Jo`rayeva A

8 . 3-fosfoglitseratning 2-fosfoglitseratga izomerlanishi. Reaktsiyada 3-holatidagi fosfat guruhi fosfoglitserat-fosfomutaza fermenti yordamida 2-holatga o`tkaziladi.
Reaktsiya qaytar bo`lib, erkin energiyaning biroz pasayishi bilan boradi va Mg²⁺ ionlarini ishtirokini talab etadi.
9. 2-fosfoglitseratni fosfoenolpiruvat hosil qilib, degidratlanishi. Reaktsiya davomida energiyaga boy bog` hosil bo`lib, enoilgidrataza fermenti ishtirokida quyidagicha boradi:



10. Fosfat guruhni fosfoenolpiruvatdan ADF ga o`tkazilishi (2-glikolitik fosforlanish). Bu bosqichda yuqori energetik birikma – fosfoenolpiruvat substrat sifatida ATF hosil bo`lishida ishlatiladi. Reaktsiya piruvatkinaza yordamida katalizlanadi va Mg²+ ionlari ishtirokida boradi:

Fiziologik sharoitda reaktsiya qaytmas, chunki reaktsiya erkin energiyaning juda pasayishi bilan boradi.

11. Piruvatning laktatga qaytarilishi. Bu reaktsiya glikolizni yakunlovchi ferment – laktatdegidrogenaza ishtirokida quyidagi tenglama bo`yicha katalizlanadi:

Laktatdegidrogenazali (LDG) reaktsiya qaytar. Odam va hayvon to`qimalarida LDG ning 5 ta izomeri bor. Organizmda uglevodlar parchalanishi asosiy yo`llarining umumiy sxemasi quyidagi 8.3–rasmda keltirilgan.

Glikоlitik jarayonda glyukоzadan laktat hоsil bo`ladi. Mоdda almashinuvida laktat «tupik» hisоblanib, reaktsiya orqaga qaytishidan bo`lak birorta biоkimyoviy jarayonda ishtirоk etmaydi. Laktatni to`planishi natijasida hujayra ichki pH buziladi, glikoliz to`xtaydi. Shuning uchun laktat hujayradan mеtabоlik «shlak» ko`rinishida ajraladi. Faqatgina yurak оksidlanish, jarayonida enеrgеtik substrat sifatida foydalaniladi. Yuqorida keltirilgan barcha ketma-ket reaktsiyalar sitozolda amalga oshib, sitoplazmaning erigan qismida glikolizning barcha fermentlari yig`ilgan.
Shunday ekan, glyukozani laktatgacha o`zgarishidan 2 molekula ATF hosil bo`ladi.Glikolizda ATF ni ishlatilish va sarflanish yo`llari quyidagi 8.1-jadvalda keltirilgan (jadvalning izohi yuqoridagi matnda).