Jismoniy madaniyat

MUNOSABATLARDAGI TAFOVUT-

KONFRANFRANTATSIYA

(5.1-chizma). 

 

 

Konstruktiv 

 

Desturktiv 

 

Taraqqiyot, yangilik 

 

Tanlangan-strress 

 

ZIDDIYAT, NIZO 

 

Demak, 

yuqoridagiholatlarko‘phollardaquyidagiturdagi

nizolivaziyatlarni

keltiribchiqaradi: 

 

ta’sirning yo‘nalishiga ko‘ra: vertikal va gorizontal; 

 

nizoni  hal  qilish  usuliga  ko‘ra:  antogonistik  va  kelishuvga  olib  keladigan 

nizolar - kompromiss; 

 

namoyon bo‘lish darajasiga ko‘ra: ochiq, yashirish, potensial, asosli; 

 

ishtirokchilar soniga ko‘ra: shaxsiy, shaxslararo, guruhlararo; 

 

kelib chiqish tabiatiga ko‘ra: milliy, etnik, millatlararo, ishlab chiqarish, hissiy-

emotsional. 

Agar yuqoridagilarni tahlil qiladigan bo‘lsak, “gorizontal nizolar” hayotda eng 

ko‘p  uchraydi.  Bunday  nomurosozliklar  aksariyat  hollarda  xodimlar  o‘rtasida  ayrim 

a’zolarning ishni yaxshilash, yangi ish metodlarini joriy etish, axloq normalarini himoya 

qilish,  adolat  uchun  kurash,  ilg‘or  jamoa  a’zolarining  shu  erdagi  ma’naviy  muhitni 

---

247 

 

sog‘lomlashtirish borasidagi fikrlarini ayrimlar tomonidan e’tirozlar bilan qabul qilishi 

natijasida ro‘y beradi. 

“Vertikal nizolar” esa ko‘pincha rahbar bilan xodim o‘rtasida sodir bo‘lib, u bir 

qarashda liderlikka da’vogarlik, yuqoridan tazyiq, pastdan turib boshqa xodimlar yoki 

kuchlar  atrofida  birlashish,  saralanishlar  oqibatida  kelib  chiqadi.  Bunda  nizoning 

tashabbuskori va  bosh aybdori kimligiga  bog‘liq tarzda uni xal  qilish usuli tanlanadi. 

Masalan,  agar  boshliq  xodimning  ishga  mas’uliyatsizligidan  noroziligi  tufayli  paydo 

bo‘lgan nizo bilan uning professionalizm borasida xadeb “o‘zini ko‘rsatayotganligidan” 

noroziligi tufayli kelib chiqadigan nizoning ham farqi bor. 

Har  qanday  nizoning  asl  tub  mohiyati  shundaki,  uning  paydo  bo‘lishi  ayrim 

o‘zgarishlarga

  olib  keladi.  Bu  o‘zgarish  ijobiy  o‘zgarishlarni  keltirib  chiqarsa,  uni 

konstruktiv, salbiy oqibatlar yoki xodimlar qo‘nimsizligini keltirib chiqarsa, distruktiv 

xarakterli deb ataymiz.