Joqarı tálimde matematikanı oqıtıw metodikası

“Joqarı tálimde matematikanı oqıtıw metodikası” kursınıń maqset hám wazıypaları. «Joqarı tálimde matematikanı oqıtıw metodikası» oqıw pániniń obekti, predmeti, strukturası, oqıw shınıǵıwları forması, olarǵa ajıratılǵan oqıw saatları kólemi. Studentler oqıw-biliw iskerligine qoyılatuǵın talaplar. Pán boyınsha studentler bilimin baqlaw hám bahalaw sisteması. «Joqarı tálimde matematikanı oqıtıw metodikası» oqıw pániniń aktuallıǵı.
Joba :
Joqarı tálimde matematika oqıtıw metodikasınıń maqseti.
Joqarı tálimde matematika oqıtıw metodikasınıń maqseti hám wazıypaları.
Joqarı tálim sistemasında bahalaw kriteryaları.

Matematika oqıtıw metodikası predmeti.

Matematika sózi áyyemgi grekshe - mathema sózinen alınǵan bolıp, onıń mánisi «fanlarni biliw» bolıp esaplanadı. Matematika pániniń úyrenetuǵın zatı (ob'ekti) materiyadagi ámeldegi zatlardıń keńislikdegi formaları hám olar arasındaǵı
muǵdarlıq munasábetlerden ibarat. Házirgi dáwirde matematika páni shártli túrde
ekige ajraladi`.
1) elementar matematika, 2) joqarı matematika.
Elementar matematika da ǵárezsiz mazmunga iye bolǵan pán bolıp, ol joqarı
matematikanıń túrli tarmaqlarınan, yaǵnıy teoriyalıq arifmetikadan, sanlar
teoriyasınan, joqarı algebradan, matematikalıq analizdan hám geometriyaning logikalıq
stuldan alınǵan elementar maǵlıwmatlar tiykarına qurılǵan bolıp tabıladı.
Joqarı matematika páni bolsa real álemdiń keńislikdegi formaları hám olar arasındaǵı
muǵdarlıq munasábetlerdi tolıq hám de tereń sáwlelendiriwshi matematikalıq
nizamlıqlardı tabıw menen sol qollanıladı.
Elementar matematika páni mektep matematika stuldıń tiykarın tashkil
etedi. Mektep matematika stulninng maqseti oqıwshılarǵa olardıń psixologiyalıq
qásiyetlerin esapqa alǵan halda matematikalıq bilimler sisteması málim usılda
(metodika ) arqalı oqıwshılarǵa jetkiziledi. (Metodika sózi grekshe sóz bolıp,
«yo'l» degen mánisti beredi). Matematika metodikası pedagogika hám didaktika
pániniń tiykarǵı bólimlerinen biri bolıp, jámiyetimiz rawajlanıwı dárejesinde tálim
maqsetlerine uyqas keliwshi matematikanı oqıtıw, úyreniw nizamlıqların
úyrenetuǵın ǵárezsiz fan bolıp tabıladı. Matematika metodikası tálim procesi menen baylanıslı
bolǵan tómendegi úsh sorawǵa juwap beredi:
1. Ne ushın matematikanı úyreniw kerek?
2. Matematikadan nelerdi úyreniw kerek?
3. Matematikanı qanday úyreniw kerek?
Matematika metodikası haqqındaǵı túsinik birinshi bolıp shveysariyalik
pedagog - matematikalıq G. Pestalotsining 1803 jılda jazǵan «Sannı kórgezbeli
úyreniw» shıǵarmasında bayanlaingan. XvII ásirdiń birinshi yarımınan baslapmatematika oqıtıw metodikasına tiyisli máseleler menen orıs ilimpazlarınan akademikalıq
S. Ye. Gurev (I760 -I8 I3), XvIII ásirdiń birinshi hám ekinshi yarımınan bolsa
N. I. Lobachevskiy (I792-I856 ), I. N. Ulyanov (I83 I-I886 ). L. N. Tolstoy (I828-I9 IO)
hám ataqlı metodist-matematikalıq S. I. Shoxor-Trotskiy (I853-I923), A. N. Ostrogradskiy
hám basqalar shuǵıllandılar hám olar matematika pánine ilimiy noqatı -názerden
qaray, onıń progressiv tiykarların islep shıqtılar. Mısalı, A. N. Ostrogradskiy
«Ań baqlawdan keyin payda boladı, ań real, ámeldegi olamga tiykarlanǵan» dep
jazǵan edi. Geometriya metodikasınan materiallar (Materialı po metodikalıqe
geometrii, 1884 jıl, 8-bet.).
