К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

Такрорлаш учун саволлар
1. Ишлаб чиқариш захиралари деганда нимани тушунасиз?
2. Ишлаб чиқариш захираларининг қандай турлари мавжуд?
3. Ишлаб чиқариш захиралари қайси баҳоларда баҳола- 
нади?
4. Материаллар ҳаракати қайси ҳужжатлар билан расмий­
лаштирилади?
5. Материалларнинг омбордаги ва бухгалтериядаги хисо­
би қандай ташкил қилинади?
6. Харид қилинган материаллар бўйича ҚҚСни ҳисоблаш 
қай тартибда амалга оширилади?
7. Материаллар инвентаризацияси тўғрисида нималарни би­
ласиз?
257

---

ТАЙЁР МАҲСУЛОТ (ИШЛАР,
ХИЗМАТЛАР) ВА УНИНГ
СОТИЛИШИНИ ҲИСОБГА ОЛИШ
13.1. Тайёр маҳсулот (ишлар, хизматлар) ва уни
ҳисобга олиш вазифалари
Тайёр маҳсулот иш лаб чиқариш ва уни со ти ш халқ 
хўж алиги ва аҳолин инг эҳтиёж ларини таъм ин лаш га 
қаратилган ҳар бир корхона ишлаб чиқариш ф аолия­
ти н и н г якунловчи босқичи ҳисобланади.
Тайёр маҳсулот 
деб — корхонадаги барча иш лов 
операцияларидан ўтиб бўлган, тайёр ҳолга келтирил­
ган белгиланган давлат стандарти ва техникавий шарт- 
ларни нг барча талабларига жавоб берадиган ҳамда тех­
ни ка назорати бўлими томонидан қабул қи ли нган ёки 
бую ртм ачиларга то п ш и р и л га н маҳсулотга айтилади. 
У н и н г таркибига бую ртмачи корхоналар учун бажа­
рилган иш , хизматлар ҳамда уш бу корхонага қарашли 
иш лаб чиқариш дан таш қари хўжаликлар учун бажа­
рилган и ш ва хизматлар ҳам киради.
Корхона маҳсулотни истеъмолчилар билан тузилган 
шартномалар режа топш ириқлари асосида бозор та­
лабларини ўрган иш каби масалаларга катта эътибор 
берган ҳолда иш лаб чиқаради.
Саноат маҳсулоти натура ва қиймат кўрсаткичида 
ҳисобга олинади. Н атура кўрсаткичлари маҳсулотни 
уларнинг табиий хусусиятларига қараб миқцори, сони 
ва оғи рли ги ни тавсифлаб беради, бу кўрсаткичлардан 
тайёр маҳсулотни миқдорий жиҳатдан ҳисобга олиш
учун фойдаланилади. Тайёр маҳсулот (иш , хизмат) ни 
натура кўрсаткичларининг пулдаги ифодаси у н и н г қи й- 
мат кўрсаткичини ифодалайди.
^Корхоналарда бухгалтерия ҳисобини таш кил қи ли ш
тизимида тайёр маҳсулот, уни ортиб ж ўнатиш вазифа- 
ларига қуйидагилар киради: