Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

TAHRIRIYAT
M
ustaqil ta’limni uzluksiz pedagogik ta’limning ajralmas qismi sifatida, mus
-
taqil ta’lim jarayonini pedagogning shaxsiy va kasbiy qadriyati sifatida ko‘rib 
chiqish, shu bilan bog‘liq holda o‘quvchilar (talabalar)ning mustaqil ta’lim fao
-
liyatidan farqli o‘laroq malaka oshirish tizimida tinglovchilarning mustaqil ta’limi jarayonini 
tashkil qilishning xususiyatlarini ilmiy jihatdan o‘rganish dolzarb bo‘lib bormoqda. 
Agar o‘quvchilar uchun mustaqil ta’limni asosiy tashkil qiluvchisi bo‘lib o‘qituvchi sa
-
nalsa, uzluksiz pedagogik ta’lim tizimida pedagogning o‘zi tashkilotchi hisoblanadi, agar 
u individual ta’lim strategiyasini loyihalashtirgan va amalga oshirgan bo‘lsa, uning o‘zi 
boshqaruv funksiyalarini bajaradi. Pedagog mustaqil ta’limning oraliq natijalarini mustaqil 
ravishda baholaydi va individual ta’lim dasturini amalga oshirishni ta’minlovchi zarur o‘z
-
garishlar kiritadi.
Pedagogik kadrlar malakasini oshirish fenomenini tadqiq qilishning metodologik ta
-
moyillari boshqa ta’lim tizimi metodologiyasidan tubdan farq qilib, kattalar ta’limi jarayoni
-
ga klassik didaktikani to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘tkazishga imkon bermaydigan prinsipial farqlarga 
ega. 
Pedagog mustaqil ta’limining zarurligi, bir tomondan, pedagogik faoliyatning xususi
-
yatlari, uning ijtimoiy roli bilan, boshqa tomondan, pedagogik mehnatning doimiy o‘zgaruv
-
chan sharoitlari, jamiyatning ehtiyojlari, ilm-fan va amaliyotning evolutsiyasi, pedagogga 
bo‘lgan talablarning oshib borishi, uning jamiyatdagi jarayonlar va holatlarning o‘zgarishi
-
ga tezkor moslashishi qobiliyati, o‘z faoliyatini qayta qurishga, yangi, murakkabroq kasbiy 
masalalarni samaradorlik bilan yechishga tayyorligi bilan bog‘liq bo‘lgan uzluksiz ta’lim 
tendensiyalari orqali asoslanadi. 
“Mustaqil ta’lim – o‘qitishning shunday turiki, uning maqsadi, mazmuni, shartlari va 
vositalari subyektning o‘ziga bog‘liq. Bu butunlay mustaqil o‘qish jarayonidir”. 
Mustaqil ta’lim faoliyat turi sifatida quyidagi belgilarga ega. Birinchidan, pedagog
-
ning tizimli o‘qish faoliyati, ta’lim muassasasidan tashqarida amalga oshiriladigan o‘zining 
ta’lim olishi jarayonini minimal tashqi rahbarlik ostida tashkil etishdir. Ikkinchidan, bu keng 
ma’noda pedagog tomonidan bilim (tegishli tasdiqlangan umumiy yoki kasbiy ta’lim das
-
turlariga mos kelishi shart bo‘lmagan), malaka va har qanday tizimlashtirilgan axborotni 
olishga yo‘naltirilgan faoliyatdir. Uchinchidan, mustaqil ta’lim jarayonida pedagog o‘zining 
tanlovini axborot ta’lim muhitining talablari va imkoniyatlari, uzoq muddatli va situativ qi
-
ziqishlar, ichki va tashqi faktorlar bilan muvofiqlashtira olishini qandaydir darajada o‘zi 
mustaqil hal qiladi. 
“Mustaqil ta’lim” tushunchasini pedagog kadrlar malakasini oshirish sharoitlariga nis
-
batan aniqlashtirish va uning qoidasini pedagogning shaxsiy va kasbiy muhim bo‘lgan 
mustaqil faoliyati bilan belgilanadigan jarayon sifatida ifodalash lozim.