Jol háreketi qaǵıydalari

Jol háreketi qaǵıydalari

Jas awladti ómirin asıraw, olardıń soglom hám baquvat kisiler etip jetistiriw áhmiyetli wazıypa esaplanadı. ozbekiston Respublikasında jal-transport háreketi qawipsizligi maydanınan ámelge asırılıp atırǵan jumıslar sol maqsetke qaratılǵan bolıp tabıladı. Negizinde da pútkil oquv jılı dawamında kochalar, yolkalar, ilajhayu, burulishlar, sumka kotargan oquvchilar menen tıǵıs baladı. Olar qashan hám qaysı yoldan júriwlerin giz-gizlab atip baratırǵan avtomobillarga dus keliwedi, yol belgilarini, milt-milt etip yonayotgan svetafor shıraların ushıratıwadı. Kocha hám ilajhalarni kesip atıwda olar jal háreketi qaǵıydasın jaqsı bilmoqlari hám oǵan qatiy ámel qılıwları zárúr.

Malumki wálayatımız jallarında júz balap atırǵan jal-transport xodisalarini aldın alıw áhmiyetli áhmiyetke iye. Oquvchilarga jal háreketi qaǵıydasın orgatish balalardıń ómirin qorǵawları kerek. Ásirese, hár bir oquvchi kocha hám jallardıń qay jerinen hám qanday etip atıw kerekligini jaqsı bilip alıwları kerek. Sol sebepten da kocha háreketi qaǵıydaları menen oquvchilarni programmada korsatilgan saatlardan tısqarı dars processlerinde de eskertip, tanıstırıp barıwları paydadan holi bolmas edi. Bunıń menen oquvchilarda jal háreketin eskertip otilgan baladı. Jal háreketi temalarına boglamasdan otilgan temalar ayırım klaslarda sabaqlardı ozlashtirish talay tómen baladı. Sabaq atıw processinde kocha háreketi qaǵıydalarına tiyisli korgazmalardan paydalanıw kerek. Ílajı bolǵanınsha oquvchilarni jal háreketine tiyisli sayaxatların otkazib turıw maqsetke muwapıq baladı.

Ulıwma qaǵıydalar haqqında.

«Jal háreketi qaǵıydalari» respublika aymaǵındaǵı jallarda háreketleniwdiń birden-bir rejimin belgileydi.Ozbekiston Respublikası jollarında transport quralların ań táreplama háreketleniw rejimin belgileydi. Jol háreketi urıs qatnasıwshısıları háreketleniw waqtında basqa urıs qatnasıwshısılardıń háreketleniwine qáwip tugdirmasliklari kerek. kepilligi bolmagan fizikalıq hám yuridikalıq shaxslar tárepinen jal qatlamın buzıw, jal belgilerin, sfetaforlarni hám háreketleniwdi shólkemlestiriwdiń basqa texnikalıq quralların ozboshimchalik menen alıp taslaw, ornatish, tosib qoyish hám jallarda háreketleniwge tosqinlik etiwshi zatlardı qaldırıw qadaǵan etiledi.

Usı qaǵıydalardı buzǵan shaxslar Ozbekiston Respublikasınıń ámeldegi nızam hújjetlerine qaray juwapkerlikke tartıladılar.Qaǵıydalarda qollanılǵan tiykarǵı túsinik hám atamalar tómendegishe:

-jol-transport quralları reysi ushın qurılǵan hám sol maqsette paydalaniletuǵın jer regioni yoxud suniy maydanı.

-jolawshi transport jardemindegi (aydawshınan tısqarı shaxs )

-yar háreketi adamlar hám júklerdiń transport quralları járdeminde yamasa bunday qurallarsız jallar sheńberinde háreketleniwi processinde júzege keliwshi munasábetler kompleksi.

-jal háreketi qawipsizligin taminlash-jal transport hádiyseleriniń júzege keliw sabablari aldın alıwǵa, bunday hádiyseler aqıbetlerin jeńillestiriwge qaratılǵan iskerlik.

