Jismoniy tarbiya


Sog‘lom turmush tarzi va  uning  mazmuni



Download 6,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/160
Sana31.12.2021
Hajmi6,06 Mb.
#252059
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   160
Bog'liq
18-y-Jismoniy-tarbiya-oquv-qollanma-A.N.Normurodov-T-2011y

Sog‘lom turmush tarzi va  uning  mazmuni
Sog‘lom  turmush  tarzi  (STT)  insonning  m adaniy,  jism oniy 
rivojlanishi,  mehnat  unumdorligi  va  ijodiy  faoliyatini  oshirishni  о 
 
ichiga  oladi.
STTning asosiy  tarkibiy  qismlari-samarali  ish  faoliyati,  shaxsb 
gigiyena,  gigiyena talablariga qat’ian rioya  qilish,  zararli  odatlardan voz 
kechish,  belgilangan  bir  vaqtda  to‘g ‘ri  ovqatlanish,  jism onan  va  ruhan 
chiniqish, jismoniy tarbiya bilan muntazam shug‘ullanib turish.
STT -  kasalliklarning oldini  olishda asosiy  tadbirlardandir.  STT
-   m a’lum  miqdorda  ruhiy  va  jismoniy  talablarni  qoniqarli  darajada 
amalga oshirishga  imkon beradi.
Kun  sayin  sog‘lomlashtirish  uslubining  turlari  oshib  borm oqda. 
Jismoniy 
mashqlar, 
ovqatlanish 
me’yori, 
uyqu, 
ham m om dan 
foydalanish  va  boshqalar  harakat  faoliyatini  oshirib  boradi.  Hamm a 
narsa  bir  maqsadga,  odamlar  sog‘ligini  mustahkam lashga  qaratilishi 
kerak.
Ayrim  mualliflar  «sog‘liq»  tushunchasini  insonning  tashqi 
muhit  ta ’siriga  ko‘nikishi  bilan  b ogiasalar  (I.Muravov),  boshqa  bir 
qator  mualliflar  esa  bu  tushuncha  ostida  kasal  b o ‘lmaslikni  yoki 
jismoniy  kamchilikning  yo ‘qligini  tushunishadi  (N.Amosov).  Birinchi 
fikr  mualliflari  m a’lum  darajada  haqlidir,  chunki  ular  sogMiqni


h a ra k a td a ,  o ‘zgarish  va  rivojlanishda  deb  qaraydilar.  «Sog‘liq» 
tu sh u n c h a si  inson  organizm ining  faoliyati,  uning  anatomik,  fiziologik, 
b io k im y o v iy   va  ruhiy  qanday  salbiy  jarayonlar  kechayotganidan 
b e x a b a r  b o ia d ila r.  Tam aki  tutunidagi  zaharli  moddalar,  insonni  k o ‘p 
a ’zo larin in g   kushandasidir.  Chekilgan  bir  quti  sigareta  oqibatida 
o rg an izm d a,  o ‘pkada  50-60  mg  zaharli  gaz  to ‘planadi,  natijada  toza 
h a v o   yetishm asligi  yuz  beradi.  Oqibatda  miya  faoliyati  zarar  ko‘radi, 
b o s h   o g'rishi  va  toliqish  kabi  illatlar  sodir  bo‘ladi.  Olib  borilgan 
t a ’diqotlarni  k o ‘rsatishicha,  har  bir  chekilgan  sigaretadan  so ‘ng  5-10 
d a q iq a   m ushaklar  faoliyati  15  %  pasayadi.  Tamaki  tutuni  yurak 
q isq arish ig a ham  ta ’sir k o ‘rsatadi.  U yurak qisqarishini  bir daqiqada  15- 
18  m arta k o ‘paytiradi.  Bu hoi  inson umriga zavol b o ‘ladi.
K ashandalar  k o ‘pincha  yurak  kasalliklari  -   stenokardiya  va 
infark-m iokardi  bilan og ‘riydilar.
A lkogolning  inson  organizmi  uchun zarari juda  ham   kuchli.  Bir 
m a r ta   spirtli  ichim lik  iste ’mol  qilish  odam  jigarining  faoliyatini  bir 
n e c h a  soatga ishdan chiqaradi.  Organizmga  alkogol  kirishi tufayli  yurak 
q is-q arish i  kam ayadi,  qon bosimi  pasayadi,  nafas olish markazi  faoliyati 
o ‘zgaradi,  teri  orqali  kislorod  yutish  va  chiqarish  qisqaradi.  Organizm 
1 5 -2 0   kundan  so ‘ng  alkogoldan  to ‘la  tozalanadi,  shundan  so ‘ng  ham 
a lk o g o l  illatlari  o ‘pka va m iyada saqlanib  qolish kuzatilgan.
O dam   organizm i  salomatligining  eng  ashaddiy  kushandasi  -  
g iyohvandlikdir.  N arkotik  m oddalarga  va  shunga  o ‘xshash  k o ‘knori, 
m a rix u n a   va  boshqalar  kiradi.  Uni  doimiy  ravishda  iste’mol  qilish 
n ashavan dlik ni keltirib  chiqaradi.  Iste’moldan so‘ng eyforiya,  y a’ni k ayf 
p a y d o   b o ‘ladi.  Bu  holda  insonda  o ‘z-o‘zini  boshqarish jarayoni  ishdan 
ch iq ad i,  natijada  u jinoyatga  qo‘l  urishi  mumkin.  Asta-sekin  odam  har 
q a n d a y   y o ‘l  bilan  doim o  chekishga harakat  qiladi.  Bu  hoi  uni  vaqtincha 
b o ‘lsa   ham   o g ‘riqlar  va  ruhiy  qiynalishlardan  qutqargandek  bo‘ladi, 
le k in   shu  bilan  birga  uni  narkotik  moddaga  yanada  qattiqroq 
bogM anishga  m ajbur  qiladi,  natijada  insonning  bu  falokat  iskanjasidan 
q u tu lish i ancha qiyin kechadigan bo‘ladi.

Download 6,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   160




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish