Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining maqsad vazifalari

Uchinchi davr - jismoniy madaniyat haqidagi nazariy bilimlarni 

intensiv to’planishi Uyg’onish davridan XIX asrning oxirigacha bo’lgan 

davrni o’z ichiga oladi. Inson madaniyati, uni o’qitish, davolash 

haqidagi fanning rivojlanishi faylasuflar, pedagog va vrachlarning 

jismoniy madaniyat muammolariga e’tibor qila boshlashlari davri, 

jismoniy madaniyatning moxiyati haqidagi falsafiy, pedagogik va 

tibbiy ma’lumotlarning, bilimlarining vujudga kela boshlagan davri. Bu 

ma’lumotlar xali turlicha edi, chunki ko’pincha o’sha davrda 

mustaqilroq sanalgan filosofiya, pedagogika, meditsina, fanlari 

tarkibida voyaga yetar edi. Yo’l-yo’lakay, ammo zarur bo’lgan 

darajada bunday ilmiy fanlarning vakillari ko’pincha o’z muammolarini 

jismoniy madaniyatning rolini hisobga olmay hal qilish mumkin 

emasligini tushuna boshladilar.  

---



Y

аngilanish davridayoq pedagog-gumanistlar va 

xayoliy sotsialistlar jismoniy madaniyati bir butun 

tarbiyaning majburiy qismilardan biri deb qaray 

boshladilar. 

 

Jumladan, shveytsariyalik demokrat pedagog I. G. 

Pestalotssi tomonidan (1746-1827) bolalar harakat 

qobiliyatini rivojlantirish uchun to’zilgan jismoniy 

mashqlar tizimini yaratishdagi bug’inlar(sustavnaya) 

gimnastikasi umumiy pedagogika nazariyasi ichida 

alohida o’rinni egallaydi. 

  Madaniyatning mazmuni ochildi va unda jismoniy 

madaniyatning o’rin aniqlandi hamda shaxsni har 

tomonlama rivojlantirish yo’llari belgilandi. 

  Aynan shu davrda jismoniy madaniyat nazariyasiga 

asos solindi deb hisobga olinib, shu soxa bo’yicha 

ilmiy farazlar va bilimlar tuplanishi orqali mustaqil fan 

sifatida ajralib chiqdi. 

 

---

