Jurnalistikaga

4.  Telesuhbat xususiyatlarini aytib  bering.
5.  Suhbat  ja n ri  O A V   faoliyatida  qanday  ruknlar  ostida  berib 
borilishini bilasizmi?
9.3. Maqola
Tahliliy  publitsistikaning  markaziy  janri  -  maqoladir.  Maqola  so‘zi 
arabcha bo ‘lib,  aytilgan  so‘z degan m a’noni  bildiradi.  Maqola deb jamiyat 
hayotining  biror  sohasi  b o ‘yicha  m a’lum  bir  masala,  muammo  ko‘tarib 
chiqilgan  publitsistik  materialga  aytiladi.  Maqolada  muayyan  mavzu 
yuzasidan  hayotdan  olingan  fakt,  voqea  va  hodisalarni  umumlashtirish 
asosida  m a’lum  bir  fikrlar,  taklif va  mulohazalar  oldinga  suriladi,  ilmiy, 
nazariy,  amaliy  va  publitsistik  —   ijtimoiy-siyosiy  xulosalar  chiqariladi. 
Publitsistikaning  bu janri  insonning  tashqi  dunyoni  bilishdagi  eng  muhim 
nazariy  uslubi  -   deduksiya,  tahlil,  tadqiqotga  asoslanadi.  Agarda  axboriy 
janrlar  jamiyat  hayotining  ko ‘zga  ko‘rinib  turgan  tashqi  jihatlari  -   yuz 
bergan  voqea  va  hodisa,  faktlami  aks  ettirish,  tahliliy  publitsistikaning 
boshlang‘ich  janri  bo ‘lgan  korrespondensiya  esa  bu  fakt  voqea  va 
hodisalarning sababi va oqibati, y a’ni mohiyatini bilish uchun olib borilgan 
dastlabki  urinish,  hayotning  chuqur  qatlamlariga  kirib  borish  uchun 
qo‘yilgan dastlabki  qadamdan  iborat b o‘Isa,  maqolani  ana shu  fakt,  voqea 
va  hodisalarning  mohiyatini  to ‘la  ochib  berish,  hayotning  eng  chuqur 
qatlamlariga  keragicha,  lozim  darajagacha  kirib  borish,  maqsadga  imkon 
darajasida  to ‘la  enshishga  qiyos  qilish  mumkin.  Y a’ni,  maqola janrining 
asosiy xususiyati  hayot voqea,  hodisalari,  faktlar majmuasini  chuqur tahlil 
va  tadqiq  etish,  ulardan  zarur  nazariy,  arnaliy  va  publitsistik  xulbsalar 
chiqarishdir.  Boshqacha  qilib  aytganda  maqola  insonning  dunyoni 
anglashdagi muhim quroli, bemisl vositasidir. 
< '.
213

---

Maqola janri jamiyat hayotining barcha sohalarini qamrab oladi.  Unda 
ijtimoiy-siyosiy,  iqtisodiy-ishlab  chiqarish,  madaniy-ma’naviy  hayotning 
barcha  muhim  masalalari  o ‘z  ifodasini  topadi.  Mazkur janrda jamiyatning 
shu  kundagi,  ayni  zamondagi  hayoti  borasidagi  fakt,  voqea  va  hodisalar 
shu  kun,  ayni  zamon  uchun  yoritiladi,  boshqacha  qilib  aytganda  maqola 
uchun eng muhim talab uning shu kun uchun zarurligi, publitsistikligidir.
Maqola  ijtimoiy  hayotning  barcha  sohalarini  aks  ettirar  ekan,  u  o ‘z 
navbatida  mavzu  jihatidan  turli  xillarga  boiinadi.  Bular  —   ijtimoiy- 
siyosiy 
mavzulardagi 
maqolalar, 
iqtisodiy-ishlab 
chiqarishga 
bag‘ishlangan  maqolalar  va  madaniy-ma’naviy  mavzularga  tegishli 
maqolalardir.
Ijtimoiy-siyosiy mavzulardagi maqolalar o ‘z navbatida ichki va tashqi 
mavzulardagi  maqolalarga boiinadi.  Ichki mavzudagi maqolalar mamlakat 
ichki  hayotini  o ‘zida  aks  ettirsa,  tashqi  mavzulardagi  maqolalar  xalqaro 
hayot  va  boshqa  mamlakatlarda  yuz  bergan  voqealarga  baglshlanadi. 
Maqolalar  yana  yozilish  nuqtai  nazaridan  nazariy  va  amaliy  maqolalarga 
boiinadi.
Nazariy  maqolalar  har  bir  soha,  mavzu  yoki  masalanmg  eng  chuqur 
asosiy-nazariy  masalalarini  o ‘zida  aks  ettirsa,  amaliy  tarzdagi  maqolalar 
ana  shu  nazariy  masalalami  hayotga  tatbiq  etishga  xizmat  qiladi.  Maqola 
uchun  mavzu  qilib  olingan  masalaga  qarash,  jurnalistning  hayotdagi  fakt, 
voqea  va  hodisalarga  munosabati  nuqtai  nazaridan  maqolalar  ijobiy  yoki 
tanqidiy  bo iish i  mumkin.  Yozilish  uslubi  bo ‘yicha  esa  maqolalar  ilmiy, 
adabiy-badiiy,  publitsistik,  hajviy  va  boshqa  xillarga  boiinadi.  Bu 
maqolalarning  har  biri  o ‘z  navbatida  yuqorida  zikr  etilgan  maqolalar 
xillariga taalluqli b o iish i mumkin.
Maqolalar  hajmiga  qarab  kichik  yoki  yirik  maqola  tarzida  b o iish i 
mumkin.  M a’lum  mavzuga  baglshlangan  va  bir  paytda  yozilgan 
maqolalarga esa maqolalar turkumi deyiladi.
Maqolalarning  bunday  xilma-xilligi  publitsistikaning  muhim  qismi 
b o ig a n   tahliliy  publitsistikaning  o ‘zida  ijtimoiy  hayotning  barcha 
sohalarini  qamrab  olishi  va  ilmiy-adabiy-publitsistik  ijodning  xilma-xil 
usullaridan  keng  foydalanishini  k o ‘rsatadi.  Binobarin,  maqolada  fanning, 
dunyoni  bilishning umumlashtirish, tadqiqot kabi  y o lla ri  bilan bir qatorda
214

---

adabiyot va san’atning obraz va obrazlilik,  syujet,  kompozitsiya va boshqa 
tasviriy  vositalari  ham  o ‘z  ifodasini  topadi.  Ammo  uning  eng  muhim  va 
birinchi  o ‘rinda  turuvchi  uslubiy-ijodiy  vositasi  bu  -   publitsistik  tadqiqot 
hisoblanadi.
Maqola  asosan  ommaviy  axborot  vositalarining  gazeta va jum al  kabi 
kolm ishlarida,  shuningdek  almanax,  to ‘plam  va  kitoblarda  asosiy  o ‘rin 
oladi.  Nazariy  turdagi  ilmiy,  adabiy-badiiy  va  boshqa  maqolalar  asosan 
jurnallardan joy oladi.  Gazetalarda ko‘proq publitsistik maqolalar bosiladi. 
Ommaviy  axborot vositalarining radio va televideniye kabi ko‘rinishlarida 
maqola janri  radio  chiqishlar  va  televizion  k o ‘rsatuvlar  degan  nom  bilan 
o ‘z aksini topadi.  Axboriy agentliklar ham ayrim hollarda maqola janridan 
foydalanadilar.  Internetda ham maqola beriladi, u sayt degan nom oladi.
Maqola  qaysi  xil  va  turda  bo lm asin  m a’lum  bir  umumiy  tuzilishga, 
kompozitsiyaga  ega  b o iad i.  Maqolada  birinchi  o lin d a   unda  oldinga 
surilayotgan  fikr,  aytilmoqchi  b o ig a n   m a’no  turadi.  Y a’ni,  jurnalist 
hayotning  m a’lum  bir  sohasi,  m a lu m   bir  mavzu  bo‘yicha  olib  borgan 
kuzatishlari,  topgan  fakt  va yangiliklari,  b o iib   o lg a n   voqea va  hodisalar 
asosida  o ‘quvchiga  yangi  bir  fikr,  yangi  gap  aytishi  lozim.  Bu  esa 
muallifning bu  sohani  qanchalik yaxshi bilishi,  uning barcha tomonlaridan 
xabardor  bo iish i,  o ‘sha  soha  uchun  qanday  yangiliklar,  yangi  yechimlar 
taklif qila olishidan kelib  chiqadi.  Bu  esa jurnalistdan o ‘sha soha bo‘yicha 
chuqur  ixtisoslikka  ega  b o lish in i  talab  qiladi.  Masalan,  sanoat  haqida 
maqola  yozish  uchun  shu  sohaning  yetuk  mutaxassisi  darajasida  bilish, 
iqtisod  sohasida yozish uchun esa iqtisodchi,  huquq sohasida yozish uchun 
esa huquqshunos,  san’atga oid maqola yozish uchun san’atshunos  b o lish , 
yoki bu sohani chuqur bilib olish shart.  Bu talab hayotning barcha sohalari 
uchun ham taalluqlidir.  Ammo bu yetarli  emas.  Maqola yozuvchi jurnalist 
o‘sha sohaning mutaxassisi  darajasida bilimga ega b o lis h  bilan birgalikda 
mazkur  masala  hozirgi  davr  uchun,  shu  kun  uchun  n echoglik  ahamiyatli 
ekanligini,  uning  yechimi  hayot  uchun,  taraqqiyot  uchun  qanchalik  zarur 
ekanligini  ham  chuqur  tushunishi,  bilishi,  his  qilishi  lozim.  Bu  esa  -  
publitsistikaning  bosh  talabi,  shuning  uchun  ham  maqola  tahliliy 
publitsistikaning asosiy janri hisoblanadi.
215

---

Maqola uchun hal  qiluvchi  ahamiyatga ega bo'lgan fikr, mulohaza esa 
hayotdagi fakt, voqea va hodisalarni umumlashtirish, tahlil va tadqiq qilish 
natijasida  vujudga  keladi.  Fakt,  voqea  va  hodisalarning  tahlili  esa 
maqolaning  mavzusi,  qaysi  sohaga  bag‘ishlanganligi  ya’ni  tur  va  xiliga 
bogliq.  Chunonchi, ilmiy maqolada asosan ilmiy tadqiqot, ijtimoiy-siyosiy 
mavzudagi 
maqolada 
esa 
ijtimoiy-siyosiy 
tadqiqot, 
adabiy-badiiy 
maqolada  adabiy-badiiy  tadqiqot  va  hokazo  olib  boriladi.  Yuqoridagi 
tadqiqot turlari orasida publitsistik tadqiqot asosiy o ‘rin tutadi.
K o‘rinib  turibdiki,  axboriy  publitsistikada  markaziy  o ‘rm  tutuvchi 
fakt,  voqea  va  hodisalar  tafsiloti  maqolada  m a’lum  bir  fikr,  g ‘oyani 
tasdiqlash  uchungina  xizmat  qiladi.  Maqolaninig  asosiy  maqsadi  ijtimoiy 
hayotning  u  yoki  bu  muammolarini  aks  ettirish  va  jamoatchilik  fikriga 
havola  etishdir.  Maqolaninig  till  va  uslubi  masalasiga  kelsak  u  rasmiy, 
ilmiy,  adabiy-badiiy,  hajviy,  publitsistik  uslubda  yozilishi  mumkin,  bu 
maqolaning  mavzusi  va  o ‘z  oldiga  qo‘ygan  maqsadidan  kelib  chiqadi. 
Mazkur  janrda  adabiy-badiiy  vositalar  ham  o ‘z  о i n i  da  qoilaniladi, 
masalan,  ilmiy  maqolada  bunday  vositalardan  foydalanilmaydi.  Ommaviy 
jumalistika 
nashrlarida 
bosiladigan 
publitsistik 
maqolalarda 
bu 
vositalardan  m a’lum  darajada  foydalanilsa,  adabiy-badiiy  jumallarda 
beriladigan,  ijtimoiy  hayotni  yorituvchi  maqolalarda  bu  vositalar  keng 
qoilaniladi.
Binobarin,  maqolaning  til  va  uslubi,  adabiy-badiiy  vositalardan 
foydalanish  maqolaning  tipi  va  xiliga  bogliqdir. 
Maqola  janri 
jurnalistikada juda  qadimdan  keng  qoilanilib  keladi.  Jahon jurnalistikasi, 
rus va o ‘zbek jurnalistikasida maqola janri ijtimoiy fikrning shakllanishi va 
taraqqiyotida,  ilm-fan,  madaniyat  va  m a’naviyatning  o'sishida  katta  rol 
o ‘ynab kelgan.  Jumladan,  Turkiston Milliy  uyg‘onish davri jurnalistikasida 
maqola  milliy  mustaqillik  g ‘oyasining  shakllanishi,  mustamlakachilik 
zulmi,  jaholat  va  qoloqlikka  qarshi  kurash,  m a’naviyat  va  m a’rifatning 
taraqqiy  etishiga  xizmat  qiigan.  Atoqli  o‘zbek  adiblari  M.Behbudiy, 
M.Abdurashidxonov, A.Avloniy, C hoipon, Fitrat,  A.Qodiriy va boshqalar 
vatan  mustaqilligi,  xalq  erki  uchun  kurashda  mazkur  janrdan  keng 
foydalanganlar.
216

---

Kommunistik  tuzum  davrida  maqola  janri  yakka  g ‘oya  hukmdorligi 
uchun xizmat  qilib  keldi.  Shuning  uchun  ham bu davrda bu janrning  bosh 
maqola,  propagandistik  (targ‘ib  etuvchi)  maqola kabi  xillari  o ‘ylab  topildi 
va  keng  qo‘llanildi.  0 ‘z  milliy  mustaqilligiga  erishgan  respublikamizda 
maqola  janri  mamlakatimizda  amalga  oshirilayotgan  ulkan  ijtimoiy- 
siyosiy,  iqtisodiy  va  madaniy-ma’naviy  islohotlami  amalga  oshirishda, 
milliy  istiqlol  mafkurasini  ommaga  singdirishda,  madaniyat  va  m a’rifat 
taraqqiyotida x izmat qilib kelmoqda.
«Xalq  so‘zi»  gazetasining  2005-yil  7-sentyabr  sonida  pedagogika 
fanlari  doktori,  professor  Sh.Qurbonovning  «Barkamol  avlod:  Tarbiya 
tizimining  m as’uliyati»  sarlavhali  maqolasi  bosilgan.  Nazariy  maqola 
tarzida  yozilgan  bu  materialda  mamlakatimizda  ta’lim -tarbiya  sohasida 
olib  borilayotgan  katta  islohotlar,  Kadrlar  tayyorlash  Milliy  dasturining 
bajarilish  jarayonlari  haqida  so‘z  boradi.  M uallif  masalaga  chuqur 
yondashib,  uning mohiyatini ochib beradi.  Gazetaning shu sonida bosilgan 
ikkinchi  maqola  -   jurnalist  Z.Ashurovaning  «Baxt  qo  rg'oni  darz 
ketmasin»  sarlavhali  materiali  esa  amaliy-ijodiy  maqola  xiliga  kiradi. 
Unda oilani mustahkamlash,  farzand tarbiyasi masalalari hayotdan olingan 
fakt  va  misollar  asosida  ochib  beriladi.  Jurnalist  M.Xolmatovaning 
gazetaning 2005-yil 7-yanvar sonida bosilgan «Bir hovuch suv»  sarlavhali 
maqolasi  ham  yuqoridagi  kabi  m a’naviy  mavzuda  bo‘lib,  unda  suvning 
tabiatdagi  va  inson  hayotidagi  о 'm i,  qimmati  bayon  etiladi.  M uallif  o ‘z 
fikrlarini  tasdiqlash  uchun  turli  hayotiy  voqealar,  rivoyatlarga  murojaat 
qiladi, 
obrazli 
vositalardan 
keng 
foydalanadi. 
Tarixchi 
olim 
M.Isomiddinovning  « 0 ‘zbekiston  ovozi»  gazetasining  2005-yil  4-aprel 
sonida  «Moziy  ibtidosi»  rukni  ostida  bosilgan  «Biz  bilgan  va  bilmagan 
tarix»  sarlavhali  maqolasi  esa  ilmiy  maqolaning  namunasi  b o ‘lib,  unda 
respublika  qadimshunos  olimlari  olib  borayotgan  ishlar,  bu  sohada 
topilgan  yangiliklar  haqida  hikoya  qilinadi.  Maqola  ilmiy-ommabop 
uslubda yozilganligi  bilan  gazetxonga m a’qul  b o iish i  shubhasiz.  Jurnalist
O.Shodmonalievning  «Tutzorlar  uvoli  -   pillachilik  zavoli»  sarlavhali 
maqolasi  esa  («Xalq  so‘zi»,  2005-yil,  18  fevral)  qishloq  x o ‘jaligining 
muhim  muammolaridan  biri  -   republikamizda  pilla  qurtini  boqish  uchun 
zarur  b o ig a n   tut  daraxtlarini  parvarish  qilish,  asrab-avaylash  masalasiga
217

---

bag‘ishlangan.  Shoir  Sirojiddin  Sayyidning  «Tajovvuz  yoxud  yana 
Tojikiston  alyumin  zavodi  haqida»  sarlavhali  maqolasi  («Xalq  so ‘zi» 
2005-yil,  13-sentyabr)  tanqidiy  ruhda  b o iib ,  unda  qo‘shni  Tojikiston 
respublikasining  Surxondaryo  viloyatining  janubiy  hududlariga  tutash 
joyida  o ‘mashgan  alyumin  zavodidan  chiqqan  zaharli  moddalar  voha 
tabiati  va  aholisining  hayotiga  xavf  solayotganligi  ochib  tashlanadi. 
jurnalist B.Egamqulovning  gazetaning  shu yil  22  fevral  sonidan joy  olgan 
«Tekshir-tekshir  o ‘yini»  sarlavhali  tanqidiy  maqolasi  esa  korxona  va 
muassasalarda  olkazilayotgan  o ‘rinsiz  tekshirishlarning  zarari  masalasiga 
bag'ishlangan
Maqolaning  yana  bir  turi  «Jurnalist  tekshiruvi»  deb  nomlanadi  va 
unda  jurnalist  hayotda  uchraydigan  biror  salbiy  voqea,  holat  va  masala 
tadqiq  qilinib,  o ‘z  munosabatini  bildirilgan  holda  yoritiladi.  Mazkur 
turdagi  materiallarni  alohida  bir  janr  degan  fikrlar  ham  mavjud.  Ammo 
unda ham maqola janriga xos b o ig an  belgilar -  hayotdagi  fakt va voqealar 
chuqur  tahlil  qilinib,  tegishli  xulosalar  chiqarilishi  asosiy  o ‘nn  tutishi 
nuqtai  nazaridan  bu  xildagi  publitsistik  asarlar  ham  maqola  janriga  oid, 
deb  hisoblaymiz.  «Jurnalist  tekshiruvi»  deganda  mazkur  materialning 
yozilish jarayonida  qollanilgan  usul  ham  tushunilishi  mumkin,  ammo  bu 
o‘rmda  bu  usul  natijasida  vujudga  kelgan  ijodiy  mahsulot  nazarda 
tutilayotir.  «Xalq  so‘zi»  gazetasining 2005-yil  14-sentyabr  sonida jurnalist 
A.Haydarovning  «G‘a t-g cat  qiigan  karnaychi»  sarlavhali  jurnalistik 
tekshiruvi  bosilgan.  Unda  Buxoro  viloyati  Q o rako l  tumanidagi  «Yangi 
bozor» shirkat xo ‘jaligi a’zosiga  xo‘jalik rahbarlari ko'rsatgan nohaqliklar 
hikoya  qilinadi.  Uni  gidronasosning  ayrim  qismlarini  o'g'irlashda 
ayblaydilar va u katta qiyinchiliklar bilan o ‘zining haqligini isbotlaydi.
Materialda  ayrim  huquq  xodimlarining  masalaga  bir  tomonlama 
yondashib adolatsizlikka y o ‘l qo‘yishlari ham ochib tashlangan.
X.  Eshmatovning gazetaning shu yil  10 yanvar sonida bosilgan « Q o l 
uchida tuzilgan  shartnoma» jurnalistik  surishtiruvida  esa  Toshkent  shahar 
«Yakkasaroy  aksiyadorlik jamiyatining  3-mineral  suv  ishlab  chiqarish sex 
mudiri  va jam iyat  raisi  bilan  o ‘zi  boshqarayotgan  sexni  o ‘z  qaramogciga 
olish bo‘yicha shartnoma tuzganligi, keyinchalik  esa jam iyat rahbarlari  bu 
shartnomaga amal qilmaganliklari haqida so‘z boradi.
218

---

Jurnalist  masalaning  mohiyatini  tekshirib,  nohaq  sarson  qilingan  va 
huquqiy kamsitilgan fuqaroni  himoya qiladi.
Gazetalarda  «Jurnalist  tekshiruvi»  rukni  ostida  beriladigan  maqolalar 
tez-tez  uchrab  turadi.  Bu  turdagi  maqolalarning  oddiy  maqolalardan  farqi 
shundaki  ularda  har  bir  fakt  u  katta  yoki  kichik,  ahamiyatli  yoki 
ahamiyatsiz bo lm asin albatta tekshirilishi va o ‘z o ‘rnida ishlatilishi  lozim. 
Jurnalistning  biror  fakt  yoki  m alum ot yoxud  voqeani  bayon  etishda  y o l  
q o‘ygan  xato  va  chalkashliklar  keyinchalik  yomon  oqibatlarga  -  
materialning 
tekshirilish  jarayonida 
tasdiqlanmasligi 
va 
oqibatda 
jurnalistgina  emas,  uni  o ‘z  sahifalarida  e lo n   qilgan  nashr  ham  javobgar 
b o iish i  mumkin.  Boshqacha  qilib  aytganda,  jumalistikaning  haqqoniylik 
tamoyili  boshqa janrlardagi  materiallardan  ham.  k o l a   bu  janrda  aniq  va 
t o l a   qollanilishi  talab  etiladi.  M aqola  janri  jurnallar  sahifalaridan  ham 
keng  o ‘rin  olishi  hammaga  m alum .  Chunki  ijtimoiy  hayotning  chuqur 
qatlamlarini  yorituvchi  bu jurnalistika  turi  uchun  yuz  berayotgan  fakt  va 
voqealarning  mohiyatini  ochib  beruvchi  bu janr  q o l   keladi.  Maqola janri 
jurnallarning  barcha  turlaridan  doimiy  o ‘rin  oladi.  Jumladan,  ijtisodiy— 
siyosiy  jurnal  b o im ish   «Tafakkur»  jumalining  deyarli  har  bir  sonida 
mamlakatimiz  moddiy  va  m a’naviy  hayotining  turli  masalalarini  aks 
ettiruvchi,  shu  kun  uchun  muhim  va  dolzarb  muammolarni  k o larib  
chiquvchi  maqolalarni  ko‘rishimiz  mumkin.  Masalan,  mazkur jurnalning 
birgina  -   2005  yil,  1-sonida  bosilgan  maqolalarga  ko ‘z  tashlasak 
fikrimizning  yaqqol  isbotini  k o lishim iz  mumkin.  Jurnal  Respublika 
M a’naviyat 
markazining 
rahbari, 
publitsist 
Q.A’zamning 
«Milliy 
qadriyatlar:  tiklanish  zamoni»  sarlavhali  maqolasi  bilan  ochiladi.  «Millat 
va  m a’naviyat»  rukni  ostida  berilgan  bu  maqolada  jamiyatimizda  yuz 
berayotgan  ulkan  m a’naviy 
islohotlar, 
barcha  sohalardagi  milliy 
qadriyatlarimizning  tobora  tiklanib,  hayotimizga  singib  borayotganligi 
qator  misollar  bilan  yoritib  beriladi.  Taniqli  adabiyotshunos,  0 ‘zbekiston 
qahramoni  O.Sharafutdinovning  «Yangi  asr  muammolari»  rukni  ostida 
bosilgan  «Ekologiya  va  jurnalistika»  sarlavhali  maqolasida  esa  shu 
davrning  eng  hayotiy  va  dolzarb  muammosi  b o im ish   tabiatni  asrash 
masalasi  qalamga  olinadi.  Adib  o‘z  maqolasida  insoniyatni  uni  kutib 
turgan  katta  ekologik  tanazzul  va  halokatdari  ogoh  qiladi.  «XXI  asr
219

---

insoniyat  tarixidagi  farovonlik  va  baxtiyorlik  asri  emas,  balki  odamzot 
yashaydigan so‘ngi asr b o iib  qolsa ham ajab  e m a s d e b  yozadi u.  Buning 
uchun yer yuzida yadro  urushi  b o iish i yoki  bakteriologik  qurollarni  ishga 
solish  shart  emas.  Buning  uchun  hozirgi  ekologik  tanazzulning  o ‘zi 
kifoya».  M uallif  bunga  misol  qilib  Orol  dengizining  qurib  qolishi, 
havoning  ifloslanishi  va  tabiat  ustidan  keng  miqyoslarda  olkazilayotgan 
zug‘umlarni misolga keltiradi.
Taniqli adabiyotshunos N.Karimovning jurnalning mazkur  sonidan joy 
olgan  «Asr  tengdoshi»  maqolasi  esa  ilmiy-adabiy  maqola  turiga  misol 
boiadi.  Unda  davrimizning  atoqli  adibi  Muso  Toshmuhammad  o ‘g ‘li 
Oybek  ijodining  yangi  qirralari,  u  yaratgan  asarlarning  m a’naviyatimizni 
yuksaltirishdagi  o ‘rni  haqida  so‘z  boradi.  Adabiyot  tarixining  sinchkov 
mutaxassisi  I.Haqqulnmg  «Ruhiyat  saboqlari»  rukni  ostida  bosilgan 
«Asrori  Halloj»  maqolasi  esa  IX   asrda  yashab  o lg a n   mutavassuf arbob, 
johil  ulamolar  tomonidan  o lim g a   mahkum  etilgan  Mansur  Hallojning 
hayoti  va  qismati  haqida  b o iib ,  jurnalxonga  bu  haqda  qator  yangi 
m a’lumotlar  beradi.  Jurnaldan  shuningdek,  ijtimoiy,  iqtisodiy  va  m a’naviy 
hayotning  boshqa  turli  masalalari  haqidagi  maqolalar  ham  o ‘rin  olgan. 
Yuqoridagi  misollardan ko‘rinib turibdiki,  maqola janri jamiyat  hayotining 
chuqur  qatlamlarini  aks  ettirish,  undagi  turli  masalalar,  muammolami  hal 
etishda  gazeta  va jurnallar  hamda  ommaviy  axborot  vositalarining  boshqa 
turlari  uchun  ham  q o l   keladigan  ommabop,  ta’siTchan  janrdir.  Faqat, 
yuqorida  aytib  olilgam dek,  radio  va  televideniyeda  maqola  janri 
boshqacharoq -  radio va televizion chiqishlar nomi bilan ataladi.