Жорий назорат саволлари вариант-6 Hududiy boshqaruvning tashkiliy tuzilishi va tamoyillari

4. Mintaqaviy rivojlanish modellari.

Hududning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishini prognozlashda bir qator modellardan foydalaniladi, shulardan uch xilini ko‘rib chiqamiz:

iqtisodiy baza modellari (IBM) ―xarajat-chiqarish‖ modellari (ХChM) ekonometrik modellar (EM)

Iqtisodiy baza modellari mintaqaviy iqtisodiyot mahsulot ayirboshlash bozorlariga muvofiq keluvchi ikkita ishlab chiqarish sektoriga bo‘linishiga asoslanadi. a) mintaqadan tashqarida (bazali sektor); b) mintaqa ichida (xizmat ko‘rsatuvchi sektor).

Ba‘zi bir shartli mintaqa uchun IBM quyidagi umumiy holda yozilishi mumkin:

Y=(E-M)*X (1)

Bu yerda Y – mintaqadagi daromadalar summasi; Ye – shaxsiy xarajatlar (investitsiya va mintaqadagi mahalliy boshqaruv xarajatlar ham kiradi); M – mintaqaga yetkazib berilgan mahsulotlar. Y orqali Ye va M ning qiymatini ifodalashdan

Ye=e*Y (2)

M=m*Y (3)

X=X (4) ni keltirib chiqaramiz.

Х tepasidagi chiziq berilgan modelda o‘zgaruvchilar ekzogen xarakterda ekanligini ko‘rsatadi. (2), (3), (4) larning qiymatini (1) ga qo‘ysak: