|
Suzishga o'rgatish usuliyoti
Suzish mashg'ulotlari tashkiliy jarayonining asosiy vazifalari Odatda dars
berish metodikasi deganda shug'ullanuvchilarga nazariy bilim berish ularda shu
sohaga havas uyg'otish va amaliy ko'nikma hosil qilish malakalarini
takomillashtirishni, sport texnikasi bilan asta - sekin, izchil tanishtira borish va
o'rgatishda foydalaniladigan metod va qo'llanmalar sistemasi tushuniladi.
O'rgatish usuliyotii suzishning boshlang'ich ta'lim va sporttrenirovkasi
metodlarini o'z ichiga oladi. Boshlangich ta'lim va sport mashg'uloltlari bir butun
jarayon bo'lib, materiallarning boshlang'ich va keyingi bosqichlarini ketma- ket
89
bayon qilish maqsadida u boshlang'ich mashg'ulot va sport mashg'ulotiga
bo'lingan. Suzish mashg'ulotlari tashkiliy jarayonning asosiy vazifalari quyidagilar:
1. Shug'ullanuvchilar sportcha suzish texnikasining asosiy nazariyasi va
metodikasi bilan qurollantiriladi, shuningdek keyinchalik buni takomillashtirish
yo'llari ularga o'rgatiladi.
2. Shug'ullanuvchilarning har tomonlama jismoniy kamoloti, sog'liklarining
mustahkamlanishiga ular organizimini chiniqtirishga xizmat qiladi.
Bu masalalar leksiya va'suhbatlar o'tkazish, sport- o'quv kinofilmlari, kino-
,fotosuratlar, kinogramma va boshqa ko'rgazmali qurollarni namoyish qilish,
suzish texnikasining induvidual xususiyatlari va kuchli suzuvchilarning mashq
olish metodlarini qayta tahlil qilish, suzish texnikasida shaxsiy xatolarning kelib
chiqishi va ularni bartaraf qilish usullari, shug'ullanuvchilarning sportcha suzishga
oid maxsus adabiyotlarini o'qish orqali ochib beriladi.
3. Suzish ko'nikmasi amaliy mashg'ulotlar jarayonida ayrim %
mashqlarni quruqlikda va suvda murabbiy rahbarligida ko'p marta takrorlashi
orqali takomillashtiriladi, suzish texnikasining malakasi oshiriladi.
4. Har tomonlama suzish tayyorgarligi va hamma suzish usullari texnikasi
mukammal o'zlashtirilgandan keyin shug'ullanuvchilarning u yoki bu suzish turiga
moyilligi aniqlanadi.
5. Shug'ullanuvchilarga tanlangan sportcha suzish turi buyicha
mahoratlarini oshirishlari uchun kerakli sharoit yaratib beriladi. Bu vazifalarning
hal etilishi sog'likni mustahkamlash va organizmni chiniqtirish, har tomonlama
jismoniy rivojlanish va umumiy ish qobiliyatini yaxshilash, sportcha suzish
texnikasi asoslari bilan to'g'ri tanishtirish, shug'ullanuvchilarda axloq va iroda
xususiyatlarini tarbiyalashga yordam beradi, - .
6. Sportda yuqori natijalarga erishish maqsadida tanlangan suzish turi
buyicha sport mahoratini takomillashtirish muntazam olib boriladi. Bu masalalar
rejali, ko'p yillik mashg'ulotlar asosida umumiy va jismoniy tayyorgarlik saviyasini
oshirish yo'H bilan hozirgi zamon sport texnikasi va taktikasining ilg'or yutuqlarini
qo'llash, suzuvchilarda axloqiy va irodaviy xususiyatlarini tarbiyalash orqali hal
etiiadi.
Suzishga o'rgatishning boshlang'ich me usuliyotii jismoniy tarbiyaning
umumiy vazifalariga bo'ysindirilgan bo'lib, u dialektik uslub, pedagogikaning
90
didaktik printsiplari va sportchi harakat ko'nikmalari hamda malakalarini
takomillshtirish asosida qo'llaniladi.
Suzishga o'rgatishning butun jarayoni, jismoniy tarbiyaning asosiy maqsadi
mukammal bilimga ega bo'lgan, har tomonlama kamolotga erishgan, sog'lom jasur
ahloqan рок, Vatan mudofaasiga tayyor yoshlami tarbiyalashga qaratilgan bo'lishi
kerak. Sportcha suzish bilan shug'ullanish avvalo sog'likni yaxshilashga va
organizmni chiniqtirishga qaratilishi lozim. Chunki busiz jismoniy va sport
mahoratiga erishish bo'lmaydi. O'qituvchi va murabbiylar suzish mashg'ulotlari
rejimi va sharoiti sanitariya gigiena talablariga javob berish ini qat'iy nazoral
qilishlari lozim. Shuningdek mashg'ulotni tashkil qilish, uni o'tkazish metodikasi
asosiy maqsadga yo'naltirilmog'i lozim. Bunda shug'ullantiruvchilarning
yoshi,jitisi va " shaxsiy xususiyatlari, ;umumjismoniy,va suzish tayyprgarligi
Jiisobga, olingan holda bo'lraog'i lozim. Suzish mashg'uloti jarayonida
shug'ulianuvchilar organizmi asla-sckin ko'payib borayotgan fiziolbgik
yuklamaga va turli xil meteorologik sharoitlarning o'zgarishiga ko'nika borishi
kerak. Mashg'uiotlar hakimning muntazam nazorati ostida olib bprilishi.
o'qituvchi ish rejasi hakimning ish rejasiga muvofiq iuzilmog'i kerak.
Murabbiylar slmg'ullanuvchilarning funksional imkoniyatlari va sog'Iiklari haqida,,
tasavvufga ega bo'lishlari uchun vrach nazorati ко'rsatmalari bilan muntazam
qiziqib turishi zarur.
Har tomonlama jismoniy kamolot malum spoil turi bo'yicha iqtisostashishga,
yuqori sport mahoratiga erishishga zamin yaratadi. O'qittivohi va murabbiylar
shug'ullanuvchilarning suzishdan tashqari -umurtian sport haqida mustahkam
bilimga ega bo'lishlari uchun boshqa sport turlaridan ham keng foydalanishlari
kerak. Jumladan suzish mashg'uloti jarayonida umumjisinoniy tayyorgarlik bilan
birga shug'ullanuvchilarda sport, mehnat va mudofaa malakasi hosil qilishiga
e'tiborini qaratishi darkor. Bu shug'ulianuvchilarga kelajakda o'z sport
mutaxasisligini tanlay olishga imkon beradi. Ayniqsa bu imkoniyat normativlarni
topsliirishga
"tayyorgarlik
jarayonida'
yaratiladi.
O'qituvchilar
shug'ullariuvchilaraing uyoki bu sport turiga moyilligini aniqlaydilar, sportcha'
suzish usUllarf' texnikasini o'rgatishga kirishadilar. Bu paytda qisqacha sportcha
ixtisoslashishga уО?Г qo'ymaslik va shug'ulianuvchilar har tomonlama keyingi
jismoniy saviyasining o'sishini ta'minlashga imkoniyat yaratish kerak.
Maktabgacha tarbiya sohasida bolalarni har tomonlama jismoniy
rivojlantirish jarayonida sportcha suzish usullariga ixtisoslashtirish maqsadga
muvofiqdir. Bolalar qanchalik yosh paytda sportcha suzish usullari bilan
tanishsalar bu shunchalik yaxshi samaralar beradi. Kichik yoshdagi bolalar bilan
91
o'tkaziladigan suzish mashgulotlari sanitariya gigiena maqsadlarida, meteorologik
qulay sharoitlarda pedagog va vrach nazorati ostida o'tkaziladi. Bolalar 5-6
yoshdan boshlab sportcha suzish usullari texnikasini o'rganishlari mumkin. Lekin
yuqori natijalarga erishish uchun maxsus sport mashg'ulotini 11-12 yoshdan
boshlab boshlash maqsadga muvofiqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
