Jurnalistikaga

sezilarli 
darajaga etdi.
135

---

Jurnalistikamiz 
axborotning 
globallashuv 
jarayonida 
nafaqat 
jurnalistlarga,  balki  ixtisoslashgan  jurnalistlarga  va  ulaming  xolis  va 
haqqoniy axborotlariga ehtiyoj  sezmoqda.
Demak, 
bugun 
ommaviy 
axborot 
vositalarining 
faoliyatini 
erkinlashtirishni  davom  qilish  kerak.  Bu  mamlakatda  axborot  makoni 
yaratilayotganini ko‘rsatadi.
Jamiyatning  axborotlanishi  degan  ibora  shu  mamlakatda  demokratiya 
bormi yoki yo ‘qmi degan savolga ham javob bera oladi.
0 ‘zbekistonda erkin  axborot  muhiti  vujudga kelayotganligini  axborot 
texnologiyalarining  o ‘rnini  bilish,  ular  rivojiga  iqtisodiy  tomondan 
yondashish zaruratini keltirib chiqaradi.
Agar  axborot  sho‘ro  davrida  faqat  targ‘ibot  va  tashviqot  vositasi 
bo'lib  iqtisodiy  erkin  boig am   bois,  u bu  axborotdan  o ‘z  manfaati  y o lid a  
foydalangan,  boshqacha aytganda  OAV  yagona  mafkuraga xizmat  qilgan. 
Ahvol  o ‘zgardi.  Endi  axborot  erkin  faoliyat  ko‘rsatishga  o ld i.  Bugun 
axborot  so  zining  lug£aviy  m a’nosi  ham  tubdan  o ‘zgardi.  Axborot tovarga 
aylandi.  Endi u iqtisodiy qaramlikka duchor bo‘ldi.  Shundan Prezidentimiz 
2005-yil  28-yanvardagi  O zbekiston Oliy  Majlisining qo‘shma majlisidagi 
m a’ruzasida:
avvalo  ommaviy  axborot  vositalarining  iqtisodiy  erkinligini 
ta’minlash  kerak.  Bu  ulaming  mustaqil  faoliyat  yuritish  va  rivojlanishi 
uchun asosiy  omil  bo iish i  lozim...” deb bejiz aytmaganlar.  Demak nafaqat 
targMbol-tashviqot bilan shug' ullamb qolmay, endilikda jurnalistika iqtisod 
bilan  ham  shug‘ullanishga  majbur.  Xuddi  shu  jarayonda  faoliyat  yurita 
oladigan 
nashr 
demokratiyaga 
xolis 
xizmat 
qila 
oladi. 
Bugun 
jumalistlarimiz  faoliyati  uchun  barcha  lmkomyatlar  mavjud.  Deyarli 
barcha 
tahririyatlarimizda 
telefondan 
tortib 
uyali 
telefongacha, 
kompyuterdan  tortib  faks  raqamli  fotoapparatu,  diktafonu  lazerli  printir, 
kseroks  kabi  texnik  vositalargacha  boi.  K o‘pgina  tahririyatlar  intemetga 
ulangan.  Huquqiy  asoslar  toialigicha  jurnalistga  xizmat  qiladi.  Faqat 
halo], barakali mehnat kerak.
Jurnalistlar  shu  vazifalarni  to ‘la-to‘kis  uddaladimi,  demak  u  faoliyat 
yuntayotgan  OAV  xolis  vositachi  rolini  bajara  oladi.  G coyaviy  -  siyosiy 
saviyasi  baland,  m a’naviy  dunyosi  boy  jurnalistgina  xolis  va  haqqoniy
136

---

\
axborot  tarqata  oladi  va  haqiqiy  mafkura targ‘ibotchisiga  aylanadi.  U  shu 
bftan  bir  qatorda  o‘z  nashrining  iqtisodiy  qaramlikdan  chiqishiga  zamin 
yaratadi.
Demokratik  jamiyat  qurar  ekanmiz,  demak  shunga  mos  va  xos 
jurndlistika  kerak.  Bu jumalistikaning  asosiy  vazifasi jamoatchilik  fikriga 
ta’sir  ko‘rsatadigan,  xolis  va  haqqoniy  axborot  bera  oladigan jurnalistika 
bo‘lishi kerak.
Bugungi jurnalistikamiz fikrga qarshi faqat fikr, jaholatga qarshi  faqat 
ma’rifat bilan kurashishi kerak.
Bu  mafkura  kurashida  jumalistlar  har  tomonlama  bilimli,  topqir 
bo‘lishi lozim.  Shu  o ‘rinda Prezidentimizning:  “Siyosat haqida gapirganda
-   siyosatchi,  iqtisod  haqida -   iqtisodchi  bo ‘lib  fikr  yuritishni,  m a’naviyat 
va  m a’rifat  haqida  m a’rifatchi,  hayotiy  -   falsafa  muammolar  xususida 
faylasuf  b o iib   bahsga  kirishishni  mana  shunday  yuksak  qobiliyat  va 
mahoratga  ega b o iish ni  hayotning  o ‘zi jurnalistlarimiz  oldiga eng  muhim 
vazifa  qilib  q o ‘ymoqda”,  degan  fikrlarini  keltirish  bugungi  kun  talabiga 
aylandi.
San’at  haqida  san’atni  chuqur  egallagan  san’at  jurnalistigina  bahsga 
kirishishi,  to‘g ‘rirog‘i  shu  haqda  material  yozishi  talab  qilinishi  ham  davr 
talabiga aylandi.
O czbekiston  davlat  san’at  instituti  yuqorida  aytganimizdek,  1993- 
yildan boshlab san’atshunos jum alistlar tayyorlab kelmoqda.
Endi  bunday  ishlami  davom  ettirishning  dolzarbligini  esdan 
chiqarmaslik  kerak.  Jurnalistika  ijodiy  kasb  b o ig ani  bois  unga  e ’tibor 
hukumatimiz  tomonidan  katta. 
0 ‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar 
Mahkamasining  1999-yil  26-fevraldagi  “Jurnalist  kadrlar  tayyorlash  va 
qayta tayyorlash  tizimini  takomillashtirish to ‘g ‘risida”  qabul  qilgan  qarori 
jum alistlar  tayyorlayotgan  o ‘quv  yurtlari  faoliyatida  katta  ijobiy 
o ‘zgarishlar yaratdi.  Yangi  zamonga mos  keladigan  o ‘quv  rejalari  tuzildi. 
Domlalar attestatsiya qilindi.
Test sinovlari bilan bir qatorda ijodiy  imtihonlarga katta e’tibor berila 
boshlandi.  Bu tadbirlar jurnalist kadrlar tayyorlashga ijobiy ta ’sir ko‘rsatdi.
Matbuotimiz  rivojida Mustaqil  bosma ommaviy  axborot  vositalari va 
axborot agentliklarini qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish jam oat fondining
137

---

faoliyati  sezilarli  darajada.  Fond  2005-yilda  Prezidentimiz  farmoni  bilan 
tashkil etildi. 
j
Shu  o ‘tgan  davr  ichida  fond  “M as’uliyat  va  yuksak  professional 
mahorat,  xolislik  va haqqoniylik,  oshkoralik  va  ochiqlik,  mustaqil  fikr  va 
erkin 
so‘z” 
shiori 
ostida 
0 ‘zbekistonda 
mustaqil, 
o ‘zini-o‘zi 
ta’minlaydigan,  zamonaviy  demokratik  va  standartlarga  javob  beradigan 
bosma  ommaviy  axborot  vositalarining  shakllanish  jarayomni  q o ilab - 
quvvatlab kelmoqda hamda ulaming moddiy-texnika bazasini va xodimlari 
salohiyatini mustahkamlashga o ‘z hissasini qo‘shib kelmoqda.
Jumladan,  Fond  bir  nechta  muhim  y o ‘nalishlarni  o ‘z  faoliyatining 
asosi  deb  biladi.  Xususan, jurnalistlarni  tayyorlash  va  qayta  tayyorlashga, 
jurnalist mahoratini  oshirish,  ularning tajriba almashuvi,  bilim -  iqtidorini 
boyitishga ko ‘maklashishdan lborat.
Fond  у ana  markazda  va  viloyatlardagi  yetakchi  gazetalar  qoshida 
jurnalistik  mahorat  markazlari  tashkil  qildi.  Ular  ijobiy  faoliyat 
yuritmoqda.
0 ‘zbekiston elektron ommaviy  axborot vositalari milliy  assotsiatsiyasi 
raisi,  taniqli  jurnalist  Firdavs  Abduholiqov  ta ’kidlab  “0 ‘zbekiston 
matbuoti”  jurnalida  2007,  5-son,  9-bet)  yozishicha:  “Hozir  qaysi  gazeta 
yoki  jum alni  qoclga  olsangiz,  u  markaziy  nashr  b o ‘ladimi  yoki  chekka 
tuman  gazetasimi,  Fond  ramziga  ko‘zingiz  tushadi.  Bu  -   Fond  mana  shu 
nashr  hayotiga  kirib  kelgani  ular  bilan  hamkorlik  qilayotgani,  birgalikda 
loyihalarni amalga oshirayotganidan dalolat beiadi” .
Shu  o ‘rinda bir muhim masalaga ham e ’tibor  qaratish lozim.  B o‘lajak 
jurnalist  talabalar  uchun  sof jurnalistika  nazariyasiga  oid  o ‘zbek  tilida 
adabiyotlarning kamligi soha rivojiga  o ‘z ta ’sirini ko‘rsatmoqda.
Ushbu darslik o‘sha bo‘shliqni biroz bo‘lsada to ‘ldirishga xizmat qilar 
degan umiddamiz.