Jizzax davlat pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti

Futbolchilar chidamliligini tarbiyalashning interval uslubi

O‘yinchining o‘yin paytidagi harakatlari samarali bo‘lishi uchun, uning organizmi etarli miqdorda kislorod bilan ta’minlanishi zarur. Buning uchun YUQS (yurak qisqarishi sur’ati) va SH (sistolik hajmi) kuchli harakat faoliyati mahalida o‘z optimumiga etmog‘i lozim. Agar optimal YUQS minutiga 180–190 martagacha bo‘lsa, bu ko‘pincha SH ga bog‘liq tarzda kechadi. Bundan shunday xulosa kelib chiqadiki, demak, SH ni oshirish uchun qulay sharoit yaratishga ko‘maklashgan uslub foydali uslubdir. Uncha uzoq bo‘lmagan intervaldagi tanaffus bilan uzilib turadigan, qisqa-qisqa takrorlash shaklida bajariladigan anaerob ishning katta samara berishi ma’lum. Anaerob parchalanish mahsulotlari nafas olish jarayonida kuchli stimulyator bo‘lib xizmat qiladi. Bunda SH ning eng yuqori qiymati ish paytida emas, balki YUQS pasaya boshlaganda, ya’ni qisqa dam olish paytida yuzaga keladiki, bu kislorodning ko‘proq iste’mol qilinishiga olib keladi. Ish vaqti va dam olish qat’iy ravishda ma’lum tartibga solingan trenirovka uslubi intervalli uslub deb nomlanadi. Yuklama ana shu uslub bo‘yicha bajarilganda YUQS minutiga 180-200 marta bo‘lishi lozim, dam olishning so‘nggi pallasida esa minutiga 120-140 martadan oshmasligi kerak. Ish va dam olish vaqti darsning maqsadiga muvofiq ravishda belgi-lanadi.