Йзбекистон республикаси олий ва йрта maxcуc таълим вазирлиги термиз давлат университети



Download 472,5 Kb.
bet24/25
Sana22.02.2022
Hajmi472,5 Kb.
#94371
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Bog'liq
5e56445f5ba9d

терилиш ва сафдан чициш машцлари Велосипед хайдаш
Сузиш




Сенсомоториканинг ривожланиши (8-жадвал)

Болада
сенсомоторика ривожланади

  • тупни ерга, деворга

ургандан сунг илиб олади;

  • унг ва чап дул билан тупни уради;

оддий ва хаво тупларини (огирлиги 0,5кг) ерда думалатади ва улоцтиради.

* туп, шар, лента
билан уйналадиган мустацил уйинларни рагбатлантириш; таниш уйинлардан аста-секинлик билан янги уйинларга утиш
лозим

* кузНИ
жарохатлардан, цуёш нуридан, дум, чанг тушушидан сащіаш; умуртца погонасини цаттиц назорат билиш лозим

5-7 ёшли болалар (9-жадвал)




Талаб

Индикаторлар

Таълимга ёндошувлар

X,aëm хавфсизлиги

Юриш Боланинг юриш моторикаси ривожланган



Сакраш

  • турли йуналишларда, оддий Мадам, олдинма кетин оёц цуйган полда олдинга, ёнга, орхага юради;

*оёц учидан товонга суянган полда; турли тезликда; sаракатли, кичрайтирилган таянчда мувозанатни сацлаган полда; бир оёцда тухтаб-тухтаб юради;

  • жуфтликда ва якка сафларда оёцларини олдинга, болдирини opxara ташлаб юради;

  • текис ва мия юзаларда юради;

  • бошца sаракатлар билан дамоханг полда; табиий шароитлардаги тусицларни енгиб юра олади;

  • турли тезликда — секин, тез, уртача тезликда юради

  • 1,5-2 дацица т товсиз югуради;

*60-100м уртача тезликда югуради;
*320м масофани секин югуриб босиб утади;

  • мокисимон югуриш — Зхl0м; тутиб олиш ва цочиш билан ким узарга югуради

  • турли усуллар билан бир жойда; оёцни чалиштирган полда: оёцлар икки томонга; бир оёги олдинда, иккинчиси орцада; унг ва чап оёцда галма- гал сакрайди;

  • битта ёки иккита оёгида олдинга силжиш билан, бир оёкдан иккинчи оёцца, чизиш ва баланд булмаган предметлар устидан сакрайди;

  • жойидан 80- 90 см узунликка, югуриб туриб узунликка, югуриб баландликка сакрайди, арцонни узидан айлантирган полда сакрайди;

  • чегараланган юзада 2 оёкда эмаклайди;

  • бир ланча тусицлардан эмаклаб утади;

  • гимнастик скамейка устидан цоринда дул билан тортилган полда судралади;

  • эрталабки бадантарбия, жисмоний машгулотларни утказиш;

  • болалар спорти билан шугулланиш; даракатли уйинлар ва эстафеталар утказиш зарур

  • боланинг даракат фаолиятини ва дам олишини тугри ташкил билиш;

  • касаллик белгиларга адамият бериш (совуццотиш, бош огриги, бушашиш);

  • жисмоний машцларни меъёрида булишини кузатиш;

  • очик даводаги уйинлар, машгулотларда гигиеник талабларга риоя билиш;

  • чиництириш меъёрига риоя билиш;

  • болаларнинг сузиш эдтиёжларига талаблар цуйиш; машцларнинг меъёридан ошириб куп бажарилишига йул цуймаслик зарур

Эмаклаш

Сузиш


  • гимнастик нарвонга чицади ва тушади;

  • арцонли нарвонга тирмашиб чицади, эмаклаш машцларини бошца харакат турлари билан алмаштириб бажаради

  • кукрак ва орцада сирпанади;

х) кукракдан орхага бурилади ва аксини бажаради;

мустацил равишда сузади


аниши (10-жадвал)







Сенсомоториканинг ривожл

Отиш, илиш,
иргитиш Болада сенсомоторика ривожланган
Велосипед хайдаш

  • тупни тепага отади, epгa отиб икки

пул билан илиб олади; бир дул билан; царсак ва машкдар билан бажаради;

