Jıllılıq ótkeriw Jıllılıq almasıw processi haqqında ulıwma túsinikler

4.4. Konvektiv jıllılıq almasıw
Suyıqlıq massasi turbulentligi qansheli joqarı hám onıń bóleksheleri tez ráwishte aralastırılsa, konvekciya usılında jıllılıq almasıw sonshelli intensiv boladı. Solay etip, konvektiv jıllılıq almasıw, jıllılıqtıń mexanikalıq jetkeriliwi hám suyıqlıq háreketiniń gidrodinamikasına baylanıslı boladı.

Jıllılıq almasıw processinde qatnasqan suyıqlıq eki qatlamnan quralǵan, yaǵnıy shegaralıq qatlam hám aǵim ózegi (yadrosı) nan.

Aǵim ózegi jıllılıq ótiw waqtınıń ózinde hám konvekciya, hám jıllılıq ótkizgishlik usıllarinda ámelge asırıladı. Bunday jıllılıq almasıw konvektiv jıllılıq almasıw delinedi (4.11-súwret).

J ıllılıqtıń qattı dene júzesinen suyıqlıqqa (yaki gaz) yamasa suyıqlıq (yaki gaz) tan qattı dene júzesine ótiwi jıllılıq beriw dep ataladı.

Diywal júzesinen shegaralıq qatlam arqalı energiya jıllılıq ótkizgishlik usılı menen ótedi. Shegaralıq qatlamnan bolsa, suyıqlıq ózegine energiya tiykarinda konvekciya usılında jetkeriledi. Jıllılıq energiyasıniń diywal júzesinen suyıqlıqqa jetkeriw processine aǵimniń háreket rejimi úlken tasir qıladı.

Konvektiv jıllılıq almasıw tiykarinan 2 túrli boladı, yaǵnıy erkin (yáki tabiy) hám májbúriy konvekciya.

Suyıqlıq kóleminiń túrli noqatlarindaǵı tıǵızlıqlardıń parqı sebepli júz beretuǵın jıllılıq almasıwǵa erkin konvekciya delinedi. Bul processke suyıqlıqtıń fizikalıq qásiyetleri, onıń kólemi, suwiq hám jıllılıq bóleksheleri arasındaǵı temperaturalar parqı úlken tásir kórsetedi.

Tolıq suyıqlıq kóleminiń sırtqı kúshler tásiyri natiyjesinde júz beretuǵin jıllılıq almasınıwǵa májbúriy konvekciya delinedi. Suyıqlıqtıń háreketi nasos, aralastirǵish, ventilyatorlar járdeminde ámelge asırıw múmkin. Bul processke suyıqlıqtıń fizikalıqalıq qásiyetleri, onıń tezligi, kanaldiń dúzilisi hám ólshemleri salmaqli tásir etedi. Suyıqlıqtıń turbulent rejiminde laminar rejimdegige qaraǵanda jıllılıq almasıw bir qansha intensiv boladı.