Keyinirek matematika oqıtıw metodikasınıń túrli baǵdarları menen
N. A. Izvolskiy,
v. M. Bradis,
S. Ye. Lyapin,
I. K. Andronov,
N. A. Glagoleva,
I. Ya. Dempman, A. N. Barsukov, S. I. Novoselov, A. Ya. Xinchin, N. F. Chetveruxin,
A. N. Kolmogorov, A. I. Markushevich, A. I. Fetisov hám basqalar shuǵıllandılar.
1970 jıldan baslap mektep matematika stuldıń mazmunı jańa programma
tiykarında ózgertirildi, nátiyjede onı oqıtıw metodikası da islep shıǵıldı. Házirgi
programma tiykarında oqıtılıp atırǵan mektep matematika pániniń metodikası menen
professorlerden v. M. Kolyagin, J. Ikromov, R. S. Cherkasov, P. M. Erdniev,
N. G'aybullaev, T. Tólegenov, A. Abduqodirov hám basqa metodist ilimpazlar
shuǵıllanmoqdalar. Matematika oqıtıw metodikası pedagogika institutlarınıń
III-Iv kurslarında ótiledi. Ol óziniń dúzilisi ózgeshelikine kóre shártli túrde
uchga bólinedi:
1. Matematika oqıtıwdıń ulıwma metodikası. Bul bólimde matematika
pániniń maqseti, mazmunı, forması, metodları jáne onıń qurallarınıń metodikalıq
sisteması, pedagogika, psixologiya nızamları hám de didaktik principler tiykarında
ashıp beriledi.
2. Matematika oqıtıwdıń arnawlı metodikası. Bul bólimde matematika
oqıtıw ulıwma metodikasınıń nızam hám qaǵıydalarınıń anıq tema materiallarına
nátiyjeni ámelde qollanıw qılıw jolları kórsetiledi.
3. Matematika oqıtıwdıń anıq metodikası.
Bul bólim eki bólekten ibarat :
1. Ulıwma metodikadıń jeke máseleleri;
2. Arnawlı metodikadıń jeke máseleleri.
Mısalı, vI klassta matematika sabaqların joybarlaw jáne onı ótkeriw
metodikası dep atalsa, bul ulıwma metodikadıń jeke máselesi bolıp esaplanadı. I. Oqıw páni oqıtılıwı boyınsha stilistik kórsetpeler
Bul programma ulıwma orta bilim beriwdiń mámleket tálim standartı hám de ulıwma orta bilim beriwdiń
matematika páni boyınsha ilmiy tájriybe talapları tiykarında dúzilgen bolıp, ulıwma orta bilim beriw
mektepleriniń 1-4-klassları ushın ámeliyatqa engiziledi.
Baslanǵısh tálimdiń matematika páni oqıw programması oqıwshılarda kompetensiyalarni
qáliplestiriwge jóneltirilgen Mámleket tálim standartı talaplarınan kelip shıǵıp tuzildi.
Baslanǵısh tálimde matematika pánin oqıtıwdıń tiykarǵı maqseti:
oqıwshılarda kúndelik iskerlikte qóllaw, pánlerdi úyreniw hám tálim alıwdı dawam ettiriw
ushın zárúr bolǵan matematikalıq bilim hám kónlikpeler sistemasın qáliplestiriw hám rawajlandırıw ;
jedel taraqqiy jetip atırǵan jámiyette tabıslı iskerlik júrgize alatuǵın, anıq hám ayqın,
sın kózqarastan hám de logikalıq pikirlay alatuǵın shaxstı qáliplestiriw;
milliy, ruwxıy hám materiallıq miyraslardı qádirlew, tábiy-materiallıq resurslardan aqılǵa say paydalanıw
hám saqlap -álpeshlew, matematikalıq mádeniyattı ulıwmadunyalıq mádeniyat strukturalıq bólegi retinde
tárbiyalawdan ibarat.
II. Oqıw pániniń maqseti hám wazıypası
Pánniń maqseti - kelesi baslanǵısh klass oqıtıwshılarına matematika oqıtıw metodikası
páninen zárúrli bolǵan bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerdi formaantirish hám ualarni ámelde qollay
alıwın támiyinlew.