  • дамкорига турли долатлардан тупни улоцтиради; тур ортидан; тупни epra уриб, олдинга харакатланади ёки турган жойида тупни ерга уради;

  • (1кг огирликдаги) тупни иргитади;

  • тупни, дум солинган цопчани горизонтал ва вертикал нишонга (3- 4 м масофага) отади

  • 2 ёки 3 гилдиракли велосипедда тугри, муюлишлар билан, айлана цили6, “илонсимон” усулда

sайдайди

* махсус
машцлар, эстафеталар ташкил билиш зарур

  • sаракатли фаолиятни

хордиц билан навбатма- навбат амалга ошириш;

  • туп 0,5-1кг дан ошмаслиги лозим

в) маші бажарилаётганда давфсизлик чоралари курилиши лозим




    1. Царакатли уиинлар орцали болаларни дар томонлама тарбиялаш.

Уйин фаолияти болани цувонтиради. Х,аракатли уйин фавцулодда хурсандчиликнинг хилма-хил вазият билан, айницса ижобий дислар уйготишга хизмат цилади. Уйинларнинг мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг тарбиясидаги адамияти давида Н.К.Крупская таъкидлайди: “Мактабгача тарбия ёшидаги болалар учун катта адамиятга эга: уйин улар учун меднат, уйин улар учун тарбиянинг жиддий формасидир.
Чаццонликни, кучни, нишонга теккизишни устирадиган ва меднатда улкан адамиятга эга булган шунга ухшаш барча нарсаларни мактабгача тарбия муассасаларида цуллаш фавцулодда м имдир”.
Царакатли уйинлар ролининг м имлиги улар тематикасини, мазмунини синчиклаб тадлил билиш ва шунга мувофик турли ёшдаги болалар учун
танлашни талаб этади. Ҳар қандай ўйин хоҳ у ижодий, дидактик, мусиқали, шунингдек, ҳаракатли бўлмасин болаларшшг атроф-муҳитни билишида ўзига хос восита ҳисобланади. Ҳаракатли ўйинлар мазмунида бола дунёқарашини кенгайтирувчи ва тасаввурини аниқлаштирувчн кўплаб билиш материали мавжуд. Ўйин вазияти болани қизиқтиради ва тарбиялайди.
Қоидалар катта тарбиявий аҳамиятга молик. Улар ўйининг боришини белгилайди, болалар ҳаракат фаолиятини, уларнинг ҳатти-ҳаракати, ўзаро муносабатларини йўлга солади. Ахлоқий-иродавий сифатларни тарбиялашга ёрдам беради. Қоида ўйинда муайян шароит яратади. Бунда, бола ўйинга тегишли раҳбарлик қилинганда ўзида ҳосил қилинган сифатларни намоён қилмасдан туролмайди. Л.Ф.Артемова маълумотларига қараганда катта группаларда қоидаларга ва уларни албатта бажаришга онгли муносабат болаларда аста-секин ва турли вақтда ҳосил қилинади. Болалар дастлаб қоидаларни педагог раҳбарлигида, кейинчалик болалар жамоасининг қоидаларнинг ижтимоий аҳамиятини англаган айрим аъзолари таъсири остида бажарадилар; нихоят қоидалар болаларнинг ижтимоий хулқи-атвори нормаларини бевосита белгиловчи омилга айланадилар. Ҳаракатли ўйинларни болаларни ахлоқий тарбиялашнинг таъсирчан воситаларидан бири сифатида белгилашга асос бўлиб хизмат қилади.
Ўйин фаолиятида диққатни, идрокни ривожлантириш, мавжуд тафаккур, тушунча ва мўлжал олишни аниқлаштириш учун қулай шароит яратилади; ўйинлар ижодий хаёл, хотира, топқирлик, фикр юритиш фаолликни ривожлантиришга ёрдам беради. Шундай қилиб, ҳаракатли ўйинлар боланинг ақлий ривожланишига ёрдам беради. Болаларнинг психик жараёнларйни такомиллаштиришда ўйин ҳаракатларини ижодий бажаришга ундайди. Ўйинда фазони идрок этиш ўзининг асосий формаларида намоён бўлади: бевосита; ҳиссий билиш – сенсор (ҳиссий-образли) ва билвосита (мантиқий тафаккур, тушунча). Масалан, бола томонидан ҳаракат йўналишини мустақил танлаш ва ҳаракатни ўйин қоидасида қатъий белгиланган йўналишда бажариш бир томондан ўйин вазиятини (бевосита
идрок қилинадиган) ва кўриш мотор реаксияснии (ўйин ҳаракатларини) дарҳол баҳолашни, иккинчи томондан ўз ҳаракатларини фазо ўйин муҳитида англаш ва тассаввур қилиш ҳамда ўша кўриш мотор реаксиясини намоён этишни талаб қилади. Ҳаракатли ўйинда педагог томонидан ишлаб чиқилган ўйин қоидалари бола ҳаракати учун фазода олдиндан мўлжал олишнннг зарур имкониятини яратади. Айни пайтда ўйин вазиятидаги тўсатдан бўладиган ўзгаришлар (бошловчи ҳаракати ёки сигналлар билаи боғлиқ равишда) ҳаракат режасини бузади ва жуда мураккаб – болаларнинг тезкор реаксияси ҳамда фазода мўлжал олишини талаб қилади. Бундай реаксия боладаги ўз фаолияти ва ҳаракатларини муайян муҳитга мослаш қобилиятининг ривожланганлик даражаси билан белгиланади. Болага тарбиячи ёрдам бериши лозим, тарбиячи болани аста-секин ўйин вазияти ва қўйилган вазифага эрншиш заруратини ҳисобга олган ҳолда бирмунча муваффақиятли ҳаракат усулини топишга ўргатади. Масалан, айнан бир ўйинни катта ва чекланган фазода ўтказганда бола бошловчидан тез ва узоққа қочиш усулидан фойдаланади, ёки унга яқин жойда туриб чаққонлик ва абжирлик кўрсатади.
Е.Е.Степаненкова тадқиқотида болаларнинг предметлараро фазовий муносабатлар: олдинда, орқада, ўртада, чапда, ўнгда, устида, остида, ёнида, пастда, юқорида, оралиғида, қарама-қаршисида, кетма-кет ва ҳоказо ҳақидаги тушунчаларини аниқлаштирувчи ўйинлар кўрсатилган (“Тезроқ юр”, “Тўқиш”, “Ким тезроқ”, “Чамбарак орқали байроқча томон югуриш”, “Тўпни кеглилараро думалатиш” ва ҳоказо). Ҳаракатли ўйинлар боғча ёшидаги катта болаларда ижодийликни ривожланиши учун қулайлик яратади.
Л.М.Коровина маълумотларига кўра, 5-6 ёшли болалар тегишлича раҳбарлик қилинса узларига таниш ўйиннинг вариантларини ўйлаб топишлари, унинг мазмунини мураккаблаштиришлари, қоидаларини тўлдиришлари мумкин.
Мактабгача тарбия ёшидаги болалар ижодий фаолиятининг ривожланиш жараёни барча ёш гуруҳалардаги тарбияланувчиларнинг топшириқларга ва уларни амалга оширишга эмотсионал муносабати билаи характерланади.
Бунда тарбиячи раҳбарлигининг умумий ижодий йўналганлиги, унинг болалар изланишларига хайрихоҳлик муносабати катта аҳамиятга эга.
Ҳаракатли ўйинлар ўз мазмуни ва формасига кўра эстетик фаолият ҳисобланади. Ўйин ҳаракатларининг ранг-баранглиги уларни болалар аниқ чаққонлик билан, ўзига хос ифодали бажаришларида ҳарактерланади.
Болалардаги кўтаринкилик ўйин фаолиятига эмотсионал тус берган ҳолда, ҳаракатларни жуда сифатли бажаришда намоён бўлади ва уларда ҳаракат жараёнинннг ўзидан қониқиш ҳиссини уйғотади. Бир ёки бир неча доирага, шеренга, колоннага, бўлиб туриш каби хилма-хил сафланишлар ҳаракатларнинг аниқлигини, талаб қилади ва болаларда эстетик ҳисни ўстиради.
Хулоса.
Узбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 29 декабр, ПЦ- 2707-сонли 2017-2021 йилларда мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисидаги царорида Мактабгача таълим тизимини янада такомиллаштириш, моддий-техника базасини мустадкамлаш, мактабгача таълим муассасалари тармогини кенгайтириш, малакали педагог кадрлар билан таъминлаш, болаларни мактаб таълимига тайёрлаш даражасини тубдан яхшилаш, таълим-тарбия жараёнига замонавий таълим дастурлари ва технологияларини татбиц этиш, болаларни дар томонлама интеллектуал, ахлоций, эстетик ва жисмоний ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш мацсадида:

