К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

2
/
1
-қайдномани юритиш билан назорат 
қилинади. Валюта ҳисобварағи бўйича таэушлий ҳисоб 
карточкаларда, валюталарнинг номлари бўйича юри­
тилади.

---

15.6. Қисқа мудцатли молиявий инвестициялар
ҳисоби
Қисқа муддатли молиявий инвестициялар 
— ўзида 
муомала муддати 
12
ойдан ошмайдиган, енгил сотила- 
диган молиявий активларнинг харид қилинишига оид 
инвестициялардир. Уларнинг синтетик (умумлашган) 
ҳисоби 5800—“ Қисқа муддатли молиявий инвестиция­
лар” ҳисобварағида юритилади. Ушбу ҳисобварақ муд­
датли бўлиб (бир йилдан ошмаган муддат ичида), хўжа- 
лик юритувчи субъектларнинг инвестицияларини, яъни 
бошқа бир корхоналарнинг қимматли қоғозлари, фо­
изли давлат ва маҳаллий облигациялари, шунингдек 
бир корхонанинг бошқа корхонага берган қарзлари- 
нинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги маълумотларни 
умумлаштириш учун хизмат қилади. Ушбу ҳисобварақ 
фоизли облигацияларга инвестициялар ва шу каби қим- 
матли қоғозлар, шунингдек бошқа корхоналарга бе­
рилган қарзнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги маъ­
лумотларни умумлаштириш учун хизмат қилади.
Агарда фоизли облигацияларга инвестициялар ва 
шу каби қимматли қоғозлар, шунингдек бошқа корхо­
наларга берилган қарзларни қайтариш муддати бир йил­
дан ошмасагина, бу инвестициялар 5800—“Қисқа муд­
датли молиявий инвестициялар” ҳисобварағида ҳисоб- 
га олиб борилади. Бундан ташқари, қайтариш (қайта 
сотиб олиш) муддати кўрсатилмаган бошқа қимматли 
қоғозлар учун инвестициялар, агар улардан даромад 
олиш мўлжали бир йилдан ортиқ бўлмаса ҳам корхо­
налар 5800—“Қисқа муддатли молиявий инвестиция­
лар” ҳисобварағида синтетик ҳисобини олиб борадилар.
Ҳисобварақлар режасига мувофиқ ушбу ҳисобварақ 
бўйича куйидаги ҳисобварақлар очилиши мумкин:
5810—“Қимматли қоғозлар”;
5830—“Берилган қисқа муддатли қарзлар”;
5890—“ Бошқа жорий инвестициялар”.
Корхоналарда 5810—“Қимматли қоғозлар” ҳисоб- 
варағида акция, давлат ва маҳаллий заёмларнинг фо­
изли облигацияларига бир йилдан кам муддатга килин­
ган инвестицияларнинг ҳолати ҳисобга олиб борилади.
Корхоналар даромадли ва барқарор фаолият юри­
тувчи бошқа бир корхоналар акция ёки облигацияла-

---

рини бир йилдан кам муддатга харид қилганда 5810— 
“ Қимматли қоғозлар” ҳисобварағи дебетланиб, 5110— 
“Ҳисоб-китоб счёти”, 5210—“Валюта счёти” ёки бош- 
қа материал ва ҳар хил қийматликларни ҳисобга олув­
чи ҳисобварақлар кредитланади (агар қимматли қоғоз- 
ларнинг қиймати моддий қийматликлар билан тўланса 
ёки сотувчи корхонага берилса).
Ушбу қимматли қоғозларни сотиш ва қайта сотиш 
(қоплаш) жараёнида 9220—“Бошқа активларни соти­
лиши ва турли чиқими” ҳисобварағи дебетланиб, 5810— 
“Қимматли қоғозлар” ҳисобварағи кредитланади.
5830—“Берилган қисқа муддатли қарзлар” ҳисобва- 
рағида корхоналарнинг бошқа бир корхонага берган 
қисқа мудцатли қарзларининг ҳаракати ҳисобга оли­
нади.
Ушбу берилган қарзларга қуйидагича: дебет 5830— 
“Берилган қисқа муддатли қарзлар” хдообварағи кре­
дит 5110—“Ҳисоб-китоб счёти” ёки бошқа ҳисобва- 
рақлар ёзуви берилади.
Корхоналар берган қарзлари қайтариб берилганда 
5110—“Ҳисоб-китоб счёти” ёки бошқа ҳисобварақлар 
дебетланиб, 5830—“ Берилган қисқа мудцатли қарзлар” 
ҳисобварағи кредитланади.
5890—“ Бошқа жорий инвестициялар” ҳисобварағи- 
да корхоналарнинг мамлакат ва чет эл валюталарида 
омонат сертификатлари, банклардаги депозит счётлар- 
га қилинган инвестицияларнинг ва бошқа жорий ин­
вестицияларнинг ҳаракати ҳисобга олинади.
Корхоналарда 5800—“Қисқа муддатли молиявий ин­
вестициялар” ҳисобварағи бўйича аналитик ҳисоб ин­
вестициялар ва объектларнинг турлари бўйича, яъни 
сотиб олинган қимматли қоғозлар турлари ва уларни 
чиқарган корхоналар бўйича юритилади.
Корхоналар 5810—“ Қимматли қоғозлар” ҳисобва- 
рағида алоҳида “Давлат облигациялари” , “ Маҳаллий 
заём облигацияси”, “Корхоналар облигацияси” (обли­
гациянинг турлари бўйича), шунингдек акциянинг тур­
лари бўйича “Оддий акциялар” ва “Имтиёзли акция­
лар” унинг объектлари бўйича ҳам (акцияни чиқарган 
корхоналар бўйича) алоҳида аналитик ҳисобварақлар 
очиб, уларнинг ҳаракатини ҳисобга оладилар.

---

5830—“Берилган қисқа мудцатли қарзлар” ҳисобва- 
рағида аналитик ҳисоб қарзларни 
олган корхоналар 
бўйича берилган қарзни қайтариб олиш муддатлари 
бўйича юритилади.
Корхоналарда очилган аналитик ҳисобварақлар мам­
лакат ҳудудидаги ва чет элдаги қисқа мудцатли молия­
вий инвестициялар тўғрисидаги маълумот олиш имко­
нини бериши керак.
Корхоналарда молиявий инвестицияларнинг синте­
тик ҳисоби уларнинг муддатидан келиб чиққан ҳолда 
алоҳида ҳисобварақларда юритилади.