Jismoniy tarbiya

Q onning elementlari
Qonning  shaklli  elementlariga  qizil  qon  tanachalari  yoki 
eritrotsitlar  ayollarda  lm m 3da  4000000-4500000,  erkaklarda  esa 
4500000-5000000  (eritros-qizil  demakdir),  eritrotsitlar  soni  doimiy 
boMmasdan,  mushak  zo'riqishida,  baland  tog‘liklarda  va  ayrim 
kasalliklarga chalinganda o ‘zgarib  turadi.
Oq  qon  tanachalari  -   leykotsitlar  (leykotsit  -   rangsiz) 
Im m 3da6000-8000  ta,  ularni  soni  ovqatlanganda  mehnat  qilganda  va 
ayrim  kasalliklarga chalinganda  k o ‘payish xususiyatiga  ega.  Ular  ilikda 
limfa to ‘qim alarda va taloqda  hosil bo‘ladi.
Q on plastinkalariga-trom botsitlar kiradi.
Eritrotsitlar
Odam da  eritrotsitlar  yadrosiz,  ikki  tomoni  botiq,  qo‘lcha  simon 
shaklda  b o ‘ladi.  Ular  ilik  to ‘qim asi  hujayralarida  hosil  bo‘lib,  dastlab 
yadroli  bo ‘ladi  va  keyinchalik  yadrolarini  yo‘qotib,  yadrosiz  shaklga 
kiradi.  Eritrotsitlar  rangsiz  qism   -   stroma  va  rangli  qism  -  
gem oglobindan tuzilgan b o ‘lib,  tarkibida 60% suv va 40% quruq  modda 
bo‘ladi.  Quruq  m oddaning  90%   ini  gemoglobin,  qolgan  10%  ini  oqsil, 
lipoid,  uglevod  va  mineral  tuzlar  tashkil  etadi.  1  mm3  qondagi 
eritrotsitlar  soni:  erkaklarda  5  million  bo‘lsa,  ayollarda  4,5  million 
bo'ladi.  Agar  eritrotsitlar  bittadan  ketma-ket  tizilsa,  ular  187.000  km 
gacha  cho‘ziladi,  ustm a-ust  qilib  taxlansa,  balandligi  esa  62.000  km  ga 
yetadi.  Odam   organizmidagi  qonning  umumiy  miqdori  5  litr  bo‘lsa, 
eritrotsitlar soni 25  m illion cham asida bo‘ladi.