Konflikt yoki ziddiyat - bu ayrim alohida olingan shaxs ongida, yoki shaxslararo muloqot jarayonida, guruh doirasida yoki guruhlararo o`zaro muloqot va ta’sir paytlarida biror muammo, masala yoki qarashlar borasida bir-biriga to`g`ri kelmaydigan, qarama-qarshi fikr, qarash va pozitsiyalarning to`qnashuvi oqibatida paydo bo`lgan salbiy hissiyotlarga to`la munosabatlar maromini bildiruvchi ijtimoiy psixologik xodisadir.
Konfliktni keltirib chiqaruvchi omillar, sabablar nihoyatda ko`p, leking ularni 5 asosiy guruhga bo`lib o`rganish mumkin:
1)Informatsion-axborot omillari;
2)Jamiyat miqyosidagi ayrim tizimlarning faoliyatiga bog`liq omillar;
3)Qadriyatlarga aloqador omillar;
4)Munosabatlar omili;
5)Xulq-atvor bilan bog`liq omillar.
1.Informatsion-axborot omillari: muloqot jarayonida sheriklarga noto`g`ri tarzda yetib keladigan noto`liq, noaniq faktlar, mish-mishlar; shubhalar, to`la aniqlik kiritilmagan ataylab yoki bilmay turib deyarli xufyona tarzda yetkazilayotgan ma’lumotlar; axborot manbaiga nisbatan ishonchning yo`qligi; ayrim xodisa, voqealarga aloqador bo`lgan tortishuv va klishmoqchiliklarga sabab bo`lgan qoidalar, aqidalar, chaqiriqlar, qonun normalari va boshqalar ham shaxslararo yoki guruhlararo ziddiyatlarning omili bo`lishi mumkin.
2.Jamiyat miqyosidagi ayrim tizimlarning faoliyatiga bog`liq omillar: mulkchilikka oid muammolar, ijtimoiy maqom talashish, xokimiyat yo`nalishidagi amal va hisobotlarga oid janjallar, turli ijtimoiy normalar, anhanalar, standartlar, xavfsizlik masalalaridagi qarama-qarshiliklar, rag`batlantirish va jazolash, uy-joy, mulk tortishuvlari, resurslar, tovar, xizmat va foydalar taqsimoti jarayonlarida kuzatiladigan nizolar.
Bugungi kunda talabalar ta’lim uchun haq to’lab (Angliyada xar pog’onada) va o’qish davrida katta ta’lim kreditlari olishlari sababli, talabalar va ularni oilalari ularni oliy ta’lim olishlari uchun kattaroq moliyaviy qurbonliklar qilishga majburdirlar. Ko’pchilik talabalar hozirgi paytda to’liq ta’lim olishlari bilan birgalikda, ba’zida haftasiga juda ko’p soatlab ishlaydilar ham. Shuning uchun talabalarga iste’molchilar sifatida qaralib, talabalarni o’zi ham o’zlarini oliy ta’lim iste’molchilari deb hisoblaydilar. Javoban ular oliy ta’lim o’qitish jarayonini yaxshi darajada olib borilishini va ularni ta’lim olishlarini qo’llab-quvvatlashlarini istaydilar. Ularni iste’molchilar sifatida mavjud fikr-mulohazalari Talabalar Milliy Tahliliy axboroti orqali to’planadi va bu ma’lumotlar shak-shubhasiz ko’p institutlarda yordam xizmatlarini ta’minlanishiga o’z ta’sirini ko’rsatmoqda.46
Do'stlaringiz bilan baham: |