Назорат ва тажриба гуруҳларига мансуб курашчиларда эгилувчанлик сифатининг экспериментал машқлар таъсирида ўзгариш динамикаси (n=12)
Тестлар
|
гуруҳ
|
|
Кўрсаткичлар фарқи
|
t
|
Р
|
Тажрибадан олдин
|
Тажрибадан кейин
|
“Кўприк” ҳолатида қўл ва оёқлар жойлашган оралиқ кенглиги (см)
|
НГ
|
21,7±2,4
|
20,7±0,8
|
-0,7
|
1,02
|
˃0,05
|
ТГ
|
22,4±2,5
|
17,6±1,6
|
-4,8
|
5,57
|
˂0,001
|
Ўтирган ҳолатда гавда-бошни тизза томон букишда бош-тизза оралиғининг кенглиги (см)
|
НГ
|
4,6±0,6
|
4,2±0,5
|
-0,4
|
1,77
|
˃0,05
|
ТГ
|
4,1±0,6
|
3,3±0,4
|
-0,7
|
3,84
|
˂0,001
|
Тажриба давомида экспериментал мазмунли машқлар мажмуасини мунтазам қўллаб борган ТГда эса эгилувчанлик ана шу тест бўйича тажрибадан олдин 22,4±2,5 см билан ифодаланган бўлса, тажриба якунига келиб бу кўрсаткич 17,6±1,6см гача қисқарди. Демак, ушбу тест шаклига хос эгилувчанлик ТГда жадал шаклланган (4.5-расм).
4.5-расм.Назорат ва тажриба гуруҳларида “Кўприк” ҳолатида қўл ва оёқлар жойлашган оралиқ кенглиги”ни аниқлаш тести бўйича намойиш этилган эгилувчанлик кўрсаткичларининг ўзгариш динамикаси
Эгилувчанлик даражаси ва унинг ўсиш динамикасини “Ўтирган ҳолатда гавда-бошни тизза томон букишда бош-тизза оралиғининг кенглигини аниқлаш” тести бўйича ўрганиш шуни кўрсатдики, мазкур йўналиш бўйлаб намойиш этилган эгилувчанлик НГда тажрибадан олдин 4,6±0,6см билан ифодаланди, тажрибадан кейин 4,2±0,5см. ни ташкил этди. Эгилувчанликнинг 10 ойлик ўсиш фарқи 0,4см. га тенг бўлди, холос.
Тренерлар билан ўтказилган холисона суҳбат ва сўровномалар давомида шундай фикрларга дуч келиндики, белбоғли курашда орқага ва олдинга эгилиш имконияти гўё юнон-рум курашидагидек муҳим эмас экан. Респондентларнинг ҳисоблашича, эгилувчанликни максимал чегарада ривожлантириш техник-тактик усулларни ижро этиш муддатини узайтириб юбориши натижасида бундай холат рақибнинг қарши ҳужумига дучор бўлишига олиб келиши мумкин экан. Уларнинг эътироф этишича, олдингатомонга эгилиш даражаси гўё белбоғли курашда етакчи роль ўйнамас экан. Ваҳоланки, физиологик қонуниятларга асосан маълумки, мушак толаларида чўзилувчанлик имконияти қанчалик юқори бўлса, улар шунчалик катта куч билан қисқариш қийматига эга бўлади. Курашчи олдинга эгилганда, тананинг олд томон (кўкрак, қорин ва ҳ.к.) мушаклари бўшашади, орқа томон мушаклари эса максимал таранглашган бўлади. Демак, эгилувчанлик сифати олд томонга қанчалик ривожланган бўлса, спортчининг шу ҳолатдан тик ҳолатга ёзилиш кучи ҳам шунчалик юқори бўлади. Қолаверса, эгилувчанликни юксак ривожланган бўлиши турли шикастланишларнинг олдини олиши мумкин. Бундан ташқари, юксак даражада шаклланган эгилувчанлик техник-тактик усулларни қўллаш шиддатини кучайтиради.
Назорат гуруҳида олиб борилган анъанавий мазмунли машғулотлар 10 ой давомида ҳам эгилувчанлик сифатини мақсадли ва жадал ривожлантириш қийматига эга эмас экан.
Тажриба давомида тавсия этилган экспериментал машқларни мунтазам бажариб борган ТГда эса эгилувчанлик “Ўтирган ҳолатда гавда-бошни тизза томон букишда бош-тизза оралиғи кенглигини аниқлаш” тести бўйича тажрибадан олдин 4,1±0,6см. ни ташкил этган бўлса, тажриба якунига келиб ушбу сифат 3,3±0,4см. гача яхшиланди (4.6-расм).
Демак, мазкур йўналишда намойиш этилган эгилувчанлик 10 ойлик экспериментал машқларни қўллаш натижасида 0,7см. гача прогрессив томонга ўзгарганлиги ишлаб чиқилган ва ТГ машғулотларига жорий этилган махсус машқлар мажмуасининг юқори самарали қийматга эга эканлигидан дарак беради.
Юқорида қайд этилган педагогик тажриба натижалари ва уларнинг қиёсий таҳлилига асосан шуни таъкидлаш мумкинки, ишлаб чиқилган ва ТГда 10 ой давомида мунтазам қўлланиб борилган экспериментал мазмунли машқлар мажмуаси белбоғли курашда устувор аҳамиятга лойиқ жисмоний компонентлар (статик ва айланма динамик кучланиш ҳаракатлари давомида мувозанат сақлаш функцияси, эгилувчанлик кўрсаткичлари)ни жадал ва самарали ривожлантириш қийматига эга экан. Эҳтимол қилиш жоизки, бундай даражада шаклланган жисмоний компонентлар белбоғли курашга хос техник-тактик усулларни янада юксакроқ натижа билан ижро этишга имкон яратади.
4.6-расм.Назорат ва тажриба гуруҳларида “Ўтирган ҳолатда гавда-бошни тизза томон букишда бош-тизза оралиғи кенглиги”ни аниқлаш тести бўйича намойиш этилган эгилувчанлик кўрсаткичларининг динамикаси
Do'stlaringiz bilan baham: |