Jo`rayeva A

8.4. Piruvat ishtirokida kechadigan reaktsiyalar

Piruvat ishtirokida kechadigan reaktsiyalarning uch turi mavjud:

1- tur. Piruvatdan etanol hosil bo`lishi spirtli bijg`ish deb ataladi.
Glikoliz mahsuloti bo`lgan piruvat etanol, laktat va atsetilkoenzim A ga aylanishi mumkin. Barcha tirik organizmlarda glyukozani anaerob parchalanishidan piruvat hosil bo`lgunga qadar asosan bir yo`nalishda kechadi. Hosil bo`lgan piruvat odam, hayvon va o`simlik organizimida sut kislotasiga aylansa, ko`pchilik mikroorganizmlarda, yuqori faollikka ega bo`lgan dekarboksilaza fermenti ta`sirida dekarboksillanib, sirka aldegidga aylanadi. Hosil bo`lgan mahsulot alkogoldegidrogenaza fermenti ta`sirida NAD*H ishtirokida qaytarilib, etil spirtiga aylanadi.
Piruvatdе- Alkоgоl-
karbоksilaza dеgidrоgеnaza
Glyukоza Piruvat Atsеtaldеgid Etanol
CO₂ (etanal) NAD·H + H⁺ NAD⁺
Odam to`qimalarida asosan, jigarda bo`ladigan alkogoldеgidrogеnaza etanolni atsеtaldegidgacha oksidlaydi, u esa aldegiddegidrogеnaza fermenti yordamida moddalar almashinuviga jalb etiladi:
aldegiddegidrogenaza
A tsеtaldеgid  Atsеtat
(etanal) NAD∙H+H⁺ NAD⁺
Atsetil-KoA-sintetaza
A tsеtat + KoASH+ATF Atsеtil ~ SKoA + AMF + H₄P ₂O₇

Atsеtat Atsetil-KoA-sintetaza fermenti ta`sirida faollanib, faol Atsеtil ~ SKoA Krеbs sikliga bog`lanadi.

2 – tur. Piruvatdan laktat hosil bo`lishi. Yuqoridagi glikoliz jarayonida piruvatni HADH<sub>2</sub> hisobiga qaytarilishidan laktat hosil bo`ladi. Reaktsiyani laktatdegidrogenaza fermenti katalizlaydi.

COOH
C = O