K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

eskirishning solishtirma 
ko‘rsatkichi
 
deb ataladi va bu ko‘rsatkich vaqt birligi ichida sina-
layotgan namuna hajmining kamayishi, ya’ni yeyilish miqdori bilan 
ifodalanadi. Avtomobil pokrishkalari protektorlarini tayyorlashda 
ishlatiladigan rezinalar uchun bu ko‘rsatkich: yengil avtomobillar 
uchun 0,08 mm
3
/j va yuk avtomobillari uchun 0,14 mm
3
/j dan ortiq 
bo‘lmasligi lozim. 
Ishqalanish ishqalanayotgan sirtlarning yeyilishiga va ular 
o‘lchamlarining o‘zgarishiga olib keladi. Ishqalanish – ishqala nish 
koeffitsiyenti bilan tavsiflanadi, ya’ni ishqalanish koeffitsiyenti 
qanchalik katta bo‘lsa, ishqalanish jadalligi ham shuncha yuqori 
bo‘ladi. 
Ishqalanish koeffitsiyenti rezina tarkibi va u ishqalanadigan 
abraziv material sirtiga bog‘liq. Ishqalanish va yeyilish turlariga 
qarab yeyiluvchanlikning yoki unga teskari bo‘lgan kattalik, ya’ni 
yeyilishga bo‘lgan qarshilik (chidamlilik) koeffitsiyentining son 
qiy matlari har xil bo‘ladi. 
Avtomobillarning tormozlanish imkoniyatlari ham ishqalanish 
koeffitsiyenti bilan uzviy bog‘liq. Avtomobil yo‘llarining qoplama 
turi va yo‘l sharoitiga bog‘liq holda ishqalanish koeffitsiyenti 0,1–
0,8 oralig‘ida bo‘ladi. 
257
Avtomobil shinasining asfalt-beton qoplama bilan ilashishi 
protektor va quruq asfalt­beton orasidagi ishqalanish koeffitsi
-
yenti 0,6–0,8 bo‘lishini ta’minlaydi. Ammo oz miqdorda yomg‘ir 
yog‘ishi protektor va asfalt­beton orasidagi ishqalanish koeffitsi
-
yentini ikki barobarga kamaytiradi. Yo‘llardagi loy qoldiqlari ish-
qalanish koeffitsiyentini yana­da yomonlashtiradi. Yo‘l muzlagan 
paytlarda bu koeffitsiyent 0,1 ga teng bo‘ladi. Bunday sharoitlarda 
avtomobilni boshqarishda noqulayliklar yuzaga keladi. 
10. 5.