitserindagi eritmasi) va pentaftal (pentaeritritning to‘rt atomli 
spirtdagi eritmasi)dir. 
Alkidli smolalarni eritishda skipidar, uayt-spirit va solvent 
(toshko‘mir smolasini haydashda ajralib chiqadigan aromatik ug-
levodorodlar aralashmasi) ko‘rinishidagi uglevodorodli erituvchi-
lardan foydalaniladi. Gliftalli va pentaftalli smolalarning eritmalari