Jo`rayeva A

13.6. Molekulyar patologiya. Fermentli va fermentsiz proteinopatiya. 
 
13.1. Oqsil biosintezining boshqarilishi. 
Oqsillar hujayraning hayot 
faoliyatini belgilab beradi. Shu sababdan hujayra faqatgina oqsil sintezini emas, 
balki oqsil turini ham boshqarishi kerak.
Doimiy sintez qilinadigan oqsillar konstitutiv, sharoitga qarab sintezlanish 
tezligi keskin o`zgaradigan oqsillar adaptiv oqsillar deyiladi. Hujayradagi 
konstitutiv oqsillar ehtiyoj bo`lishidan qat’i nazar doimiy miqdorda bo`ladi. 
Oqsil miqdorining oshishi bilan boradigan oqsil biosintezining 
stimulyatsiyasiga – induktsiya, oqsil sintezining pasayishiga repressiya deb 
aytiladi. Hujayralarda hujayraning ichida yoki organizmda metabolizmning holati 
to`g`risida signal beruvchi moddalar bo`ladi. Bu moddalar oqsil sintezini boshlashi 
yoki to`xtatishi mumkin. Prokariotlarda bunday moddalar hujayraga kiradigan oziq 
moddalar, metabolitlar va ayrim hujayra ichki boshqaruvchilari (siklik 
nukleotidlar) 
bo`lishi 
mumkin. 
Ko`p 
hujayralilarda, 
asosan 
murakkab 
tuzilganlarida oqsil sintezining avtonom hujayra ichki regulyatorlaridan tashqari 
hujayraning tashqi regulyatorlari ham bor.