K. A. Alimov va boshq.; S. S. G‘ulo-movning umumiy tahriri ostida. T.: «Sharq»

1.2 - r a s m. Korxona boshqaruvidagi axborotlar konturi.


Boshqarish tizimining ishlashi. Boshqarish tizimining ishlashi (1.3-rasm) axborot bazasida, oldiga qo‘yilgan maqsadga muvofiq holda boshqariladigan ob’ekt, uning kirish va chiqishlari (1,2,4 aloqalari) holati bo‘yicha amalga oshiriladi (b). Ob’ektni boshqarish boshqaruvchi ta’sirni uzatish yo‘li bilan amalga oshiriladi (3). Tashqi muhit bilan aloqa tizimi strelka bilan ko‘rsatilgan(5). Boshqarishning asosiy tamoyili – teskari aloqa tamoyilidir (yopik sikl bo‘yicha boshqarish).
Boshqarish jarayoni muayyan maqsadga erishishga yo‘naltirilgan. Shundan kelib chiqib boshqarish jarayonini boshqariladigan ob’ektdagi jarayonga muvofiq keluvchi maqsad va hajm o‘rtasidagi farqni kamaytirishga intilish sifatida ko‘rib chiqish mumkin.

1.3 – r a s m. Boshqarish tizimining ishlashi

Boshqarish tizimining ishlashi tasodifiy yoki muttasil ta’sirlar man-bai bo‘lgan tashqi muhit bilan o‘zaro ta’sir sharoitlarida ro‘y beradi, ular boshqarish ob’ekta chiqishida ham, boshqaruv jarayoni kechishida ham kamchilik chiqarishi mumkin. Boshqarish jarayonida to‘g‘ri va teskari alo-qa kanallari bo‘yicha tizimning boshqaruvchi va boshqariluvchi qismlari o‘rtasida axborot almashinuvi kechadi. Oldiga ko‘yilgan maqsadlarni baja-rish uchun tizimning boshqaruvchi qismi boshqariluvchi ob’ektga axborot uzatishning turli kanali bo‘yicha boshqaruvchi ta’sirlar jo‘natadi. Teskari aloqa kanali bo‘yicha boshqariluvchi ob’ektdan boshqarish jarayoni holati va boshqaruvchi ta’sir bajarilishi natijalari haqida axborot kelib tushadi.

Tizimning boshqaruvchi qismi kirishida keladigan axborot ta’sir ko‘rsatadi. U boshqarish ob’ektidan (masalan, xom-ashyo, materiallar keltirilganligi haqidagi ma’lumotlar) tashqaridan (7) hamda ichkaridan (1,2,4) olingan ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Ko‘rilganlardan kelib chiqilsa, boshqarish mohiyatini boshqari-luvchi ob’ektga boshqaruvchi ta’sir ko‘rinishida yetkaziluvchi qarorlar qabul qilish uchun barcha kelib tushuvchi axborotni tizimning boshqariluvchi qismida qayta ishlash, deb izohlash mumkin.