K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit o‘quv qo‘llanma toshkent «O‘qituvchi» -2004

Pulda ifodalash tamoyili. Bu tamoyil barcha aktiv va passivlarni, yuz bergan operatsiyalarni milliy valyutada, ya’ni sum va tiyinlarda aks ettirishni bildiradi.


Ehtiyotkorlik yoki konservatizm tamoyili. Bu tamoyil korxona hisobotida aktivlar va daromadlarni kam (ko‘p) qilib ko‘rsatmaslikni, shu bilan birga majburiyatlarni yoki harajatlarni ko‘p (kam) qilib ko‘rsatmaslikni ifodalaydi. Ushbu tamoyilni qo‘llash yashirilgan rezervlarni vujudga keltirish, biron maqsadda aktiv yoki foydani kamaytirib (ko‘paytirib) ko‘rsatish, harajat va majburiyatlarni ko‘paytirib (kamaytirib) ko‘rsatish huquqini bermaydi.


Hisobot davri raromad va harajatlarining mosligi tamoyili. Bu tamoyil hisobot

davri harajatlariga shu davrda real daromad keltirgan qismini kiritishni bildiradi. Mazmunni shakldan ustunlik tamoyili. Bu tamoyil korxona aktivlarini huquqiy

maqomi bo‘yicha emas, balkim ularning iqtisodiy mazmuni, egalik qilish huquqini berilish vaqtiga ko‘ra hisobga olish va balansga kiritishni ifodalaydi. Masalan, tovar– moddiy boyliklar korxonaga kelib tushgan sanadan boshlab, ular uchun xaq to‘langan yoki to‘lanmagan bo‘lishidan qat’iy nazar, korxona aktivlari tarkibiga kiritiladi va balansga olinadi. Uzoq muddali ijaraga olingan asosiy vositalar ham ularning haqi to‘lanishi muddatidan qat’iy nazar korxona balansiga olingan kundan boshlab kiritiladi.

Neytrallik tamoyili. Bu tamoyil moliviy hisobotni bironta shaxs manfaatlari uchun boshqa bironta shaxs zararlari evaziga moslashtirmaslikni bildiradi.


Aniqlilik tamoyili. Bu tamoyil hisobda aks ettirilgan har bir summani qat’iy hujjatli asosga ega bo‘lishligini bildiradi.


Ahamiyatlilik tamoyili. Bu tamoyil hisobda shakllangan ma’lumotlarni foydalanuvchilarning axborotga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishda ahamiyatliligini bildiradi.
Muhimlilik tamoyili. Bu tamoyil hisob va hisobot ma’lumotlarini
foydalanuvchilarning taqdim etilgan axborot asosida qabul qilgan qarorlariga ta’sirini bildiradi.