Jizzax politexnika instituti yengil sanoat texnalogiyalar fakulteti oziq-ovqat texnalogiyasi yo’nalishi 333-21-talabasi turonova madinaning organik kimyo fanidan mustaqil ishi

Bu bosqichlarning yakuniy natijasida yorugʻlik energiyasi ATF va NADFH shaklidagi kimyoviy energiyaga oʻzgaradi. Yorugʻlik bosqichi reaksiyalaridan hosil boʻlgan ATF va NADFH fotosintezning keyingi bosqichi, yaʼni Kalvin siklida qand moddalari ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Siklik fotofosforlanish deb ataluvchi yorugʻlik reaksiyalarining yana bir koʻrinishida elektronlar boshqa bir aylana yoʻl boʻylab harakatlanadi va faqat ATF (NADFH emas) hosil boʻladi. [Siklik fotofosforlanish jarayoni haqida qoʻshimcha maʼlumot]

• Bu bosqichlarning yakuniy natijasida yorugʻlik energiyasi ATF va NADFH shaklidagi kimyoviy energiyaga oʻzgaradi. Yorugʻlik bosqichi reaksiyalaridan hosil boʻlgan ATF va NADFH fotosintezning keyingi bosqichi, yaʼni Kalvin siklida qand moddalari ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Siklik fotofosforlanish deb ataluvchi yorugʻlik reaksiyalarining yana bir koʻrinishida elektronlar boshqa bir aylana yoʻl boʻylab harakatlanadi va faqat ATF (NADFH emas) hosil boʻladi. [Siklik fotofosforlanish jarayoni haqida qoʻshimcha maʼlumot]
• Yorugʻlik bosqichi reaksiyalarida elektron koʻchishlar yorugʻlikdan energiyani yutish orqali amalga oshirilishi mumkinligini va tezlashtirilishini anglash muhimdir. Boshqacha qilib aytganda, elektronlar FS II dan FS I ga va FS I dan esa NADFHga koʻchib, energetik jihatdan pastga tomon harakatlanadi (energiya chiqarilib, oʻz-oʻzidan sodir boʻladi), chunki P680 va P700 dagi elektronlar yorugʻlikdan energiya yutilishi orqali yuqori energiyali darajaga koʻtariladi.

Xlorofill a, xlorofill b va karotinoid kabi fotosintezlovchi pigmentlar xloroplastlarning tilakoid membranasida uchraydigan yorugʻlik toʻplovchi molekulalardir. Yuqorida eslatib oʻtilganidek, pigmentlar oqsillar bilan birgalikda fotosistemalar deb ataluvchi komplekslarga uyushgan. Har bir fotosistemada oqsillar, 300300300-400400400 xlorofill donachalari va boshqa pigmentlarni oʻz ichiga oluvchi yorugʻlik toʻplovchi komplekslar mavjud. Pigment fotonni yutganida u qoʻzgʻalgan holatga oʻtadi va bu uning elektronlaridan biri yuqori energiyali orbitalga oʻtganini anglatadi.

• Xlorofill a, xlorofill b va karotinoid kabi fotosintezlovchi pigmentlar xloroplastlarning tilakoid membranasida uchraydigan yorugʻlik toʻplovchi molekulalardir. Yuqorida eslatib oʻtilganidek, pigmentlar oqsillar bilan birgalikda fotosistemalar deb ataluvchi komplekslarga uyushgan. Har bir fotosistemada oqsillar, 300300300-400400400 xlorofill donachalari va boshqa pigmentlarni oʻz ichiga oluvchi yorugʻlik toʻplovchi komplekslar mavjud. Pigment fotonni yutganida u qoʻzgʻalgan holatga oʻtadi va bu uning elektronlaridan biri yuqori energiyali orbitalga oʻtganini anglatadi.
• Fotosistemadagi koʻplab pigmentlar energiya quvuri vazifasini bajarib, energiyani ichkari tomon asosiy reaksiya markaziga oʻtkazadi. Bu pigmentlarning biri yorugʻlik tomonidan qoʻzgʻatilganida u rezonansli energiya uzatilishi deb ataladigan jarayondagi toʻgʻridan toʻgʻri elektromagnetik taʼsirlashuvlar orqali energiyani qoʻshni pigmentga uzatadi. Bu qoʻshni pigment oʻz navbatida boshqa bir pigmentga energiyani uzatadi va bu jarayon bir necha marta sodir boʻladi. Bu uzatishlar davomida akseptor molekula qoʻzgʻalish uchun beruvchi (donor)ga nisbatan koʻproq energiya olmasa ham, lekin kamroq energiya talab etadi (uzunroq toʻlqin uzunligidagi energiyani yutib oladi).