Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

G‘ovak to‘ldiruvchilarning qiyosiy xarakteristikasi 
1-jadval 
To‘ldiruvchi 
Massa 
bo‘yicha 
suv shimuv- 
chanlik, % 
O‘rtacha 
zichlik, 
kg/m3 
Issiklik 
o‘tkazuvchan-
lik, BT..K 
Siqilishdagi 
mustahkam- 
lik, MPa 
Keramzitli 
graviy 
12-30 
300-800 
0,2-0,5 
0,8-5,5 
Ko‘pchitilgan 
perlit 
29-30 
100-300 
0,04-0,06 
0,3-0,6 
Agloparitli 
chaqiqtosh 
16-31 
800-1100 
0,22-0,6 
0,65-1,6 
Shlakli pemza 
13-31 
800-1100 
- 
0,6-2,7 
Pepolistirol 
granullari 
3 gacha 
10-35 
0,02-0,03 
0,05-0,15 

---

 
Turli  g‘ovak  to‘ldiruvchilarni  xarakterldydigan  adabiyotda  keltirilgan     
ko‘rsatkichlardan    (1-jadval)  ma’lum  keramzit  graviyining  suv  shimishi  va 
zichlik  chegarasi  kengdir.  Suv  shimish  ko‘rsatkichi  to‘ldiruvchining  g‘ovaklik 
xarakterini belgilaydi. Ochiq va yopiq g‘ovaklarning taqsimlanishi keramzitda bir 
tekisda. 
Hamma  neorganik  to‘ldiruvchilar,  yetarli  past  bo‘lmagan  mustaqkamlik  va 
issiq  o‘tkazuvchilik  xususiyatga  egaligini  qayd  qilish  kerak.  Neorganik  g‘ovak 
to‘ldiruvchidan  farqli  o‘laroq  penopolistirol  granullarini  xarakterlovchi 
ma’lumotlar,  mutlaq  boshqa  tuzilishdagi  sun’iy  organik  to‘ldiruvchi  ekanligidan 
dalolat beradi, ya’ni mayda uyali, uyali tuzilishga xosdir, Bunday to‘ldiruvchining 
past  zichligi,  yuqori  issiq  o‘tkazmaslik  xususiyati  yengil  materiallarni  olishda 
foydalanish  uchun  samaralidir.  Yengil  betonlar  uchun  mineral  g‘ovak 
to‘ldiruvchilar  qulaydir,  chunki,  ko‘pirtirilgan  polistirol  qumi  materialning 
zichligini  kamaytiradi.  Bunday  betonlarning  to‘siq  panellarida  qo‘llanilishi  ularni 
issiqlik  texnik  xarakteristikasini  yaxshilash  va  issiqlik  sarfini  iqtisod  qilish 
imkonini  beradi.  Yuqorida  keltirilgan sabablar,  tadqiqot  yo‘llari bilan effektiv 
kompozitsiyani hosil qilish majburiyatini keltirib chiqaradi. 
Bunday  kompozitsiyani  keltirib  chiqarishda  umumiy  asosiy  tendensiyani 
e’tiborga  olish  zarurki,  neorganik  g‘ovak  to‘ldiruvchidan  yengil  beton  olinishiga 
qaratilsa  va  organik  to‘ldiruvchining  xom  ashyosining  kelib  chiqishi,  texnologik 
tayyorlanishi, ya’ni spetsifikasini hisobga olish kerakdir.