Жисмоний шахсларнинг меҳнатга ҳақ тўлаш шаклидаги даромадларини солиққа тортишни такомиллаштириш

 

2-bob.Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i bo’yicha soliq 

imtiyozlari samaradorligini baholashning amaldagi holati tahlili   

2.1.Jismoniy shaxslar daromad solig’i bo’yicha soliq imtiyozlarini 

hisoblash tartibining amaldagi holati tahlili

 

 

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ini hisoblab chiqarish 

uchun soliq stavkasini qo’llash maqsadida eng kam ish haqi miqdori yil boshidan 

ortib boruvchi yakun bo’yicha (yil boshidan tegishli davrning har bir oyi uchun 

eng kam ish haqlarining summasi) hisobga olinadi. Bunda jismoniy shaxslardan 

olinadigan daromad solig’i summasini, shuningdek eng kam ish haqining karrali 

miqdorlarida nazarda tutilgan imtiyozlarni hisoblab chiqarish uchun eng kam ish 

haqi miqdorining joriy yilning 1 yanvaridagi holati inobatga olinadi. 

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ini hisoblab chiqarish va 

ushlab qolish soliq solinadigan baza hamda stavkalardan kelib chiqqan holda 

daromad hisoblanishiga qarab, yil boshidan ortib boruvchi yakun bo’yicha har 

oyda jismoniy shaxsning asosiy ish joyi bo’yicha soliq agenti tomonidan amalga 

oshiriladi. 

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining hisoblab chiqarilgan 

summasi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda jismoniy shaxslarning shaxsiy 

jamg’arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o’tkaziladigan har oylik majburiy 

badallar summasiga kamaytiriladi. 

Jismoniy shaxsning asosiy bo’lmagan ish joyidan yoki boshqa yuridik 

shaxslardan sovg’a, moddiy yordam va boshqa turlardagi yordam olgan jismoniy 

shaxslardan olinadigan daromad solig’i summasini qayta hisob-kitob qilish 

jismoniy shaxs daromadlari to’g’risida deklaratsiya topshirganda, davlat soliq 

xizmati organlari tomonidan amalga oshiriladi. 

Jismoniy shaxslarning mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlaridan 

to’lanadigan soliq stavkalarining muntazam ravishda pasaytirilib borishi 

O’zbekiston Respublikasi soliq tizimidagi islohotlarning eng e’tiborli jihatlaridan 

---

34 

 

biri hisoblanadi. 

1998-1999 yillarda jismoniy shaxslar daromadlaridan soliq besh pog’onali 15 

%, 25 %, 35 %, 40 % va 45 % shkala bo’yicha olingan bo’lsa, 2001- 

2010

 

yillardan boshlab uchta pog’onali shkala bo’yicha undiriladi. 2008 yilda 

jismoniy shaxslarning daromadlariga solinadigan soliq stavkalari quyi stavka 13 

%, o’rta stavka 18 % va yuqori stavka 25 %, 2009 yilda esa jismoniy shaxslarning 

daromadlariga solinadigan soliq stavkalari quyi stavka 12 %, o’rta stavka 17 % va 

yuqori stavka 22 %, 2010 yilda jismoniy shaxslarning daromadlariga solinadigan 

soliq  stavkalari quyi stavka 11 %, o’rta stavka 17 % va yuqori stavka 22 % 

belgilangan bo’lsa, 2011 yildan jismoniy shaxslarning daromadlariga solinadigan 

soliq stavkalari quyi stavka 10 %, o’rta stavka 16 % va yuqori stavka 22 % gacha 

pasaytirildi. 2012 yilda esa birinchi shkaladagi quyi savka 9%, 2013 yildan 

boshlab 8 foiz qilib belgilandi.