K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va audit o‘quv qo‘llanma toshkent «O‘qituvchi» -2004

Operativ ( joriy ) lizing – bu lizingni shunday turi bo‘lib, unda tuzilgan lizing shartnomasi moliyaviy lizing shartnomasiga qo‘yilgan talablarning birontasiga ham to‘g‘ri kelmasligi kerak. Operativ lizingning muddati , odatda, bir yildan oshmaydi, ushbu muddat tugagach lizing ob’ekti lizing oluvchidan lizing beruvchiga qaytariladi. Lizing beruvchi lizing ob’ektini o‘z balansidan chiqarmaydi, lizing oluvchi esa uni o‘z balansiga qabul etmaydi. Demak, operativ lizingda lizing beruvchi lizing oluvchiga lizing ob’ektidan vaqtinchalik foydalanish huquqini hak tulash sharti bilan beradi. Lizing shartnomasi muddati tugashi bilan lizing ob’ekti lizing oluvchidan lizing beruvchiga qaytariladi.


Sublizing-bu lizing oluvchi tomonidan lizing beruvchining roziligi bilan lizing oyu’ektini boshqa uchunchi shaxs (sub’ekt)ga ijaraga berilishi. Bunda lizing beruvchi sotuvchiga, lizing oluvchi lizing beruvchiga va sublizing oluvchi lizing oluvchiga aylanadi. Sublizing muddati dastlabki lizing shartnomasida ko‘rsatilgan muddatdan oshib ketmasligi lozim.
Lizing to‘lovi - lizing shartnomasining muhim elementi bo‘lib, lizing oluvchi tomonidan lizing beruvchiga to‘lanadigan qarz summasini bildiradi. Moliyaviy lizingda lizing to‘lovi o‘z ichiga lizing ob’ektining qiymati va lizing beruvchining foydasi summalarini oladi. Operativ lizingda lizing to‘lovi lizing beruvchining shartnomada ko‘rsatilgan foyda summasidan iborat bo‘ladi. Lizing beruvchi oladigan foyda summasi lizing ob’ekti bo‘yicha hisoblanadigan amortizatsiya harajatlari, ta’mirlash harajatlari, mol-mulk solig‘i harajatlari, shuningdek lizing summasidan olinadigan QQS summalarini to‘liq qoplashi, shuningdek unga ma’lum darajada sof daromad keltirish talabiga javob berishi lozim.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

76


Moliyaviy lizing hisobi.


Lizing oluvchida. Lizing oluvchi moliyaviy lizing bo‘yicha quyidagilarni hisobini yuritadi:


1.Lizing ob’ektini lizing shartnomasida ko‘rsatilgan qiymatda balansga qabul kiladi