Jumanov Dawranbek

Asosli tuzlar – tarkibida metall atomi, gidroksid guruhi va kislota qoldig‘i saqlagan murakkab moddalar. Gidrokso-tuzlarni nomlashda avval metall nomi aytilib, «Gidrokso» so‘zi qo‘shiladi, so‘ngra kislota nomi aytiladi. Masalan: (CuOH)2CO3, Mg(OH)NO3, Al(OH)2Br, Cr(OH)2NO3, Mn(OH)Cl, [Fe(OH)2]2SO4, Cr(OH)(CH3COO)2, Al(OH)SO3 va h.k. Qo’sh tuzlar – kislota molekulasidagi vodorod atomlari har xil metal bilan almashinganda hosil bo‘lgan murakkab moddalar. Masalan: KAl(SO4)2, KCr(SO4)2, (NH4)2Fe(SO4)2 va h.k Kompleks tuzlar – tarkibida kompleks ion saqlagan murakkab moddalar. Masalan: K3[Fe(CN)6], K4[Fe(CN)6], Fe3[Fe(CN)6]2, Fe4[Fe(CN)6]3, Na3[Co(NO2)6], K3[FeF6], K2[‗tF4], Na2[HgI4], [CrCl2(H2O)4]Cl, [CrCl3(H2O)3] va h.k.


2- bilet

1. 
   «Ximiyalıq analiz» sóz dizbeginiń pánge kiritiliwi ingliz alımı R. Boyl' (1627 — 1691) atı menen tikkeley baylanıslı. Quramalı xi miyavly zatlar elemzntlarden shólkemleskenligi haqqındaǵı pikird da R. Boyl' aytqan. Ol ámeldegi ximiyalıq reakciyalardı tártipke saldı. Lakmus indikatoridan paydalanıp kislotalar hám ish^orlarni bir-birinen parıqlaw múmkinligin ámelde kórsetdi. R. Boylning bul jumısları sapa analizga qoyılǵan birinshi qádem boldı. Jumısları sapa analizga qoyılǵan birinshi qádem boldı. Analitik ximiya mustakil pán retinde ullı orıs alımı M. V. Lomonosov zamaninde rawajlana basladı. Ol óziniń «Metallurgiya i osnovi pervichnoy obrabotki rud» kitabında bir qansha analiz metodların jazǵan edi. T. Ye. Lovits (1757 — 1804) zatlardıń kristall torınıń dúzilisi menen olardıń ximiyalıq quramı óz-ara baylanıslılıǵın tastıyıqladı hám mikrokristalloskopik analizga tiykar salındı. Frantsuz alımı A. Lavuaz'e (1743 — 1794) suw hám túrli oksidlerdi ximiyalıq analiz kilib, olar quramındaǵı elementlerden bir kislorod ekenligin tájiriybeler járdeminde tastıyıqladı.
   

2. 
   Kislorodtin’ vodorod penen payda qilg’an tiykarg’I birikpesi suw ( H2O ) Suw quramindag’I massasi jag’inan 88.8 % kislorord 11.2% vodorod bar suwdin’ quramindag’I izatop tu’rine ko’re H2O apiwayi D2O awir, T2O juda awir suw biraq tabiyatda tiykarinan H2O halinda ushiraydi awir suwda ximiyaliq reakciyalar to’men boladi H2O uzaq waqit elektrolizqilganda elektrolizyorda D2O toplanadi onnan zatlardin’ spectral qasiyetlerin uyreniwde vodorod- deyteriy almasiw ham yadro reakciylar neytronlardan astenlestriwshi sipatinda paydalaniladi
   

3.