Pánniń wazıypaları - studentlerdi matematika oqıtıw metodikası boyınsha mámleket tálim standartı
hám oqıw programmasınıń mazmunı hám talapları, sonıń menen birge, mektep sabaqlıqları mazmunı hám metodikalıq
dúzilisi menen tanıstırıw ; baslanǵısh tálimde úyretiwdiń zamanagóy aldıńǵı metod hám usılların
úyretiw.
Sonıgdek oqıtıwda :
1) bilimlendiriwge tiyisli-tárbiyalıq hám rawajlantıratuǵın maqsetlerdi ámelge asırıw ;
2) teoriyalıq bilimler sistemasın úyreniw procesin kórsetip beriw;
3) tálimdi adamgershiliklilashtirishni;
4) matematika oqıtıw processinde qádiriyatlar, úrp-ádetler, shıǵısona tárbiya salawatı, birbiriga húrmeti sıyaqlı pazıyletlerin tárbiyalaw ;
5) oqıtıwdıń innovasion, pedagogikalıq hám informaciya kommunikasion texnologyalar jetiskenlikleri;
6 ) oqıtıw metodikası I-Iv klasslar matematikasınıń dawamı bolǵan v-vI klass matematikası
mazmunı menen tıǵız baylanıslılıǵı támiyinleniwin názerde tutadı.
Matematika oqıtıw metodikası páni boyınsha
Bakalavr :
- baslanǵısh klass matematika oqıtıw metodikasınıń ayriqsha qásiyetleri;
- matematika oqıtıw metodikasınıń basqa pánler menen házirleri;
- baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıw metodikası salasında alıp barılǵan ilimiy izertlewler hám
pánniń zárúrli bolǵan máseleleri;
- baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıwdıń maqset hám wazıypaları ;
- baslanǵısh klasslar matematikası dúzilisi hám mazmunı ;
- baslanǵısh klasslar matematikasınıń 5-6 klasslar hám mektepge shekem tálim menen baylanısıwı ;
- az komplektli hám qánigelesken mekteplerde matematika oqıtıwdı shólkemlestiriw;
- matematika oqıtıw metodikasınıń tariyxı hám házirgi waqıttaǵı jaǵdayı ;
- baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıw metodları ;
- baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıwdı shólkemlestiriw formaları ;
- matematika oqıtıwda paydalaniletuǵın oqıw qurallar ;
- sanlardı nomerlewge úyretiw metodikası ;
- tiykarǵı hám basqa muǵdarlardı úyretiw metodikası ;
- arifmetik ámellerdi úyretiw metodikası ; - algebra elementlerin úyretiw metodikası ;
- úles hám kasrni úyreniw metodikası ;
- geometriya elementlerin úyretiw metodikası ;
- baslanǵısh klaslarda máseleler sheshiwge úyretiw metodikası ;
- baslanǵısh klass matematika sabaqlarında zamanagóy (innovciyalıq, pedagogikalıq hám informaciya )
texnologiyalar haqqında bilimge ıyelewi;
- matematika sabaqlarında tálim hám tárbiya birligi principine ámel qılıw ;
- esaplawlar daǵı qáteler ústinde islew, oqıwshılardıń esaplaw ko'niklarini qáliplestiriw;
- sabaq túrlerin parıqlay alıw, sabaq procesine aldıńǵı hám zamanagóy pedagogikalıq texnologiyalardı alıp
kirisiw;
- kompyuter hám basqa oqıtıw texnika qurallarından, túrli kórgezbe hám de tarqatpa
materiallardan nátiyjeli paydalana alıw ;
- oqıwshılar bilimin tekseriw hám bahalaw formaların anıqlay alıw ;
- matematika oqıtıwda qollanılatuǵın barlıq metod hám usıllardı parıqlaw ;
- matematika oqıtıw procesin, yaǵnıy sabaq hám sabaqtan tashhar i islerdi shólkemlestiriw;
- sanlardı oqıw, jazıw, salıstırıwlaw hám quramın biliw;
- esaplaw usıllarınan paydalanıw ;
- ápiwayı hám quramalı tekstli máselelerdi sheshiw;
- arifmetik hám geometriyalıq máselelerdi sheshiw;
- algebraik hám geometriyalıq materiallardı ámelde qollay alıw ;
- sannıń úlesi hám bólshek bólegin ajrata alıw ;
- saylanǵan teması tiykarında ilimiy izertlewdiń atqarılıwın uddalay alıw (kurs jumısı hám pitkeriw jumısı
formasında ) kónlikpelerine ıyelewi;
- baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıw metodların maqsetli qollay alıw ;
- baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıwdı tuwrı shólkemlestiriw;
- matematika oqıtıwda informaciya hám texnikalıq qurallardan paydalana alıw ;
- oqıwshılarǵa keri bolmaǵan butin sanlardı nomerlewge úyretiw usılların qollay alıw ;
- oqıwshılarǵa tiykarǵı muǵdarlardı úyretiw usılların qollay alıw ;
- oqıwshılarǵa arifmetik ámellerdi hám esaplaw usıllarınan tuwrı paydalana alıw ;
- oqıwshılarǵa algebra elementlerin úyretiw usılların qollay alıw ;
- úles hám kasrni túsinigin turmıs menen baylanıslılıǵın túsintira alıw ;
- oqıwshılarǵa geometriya elementlerin úyretiw usılların qollay alıw ;
- baslanǵısh klaslarda máseleler sheshiwge úyretiw usılların qollay alıw ;
- baslanǵısh klass matematika sabaqlarında zamanagóy (innovciyalıq, pedagogikalıq hám informaciya )
texnologiyalardı qóllaw ilmiy tájriybelerine ıyelewi kerek.
Matematika metodikası pedagogika, psixologiya hám jas psixologiyasi pánleri menen baylanıslı.
Baslanǵısh matematika metodikası basqa pánlerdi oqıtıw metodikaları (tayansh páni
matematika, ana tili, tábiyattanıwlıq, súwret hám basqa pánler metodikası ) menen ajıralmas baylanısadı.
Pedagogikalıq texnologiya hám informaciya kommunikasion texnologiyalardı engiziw taktikasini
ańlatadı hám tiyisli bilimler tiykarında sáwlelendirilmektesi haqqında bilim beriledi.
Studentlerge lekciyalardı bayanlaw processinde pedagogikalıq texnologiya hám informaciya
kommunikasion texnologiyalar, internet tarmaqları hám elektron pochtalar sıyaqlı qurallardan ónimli
paydalanıw, proyektor járdeminde slaydlardan hám elektron sabaqlıq yamasa basqa texnikalıq qurallarda
paydalanıwda pedagogikalıq texnologiya jetiskenlikleri, informaciya texnologiyalarınan paydalanıw názerde
tutıladı. Seminar shınıǵıwlarında studentler teoriyalıq hám ámeliy shınıǵıwlar processinde alǵan
bilimleri tiykarında baslanǵısh klassta sabaqlardı shólkemlestiriw jáne onı aparıw ushın zárúrli
kónlikpelerdi iyeleydiler. Ol jaǵdayda olar sabaq bólegi ushın islenbeler dúziw hám analiz qılıw, oyın
shınıǵıwları dúziw menen de shuǵıllanadılar. Lekciya hám basqa túrdegi shınıǵıwlar túrli
oqıw kórgezbe quralları hám texnikalıq qurallar menen úskeneleniwi kerek. Bilimlerdi baqlaw túrleri
Bilimlerdi baqlawdıń tómendegi túrleri ámeldegi 1) Ámeldegi ( kúndelik) qadaǵalaw.
2) Aralıq ( tematikalıq ) qadaǵalaw.
3) Juwmaqlawshı ( udayı tákirarlanatuǵın ) qadaǵalaw.
Ámeldegi baqlawda bilimlerdi hár bir klass ushın mólsherlengen sabaqlıq hám programma boyınsha
alıp barıladı. Hár bir sabaqta ótilgen temanı ózlestiriw sapasın anıqlaydı hám hár bir sabaqta
dápter degi úy wazıypasın, ótilgen temanı ózlestirilganini tekseredi hám bahalaydı.
Ámeldegi qadaǵalawdıń tiykarǵı metodı úy wazıypasın tekseriw hám olar menen soraw -juwap ótkeriw bolıp tabıladı.
Oqıtıwshı sabaqta neni hám kimdan sorawlıǵın joybarlawtirib keliwi zárúr. Oqıtıwshı hár bir
sabaqta ilgeri ótilgen materialdan paydalanadı, sebebi hár bir jańa túsinik ilgeri úyrenilgen
bilimler tiykarında tusintiriledi. Ámeldegi qadaǵalaw ótilgen materialdı qayta eslewge múmkinshilik beredi, jańa
material menen ilgeri úyrenilgen material ortasındaǵı ajıralmas baylanısıwdı payda etedi.
Oqıtıwshı hár bir sabaqtı joybarlawtirayotganda ámeldegi qadaǵalawdıń tómendegi úsh qıylı kórinisin
itibarǵa alıwı kerek:
a) ótken sabaqtıń materialın soraw ;
b) ilgeri ótilgen bolıp, házir ótiletuǵın sabaqǵa tikkeley baylanıslı bolǵan materialdı soraw ;
v) sabaqta túsintirilgen materialdı bekkemlew maqsetinde soraw. Oqıtıwshı sabaqǵa
tayarlanǵanda hár uchchala tur qadaǵalaw ushın da sorawlar kompleksin tuzib keliwi zárúr.
2) Aralıq (tematikalıq qadaǵalaw ).
Oqıw programması daǵı tiykarǵı túsinikler sabaqlar sisteması arqalı ótip bolǵandan keyin, yamasa
sabaqlıqtaǵı qandayda bir bap tawsılǵannan keyin aralıq qadaǵalaw ótkeriledi. Aralıq qadaǵalaw ushın arnawlı
uqıp, ilmiy tájriybe hám kónlikpelerdi baqlaw sabaǵı ótkeriledi, ol oqıtıwshınıń jumıs rejesinde
kórsetilgen bolıwı kerek.
Hár bir bapta ózlestirilgen túsinikler keyingi oqıw jumısın tabıslı aparıw ushın
zárúr bolıp tabıladı. Usınıń nátiyjesinde aralıq qadaǵalaw sabaǵın ótkeriwge aldınǵı baptaǵı tiykarǵı túsiniklerdi
tákirarlaw, kemshiliklerdi tuwrılaw zárúrshiligi payda boladı.
Soraw rejesine oqıtıwshı sorawlar kompleksin dúzedi, mısal, máselelerdi sheshiwdi
anıqlaydı. Nátiyjede aldınǵı ótilgen oqıw materialınıń qaysı sorawların jaqsı, qaysı sorawların
jaman ózlestirilganligi anıqlanadı. Jaman ózlestirilgen sorawlarǵa anıqlıq kiritiledi, qayta
tákirarlanadı. Oqıwshılar bilimine muwapıq bahalanadı.
Mısalı, 2-klassta «20 ishinde sanlardı qosıw hám ayırıw» baptan keyin aralıq qadaǵalaw
ótkeriledi.
Juwmaqlawshı qadaǵalaw
Bul qadaǵalaw sherek, yarım jıl, jıl aqırılarında ótkerilip, oǵan da arnawlı «Oqıwshılar bilim,
ilmiy tájriybe hám kónlikpelerin tekseriw» sabaǵı ajratıladı. Sol waqıt dawamında alǵan bilimler maydanınan
sorawlar dúziledi, jazba jumıs ótkeriledi hám bahalanadı.
Juwmaqlawshı qadaǵalawda alǵan balların toplaw jáne onı bahalawda oqıtıwshı arnawlı dápterinde
tómendegishe qaydnoma yuritsa jaqsı boladı. Bahalaw hám baha normaları
Oqıwshılardıń bilimi hám ilmiy tájriybelerindegi tiykarǵı kemshilikleriniń esapqa alıp barılıwı
oqıtıwshına ózi jol qoyǵan kemshiliklerdi biliwge hám oqıwshılardıń tabıs hám kemshiliklerin
anıqlawǵa úlken járdem beredi. Oqıwshılar bilimi, ilmiy tájriybesi, kónlikpesin tekseriw mudamı
bahalaw menen alıp barıladı.
Oqıtıwshı qoyǵan baha oqıwshılar óz-ózine beretuǵın baha menen birdey bolǵandaǵana
eń kóp nátiyje beredi. Oqıwshılardıń bilimin sistemalı bahalaw, olardıń tabıs hám
kemshiliklerin xarakterlew oqıtıwshına klasstaǵı ámeldegi ózlestiriw jaǵdayın anıqlawǵa alıp
keledi.
Oqıwshılardıń ózlestiriwin xarakterlew ushın baha da zárúr bolıp tabıladı. Sebebi, oqıwshı
qansha kóp bahalansa, sonshalıq kóp tayarlanıwǵa, úy wazıypasın orınlawǵa ıntıladı, mudami
sabaq ushın sergek bolıp turadı.
Házirgi waqıtta baha normalari 100 ballı bolıp, onı 5 ballıka aylandırıw arqalı ámelge
Asırılıp atır «2» baha «55» ballǵa shekem.
«3» baha «55-70» ball.
«4» baha «71-85» ball.
«5» baha «86 -100» ballar arasında qóyıladı.

Bahalaw tártibi hám kriteryaları

Studentlerdiń bilim dárejesi, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin baqlawdıń reyting sisteması tiykarında studenttiń hár bir pán boyınsha ózlestiriw dárejesi ballar arqalı ańlatpalanadı.
Hár bir pán boyınsha studenttiń semestr dawamındaǵı ózlestiriw kórsetkishi 100 ballı sistemada pútkil sanlar menen bahalanadı.
Bul 100 ball qadaǵalaw túrleri boyınsha tómendegishe bólistiriledi:
Aldıngi tahrirga qarang.
juwmaqlawshı qadaǵalawǵa — 30 ball ;
(11-bandning úshinshi abzac Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministiriniń 2010 -jıl 25-avgustdaǵı 333-son buyrug'i (dizim nomeri 1981-1, 26. 08. 2010 -y) redakciyasında — O'R QHT, 2010 -y., 34-san, 297-element )
Aldıngi tahrirga qarang.
ámeldegi hám aralıq qadaǵalawlarǵa — 70 ball (pánniń ózgeshelikinen kelip shıqqan halda 70 ball kafedra tárepinen ámeldegi hám aralıq qadaǵalawlarǵa bólistiriledi).
(11-bandning tórtinshi abzac Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministiriniń 2010 -jıl 25-avgustdaǵı 333-son buyrug'i (dizim nomeri 1981-1, 26. 08. 2010 -y) redakciyasında — O'R QHT, 2010 -y., 34-san, 297-element )
Aldıngi tahrirga qarang.
Tashkent mámleket yuridikalıq universitetinde reyting balları qadaǵalaw túrleri boyınsha tómendegishe bólistiriledi:
ámeldegi qadaǵalawǵa — 30 ball ;
aralıq qadaǵalawǵa — 20 ball ;
juwmaqlawshı qadaǵalawǵa — 50 ball.
(11-bánt Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministiriniń 2013-jıl 13-dekabr degi 470-sanlı buyrug'iga (dizim nomeri 1981-2, 13. 12. 2013-y.) tiykarınan besinshi — segizinshi abzaclar menen toldırılǵan — O'R QHT, 2013-y., 50-san, 659 -element )
Aldıngi tahrirga qarang.
(12-bánt Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministiriniń 2010 -jıl 25-avgustdaǵı 333-son buyrug'iga (dizim nomeri 1981-1, 26. 08. 2010 -y) muwapıq óz kúshin joǵatgan— O'R QHT, 2010 -y., 34-san, 297-element )
Aldıngi tahrirga qarang.
13. Studenttiń reyting dáptershesi yamasa studentler reytingin esapqa alıw elektron sistemasına bólek belgilengenler etiletuǵın kurs jumısı (joybarı, esap -grafik jumısları ), qaniygelik ámeliyat, pán (pánleraro) boyınsha juwmaqlawshı mámleket attestatsiyasi, pitkeriw qaniygelik jumısı hám magistratura studentleriniń ilimiy-izertlew hám ilimiy-pedagogikalıq jumısları, magistrlıq dissertatsiyası boyınsha ózlestiriw dárejesi — 100 ballı sistemada bahalanadı.
(13-bánt Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministiriniń 2013-jıl 13-dekabr degi 470-sanlı buyrug'i (dizim nomeri 1981-2, 13. 12. 2013-y.) redakciyasında — O'R QHT, 2013-y., 50-san, 659 -element )
(13-bánt Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministiriniń 2013-jıl 13-dekabr degi 470-sanlı buyrug'i (dizim nomeri 1981-2, 13. 12. 2013-y.) redakciyasında — O'R QHT, 2013-y., 50-san, 659 -element )