-piyada -yolda transport vsitasidan sırtda bolǵan hám jumıs menen bánt bolmagan shaxs.

-piyadalar atıw jayı -yolning reys bólegin piyadalar kesip atıwı ushın arnalǵan bólegi.

-piyadalar yolkasi-yolning piyadalar háreketleniwi ushın arnalǵan hám transport quralları háreketi qadaǵan etilgen bólegi.

-velosiped-adam kúshi menen háreketlantiriladigan eki yamasa odan artıq gildirakli transport quralı (mayıplar aravachasidan tısqarı ).

-kóshe kesispesi-jallardıń ozaro bir júzede kesiwetuǵın, tutasatuǵın hám ayrılatuǵın jayı.

-aydawshı -jallarda qandayda bir transport quralın basqarib baratırǵan shaxs.

TRANSPORT Uskenelerinde hareketleniw

Transport quralına shıǵıwda : Transport quralların bándirgilerde kut, joldıń transport quralı qatnaydigan bólegine shiqpa;Avtobus, tramvay hám basqa transport qurallarında olar putkinley toqtaǵannan keyin chiq; Jámiyetlik transportına kirisiw arqa qapınan, shıǵıw bolsa aldınǵı qapınan (eger avtobus úsh qapılı bolsa, orta qapınan kirisiw, aldınǵı hám arqa qapılardan shıǵıw ) ámelge asıriladı ; Avtobus, tramvayga olar háreketlengen waqıtta sekrep chiqma, arqasına osilma, tekshelarında túrme.

Jámiyetlik transportı salonida

Salonga kirgen zamati, ortasına ótip ket, shıǵıw maydanshalarında toqtap túrme. Eger bos jay bolsa, onı bánt et, ótkelde túrme. Esingda tut! Ǵarrı adamlarǵa, mayıp hám jas balalı jolawshılarǵa jay ber. Shawqım etpe hám bálent dawısta sóylewme. Aydawshın jumısından shalǵıtma. Áyneklerden basıngni shıǵarma. Eger shıǵıw bándirgisiń jaqınlasıp qalǵan bolsa, aldınlaw háreket etip shıǵıwǵa házirlik soqır.

Transporttan shıǵıwda

Transport quralı putkinley toqtap bolǵandan keyin túsip qal. Tramvaydan túsip, transport qatnaydigan orında turıp qolma: ońǵa qara hám eger jaqınlasıp kiyatırǵan transport quralı bolmasa, trotuardan júr.

Avtobus jol-háreketi hádiysesine dus kelgende

Avtobusdan shıǵıp ketiw ushın qapılardan, qaqpaqlı samallatıw tuynuklaridan, apattan shıǵıw ushın mólsherlengen áyneklerden paydalan. Jol-transport hádiysesinen keyin albıraǵanǵa túspewden jaǵdaynı názerden keshir. Ol qaysı jaǵdayda ekenligin bil hám sonnan keyin shıǵıwǵa háreket et.

Tramvay jol-transport hádiysesine dus kelgende

Tramvay salonida albıraǵanǵa túspewden jaǵdaynı názerden keshir. Ol qaysı jaǵdayda ekenligin anıqlap, tutqıshqa tiyip ketpewka háreket etip sekrep tús, sebebi vagon elektr tokında bolıwı múmkin.

SvETOFOR ISHORALARI (SIGNALLARI)

Svetofor yamasa yamasa ' l háreketin tártipke soluvchi yamasa ' l noziri barjoylarda ko ' chadan belgi ( signal ) bo ' yicha o ' ting. Yamasa ' l háreketin tártipke soluvchi yamasa svetofor yamasa ' q jayiarda yamasa ' ining reys bólegin kóliklerge kesent bermesten, o ' zingizni erkin tutıp, ekilenbesten kesip o ' ting. Óz-ara háreketleniw islengen ko ' chani kesip o ' tishdan aldın tap ' xtab, shepke qarang hám transport quralı bo ' lmasa, o ' tishni baslań. Yamasa ' ining o ' rtasiga barıp, o ' ngga qarang. Eger jaqın aralıqta transport quralı bo ' lsa, qawipsiz orında yamasa ko ' chaning o ' rtasida kútip turing, yamasa ' l bo ' shagach háreketde dawam etedi.

Yadıńızda tuting! Yo'ining transport quralı qatnaydigan bóleginde jolaq sızıǵı bir tárepke ekinen artıq bolsa hám háreketdegi kóliklerdiń signalları hám shıraiari qosılǵan jaǵdayda bolsa, bul júrdek transport quralları qatnaydigan jol esaplanıp, onı kesip ótpeń!!!

JAMOAT TRANSPORT! SALONIDA: Salonga kirgen zamati, ortasına ótip alın, shıǵıw maydanshalarında toqtap túrmeń. Ǵarrı adamlarǵa, mayıp hám jas balalı jolawshılarǵa jay beriń.Jámiyetlik transportında shawqım etpeń hám bálent dawısta sóylewmang. Aydawshın jumısından chal- g'itmang. Áyneklerden basıńızdı shıǵarmang. Eger shıǵıw bándirgisińiz jaqınlasıp qalǵan bolsa, awalroq háreketqilib shıǵıwǵa házirlik kóriń.

TRANSPORTDAN TUSIWDE. Transport quralı putkinley toqtap bolǵandan keyin tushing. Tramvaydan túsip, transport qatnaydigan orında turıp qalmań hám aldın ońǵa qaray jaqın­ lashib kiyatırǵan transport quralı bolmasa, trotuardanyuring. Avtobusning yamasa trolleybusning artınan, Tramvayning aldından ótiń

AvTOBUS YO 'L-TRANSPORT HODISASIGA UCHRAGANDA:

Avtobusdan shıǵıp ketiw ushın qapılardan, qaqpaqlı samallatıw tuynuklaridan, apattan shıǵıw ushın mólsherlengen áyneklerden paydala - dıń. Jol-transport hádiysesinen keyin albıraǵanǵa túspewden jaǵdaynı názerden keshiriń. Ol qaysı jaǵdayda ekenligin bilip, keyin shıǵıwǵa háreket etiń.

TRAMvAY YOKI TROLLEYBUS YO'L- TRANSPORT HODISASIGA UCHRAGANDA

Tramvay, trolleybus salonida albıraǵanǵa tush­ masdan jaǵdaynı názerden keshiriń. Ol qaysı jaǵdayda ekenligin anıqiab, tutqıshqa tiyip ketpewka háreket etip sekrep tushing, sebebi vagon elektr tokında bolıwı murnkin.

AvARIYA HOLLARIDA AvTOBUSDAN CHIQISH:

1. Qapı

2. Samallatıw tuynuklari

3. Apattan shıǵıw ushın mólsherlengen áynekler

METRO.METROGA KIRERDEAylanba irkiniw (turniket) arqalı biypul ótiwge urın - mang: bul qáwipli (klasslardıń soqqı urıw menen urıwı jaraǵa alıp keliwi múmkin).

Birinshi qáwipli jay - aylanba irkiniw

ESKALATORDA: Agah, kishi piyil hám ıqtıyatlı bolıń. Shawqım etpeń hám ba- land dawısta sóylew- mang. Eskalatorda yugurmang, onıń háreketine qarsı túrmeń, tutqısh hám de tekshelerge buyımlardı qo'ymang hám o'tirib almań. Eskalatordan túsip atırǵanda toqtap qalmań, tıǵılıspa jaǵdaydı júzege keltirmeń. Tezlik asıp ketsa yamasa eskalator jaramsız jaǵdayǵa kelse, demde basqa eskalatorga ótip alın. Teńgeler hám basqa mayda denelerdi eskalatorga taslamang.

Birinshi qáwipli jay -aylanma irkiniw

Ekinshi xavfli jay- eskalator

PLATFORMADA.Platforma shetsine jaqınlashmang, belgilengen shegaradan ótpeń. Poyezd putkinley toqtamaguncha vagonlar janına jaqınlashmang. Relsge túsip qalǵan zattı óz basımshalıq menen kótermeń, stansiya daǵı gezekchini shaqırıń.

VAGONDA. Eger poyezd jer astı jolında (tunelda) toqtap qalsa, Metropoliten xızmetkerleri hám mashinist kórset-málerin atqarıń. Jelkengizdagi salmaqli sumka yamasa rukzakni túsiriń. Hár qanday qáwipli jaǵdayda poyezd aydawshısı bitan operativ baylanıstı jo'rtinchi ornatıp, tuymeni basıp, vagon qáwipli jay - nomerin, asıqmastán ne vagon bolǵanın tushintirin.Jámiyetlik transportında, metroda júrgende agah bolıń! Íyesiz qaldırilgan sumka, paket hám basqa zatlami kórgende sol zamatı ishki jumıslar xızmetkerlerine yamasa poyezd mashinistine xabar hering. Sol zatlar ishinde portlaytuǵın elementlar bolıwı múmkin. Qolı menen tegmang, átirapda turǵan adamlardı qáwip haqqında agah etiń.

Úshinshi qáwipli jay-perron (platforma)

AvTOMOBILDA.Eger 12 jasqa tolmaǵan bolsańız, aldınǵı orın -diqqa o'tirmang. Avtomobilge o'tirgach, qawipsizlik qamarinitaqiboling. Avtomobilde ot óshiriwshi úskene hám dáriler turatuǵın tartpa qay jerde jaylasqanlıǵın eslab qoling. Háreketleniw waqtında agah bolıp, dıqqat menen joldı gúzetip barıń.

TEMIR YO'LDA. Temir jollarda, ásirese, temir jol kesiw- málerinde, eskertiw belgileri qoyılǵan orınlarda júrmeń, oynamang. Poyezdler tiyine kirmang, piyadalar kópirleri hám ótiwjoylaridanfoydalaning. Poyezd keliwi Ramazan yaki Qurban hayttan aldıńǵı kúninde, platforma shetsinde túrmeń hám yugurmang. Poyezd putkinley toqtamaguncha vagon áyneklerinen basıńızdı shıǵarmang. Poyezd haraxatlan- gan waqıtta tamburning sırtqı qapıların ochmang hám sekrep tushmang,

TATILDA: Kóshege shıǵıwdan aldın, bul qawipsizlik qaǵıydaların to' liq oqıp, organıń Ata-ana ruxsatisiz bemaqsad kóshege chiqmang. Máhellelerde, massivlerde belgilengen orınlarda oynań hám transport háreketine irkinish etpeń, óz qawipsizligińizdi támiyinlang. Dem alıw ornılarǵa barıwda bul qawipsizlik qaǵıydalarına tolıq ámel qilng. Kóshe hám jollarda júriw qaǵıydaların ámelde bilmeseńiz, úlkenler qadaǵalawında shıǵıń.

MEKTEP.Mektepke barıw hám keliwde úyrenip shıǵılǵan “Úy - mektep - uy” baǵdarı arqalı háreketleniń. Transport quralına shıǵıwda joqarıdaǵı talaplardı tolıq atqarıń. Jol háreketi Qaǵıydaların qunt menen úyreniń jáne onı ózgelerge de uyretiń. Birinshi medicinalıq járdem kórsetiw qaǵıydaların úyreniń hám olardı ámelde biling. voyaga etpegenshe transport quralın basqarmań. Ata-ananıń o'git, násiyxatlarına qulaq soling, óz basımshalıq etpeń.