K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si

Geterogen va gomogen   
Fanda keng tarqalgan ushbu terminlar yunoncha «heteros» - boshqa; hamda, «homos» 
- «teng», «bir xil», «umumiy» ma’nolarini beruvchi so‘zlardan kelib chiqqan.  
Getter  
Vakuum texnikasida gazlarni  yutib olish qurilmasini getter deyiladi. Masalan, bunda 
bariyga  kislorod  va  azotni  bog‘lab  olinadi  va  shu  orqali  vakuum  hosil  qilishga  uriniladi. 
Terminning  ma’nosi  inglizchada  «olmoq»  ma’nosini  beradigan  «to  get»  fe’lidan  yasalgan 
bo‘lib, getter – «oluvchi» degani bo‘ladi.   
Gidrofil va gidrofob  
Yunonlar  hydor  deb  suvni  aytishgan.  Ularning  tilida  «phileo»  -  sevmoq,  yaxshi 
ko‘rmoq bo‘lsa; «phobos» - qo‘rqmoq degan ma’noni beradi. Shunga ko‘ra, gidrofil – biror bir 
sirt  yuzaning  yoki  jismning  suvdan  namlanish,  suv  shimish  qobiliyati  mavjudligini  bildirsa; 
gidrofob  esa,  jismning  yoki,  yuzaning  suv  yuqtirmaslik  xossasiga  ega  ekanini  ifodalaydi. 
Tarkibida  «-fil» va  «-fob»  o‘zagi  uchraydigan boshqa ilmiy terminlarni ham  ko‘p uchratish 
mumkin.  Masalan, elektr tokiga ta’sirchan moddalarni  elektrofil;  yadroviy  ta’sirlarga moyil 
moddalarni nukleofil deyiladi. Shuningdek, siz fotofobiya, xemofobiya, termofil va ho kazo 
terminlarni ham eshitgan bo‘lsangiz kerak.  
Glyot  
Olmonlar  silliqlikni  Glätte  deyishadi.  Lekin  glyot  kimyoviy  moddaning  aniqrog‘i, 
qo‘rg‘oshin oksidi (PbO) ning nomidir. Albatta, bunda termin hamda, PbO orasida bog‘liqlik 
mavjud.  Qadimdan  nemislar  sirti  silliq  bo‘lgan  qo‘rg‘oshinli  oynalar  va  glazurlangan 
bezaklarni  tayyorlashda  aynan  qo‘rg‘oshin  oksididan  foydalanishgan.  Shu  sababli,  ushbu 
moddaning nomi ham «silliq» ma’nosini beruvchi glyot tarzida fanda o‘rnashib qolgan.  
Gradient 
Lotinchada  «qadam»  ma’nosini  beruvchi  «gradior»  so‘zi  ushbu  terminning  ildizi 
sanaladi.  
Gradus 
Bu  so‘zning  ma’nosi  lotinchada  «pog‘ona»,  «bosqich»  hamda  «daraja»  ma’nolarini 
beradi.