K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Avtomobil benzini
deganda, qaynash harorati, odatda, 40°C 
dan 200°C gacha bo‘lgan uglevodorodlar aralashmasi tushuniladi. 
Benzin tez bug‘lanadigan suyuq yonilg‘i bo‘lib, neftni to‘g‘ridan 
to‘g‘ri haydash yo‘li bilan va kreking usulida olinadi. 
Benzin tarkibida massasi bo‘yicha taxminan 85 foiz uglerod, 
15 foiz vodorod va juda oz miqdorda kislorod, azot va oltingugurt 
bo‘ladi. Tashqi ko‘rinishi tiniq, kam qovushoq, rangsiz yoki rangli 
suyuqlik bo‘lib, o‘tkir hidga ega va normal sharoitlarda tez bug‘la-
nadi. Barcha uglevodorodlar va ularning aralashmalari kabi suvdan 
yengil va suvda erimaydi, shuningdek, qoldiqsiz yonadi. 
23
Yonilg‘ining yonish natijasida hosil bo‘ladigan ener
giya, 100 %
Ish bajar
gan gazlar bilan atmosferaga 
chiqarib yuboriladigan ener
giya, 33 %
Sovitish tizimida sarflanadigan 
ener
giya, 29 %
Indikatorli quvvat, 38 %
Dvigateldagi aerodinamik va 
gidravlik yo‘qotishlar uchun 
sarflanadigan ener
giya, 6 %
Porshen va porshen halqalari
-
ning ishqalanishini yengishga 
sarflanadigan ener
giya, 3 %
Dvigateldagi boshqa 
ishqalanishlarni yengishga 
sarflanadigan ener
giya, 4 %
Samarali 
quvvat, 25 %
Generator
, venti
-
lator
, suv nasosi 
va isitish pech
-
kasi uzatmalarini harakatga keltirish 
uchun 
sarflanadigan 
ener
giya, 2,5 %
Transmissiya
-
da sarflanadi
-
gan ener
giya, 
1,5 %
Bosh uzatma
-
da sarflanadi
-
gan ener
giya, 
1,5 %
Dvigatelning 
salt ishlashida 
sarflanadigan 
ener
giya, 2,5 %
Avtomobilning tormozlanishida 
sarflanadigan 
ener
giya, 6 %
Yetakchi 
g‘ildiraklardagi quvvat, 12 %
Shinaning harakatlani
-
shini yengishga sarfla­
nadigan ener
giya, 6 %
Havoning qarshiligini 
yengishga sarfla
nadigan 
ener
giya, 6 %
2. 
1- 
rasm.