  • илгор хорижий тажрибани дисобга олган полда болаларни дар томонлама интеллектуал, ахлоций, эстетик ва жисмоний ривожлантириш шароитларини яратиш;

  • мактабгача таълим сифатини ошириш, мактабгача таълим муассасаларида болаларни мактабга сифатли тайёрлашни тубдан яхшилаш, таълим-тарбия жараёнига жадон амалиётида кенг цулланиладиган замонавий таълим дастурлари ва технологияларини жорий этиш;

  • мактабгача таълим муассасаларида 5-6 ёшдаги болаларни мактаб таълимига тайёрлаш буйича 6100 та цисца муддатли гурудни ташкил этиш;

замонавий педагогик технологиялар ва услубларни инобатга олган полда мактабгача таълим муассасаларига педагог кадрларни тайёрлаш ва малакасини оширишнинг уцув режа ва дастурларини такомиллаштириш;

  • 2200 та мактабгача таълим муассасасининг моддий-техника базасини мустадкамлаш, шу жумладан цишлоц жойларда мактабгача таълим муассасаларини янгидан туриш, уларни замонавий талабларга жавоб берадиган инвентар, жидоз, уцув-методик цулланмалар ва мултимедиали воситалар билан таъминлаш кузда тутилган.

Жисмоний тарбия — бу инсонни жисмоний камолотга эришишига йуналтирилган педагогик жараёндир. Жисмоний тарбия жараёнида ацлий, ахлоций, эстетик тарбия ва меднат тарбияси амалга оширилади. Болалар жисмоний тарбияси ижтимоий, тиббий ва педагогик фанлар билан богликдир. Жисмоний тарбия назариясининг гоявий асосий шахс хацидаги фалсафий таълимот дисобланади. Болалар жисмоний тарбиясининг илмий- тиббий асоси (анатомия, физиология, гигиена, биохимня, биомеханика ва бошцалар) фанлар мажмуасидан таркиб топган. Тиббий фанлар содасида эришилган янги ютуь;лар жисмоний тарбия томонидан жисмоний машцларни ургатиш усуллари, воситаларини танлашни асослаш, цуйилган вазифаларни дал этишнинг самарали йулларини ишлаб чицишда фойдаланилади.
Уйин фаолияти болани цувонтиради. Царакатли уйин фавцулодда хурсандчиликнинг хилма-хил вазият билан, айницса ижобий дислар уйготишга хизмат цилади. Уйинларнинг мактабгача тарбия ёшидаги болаларнинг тарбиясидаги ахамияти давида Н.К.Крупская таъкидлайди: “Мактабгача тарбия ёшидаги болалар учун катта адамиятга эга: уйин улар учун меднат, уйин улар учун тарбиянинг жиддий формасидир.
— Царакатли уйинлар уз мазмуни ва формасига кура эстетик фаолият дисобланади. Уйин даракатларининг ранг—баранглиги уларни болалар аниц чаццонлик билан, узига xoc ифодали бажаришларида характерланади.

  • Болалардаги кутаринкилик уйин фаолиятига эмоционал тус берган полда, даракатларни жуда сифатли бажаришда намоён булади ва уларда даракат жараёнининг узидан цонициш диссини уйготади. Бир ёки бир неча доирага, шеренга, колоннага, булиб туриш каби хилма-хил сафланишлар даракатларнинг аницлигини, талаб цилади ва болаларда эстетик дисни

GТИ]ЭflДИ.

Цоидалар катта тарбиявий адамиятга молик. Улар уйиннинг боришини белгилайди, болалар даракат фаолиятини, уларнинг матти-даракати, узаро муносабатларини йулга солади.



Download 472,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish