Jismga bir vaqtning o`zida n va n kuchlar ta'sir qilishi mumkin. Quyidagilardan qaysi biri mana shu kuchlarning teng ta'sir etuvchisi bo`la oladi

MAY–GAZETA(2015)–2
1. Boshlang`ich tezligi 10 m/s bo`lgan jismning tezlanish grafigi rasmda tasvirlangan. Jismning dastlabki 3 s ichidagi o`rtacha tezligini toping.

A) 22,4 m/s B) 15,4 m/s

C) 16,4 m/s D) 18,4 m/s

2. Rasmda ko`rsatilgan ikkita kondensatorning elektr maydon energiyalari teng bo`lsa, U₁ va U₂ orasidagi to`g`ri munosabatni toping.

3. 2 kg massali jism 50 m/s boshlang`ich tezlik bilan gorizontga 37<sup>O</sup> burchak ostida otildi. Havo jismning harakatiga 4 N kuch bilan faqat gorizontal yo`nalishda qarshilik ko`rsatadi. Jismning uchish uzoqligini toping.

(sin37^O=0,6; cos37^O=0,8)

A) 196 m B) 240 m

C) 212 m D) 204 m

4. G`ildirak dastlab o`zgarmas 30π rad/s burchak tezlik bilan aylanayotgan edi. 1 minutdan keyin uning burchak tezligi har sekundda 0,4π rad/s ga ortib bordi. Aylanish boshlanganidan 90 s o`tgach g`ildriak jami necha marta aylangan bo`ladi?

A) 3160 ta B) 1440 ta

C) 1640 ta D) 1960 ta

5. Ikkita bir xil massali silindrlar rasmda ko`rsatilgani kabi bir xil uzunlikdagi iplarga osilgan. Ularning orasida diametri ularniki bilan bir xil, massasi 2 marta kattaroq bo`lgan boshqa silindr ishqalanishsiz muvozanatda turibdi. β ni toping.

A) β=arcsin(0,5tgα) B) β=arctg(0,5tgα)

C) β=arctg(2tgα) D) β=arcctg(2ctgα)

6. Har birining yuzasi S bo`lgan 4 ta bir xil plastinkadan rasmda ko`rsatilgani kabi murakkab kondensator yasaldi. Agar har bir plastina orasidagi masofa d ga teng bo`lsa, berilgan kondensatorning sig`imini toping.

7. m massali jismni Yer sirtidan 2R balandlikka tekis ko`tarish uchun qancha ish bajarish kerak?

(R–Yer radiusi, M–Yer massasi, G–gravitatsion doimiy)

8. Quyidagi fikrlardan qaysi biri noto`g`ri?

A) Yer sirtidan yuqoriga ko`tarilgani sari erkin tushish tezlanishi kamayib boradi.

B) Yer sirtidan chuqurlikka tushilgani sari erkin tushish tushish tezlanishi kamayib boradi.

C) Yer sirtidan chuqurlikka tushilgani sari erkin tushish tezlanishi ortib boradi.

D) Yer shu turishida siqila boshlasa, uning sirtidagi erkin tushish tezlanishi orta boshlaydi.

9. Erkin siljiy oladigan porshen ostida bosimi 200 kPa va hajmi 2 litr bo`lgan ikki atomli ideal gaz bor. Gazning hajmi 3 marta kengayganida uning bosimi 4 marta chiziqli ortdi. Bu jarayonda gazning ish bajarish FIK ini toping.

A) 23,2 % B) 34,1 %

C) 18,4 % D) 15,4 %

10. Balandlikdagi qoyadan bola dengizga kalla tashladi va vertikal erkin tushdi. U suvga t vaqtda tushadi. Bola umumiy ko`chishining oxirgi 1/3 qismini qancha vaqtda bosib o`tadi?

11. Chiqish ishining qizil chegarasi 500 nm bo`lgan metall sirtiga chastotasi 3·10<sup>14</sup> Hz bo`lgan ilk foton kelib tushdi va undan keyin yana 4 ta shunday foton metall sirtiga kelib tushdiki, barcha fotonlarning chastotalari maxraji 2 ga teng bo`lgan geometrik progressiyani tashkil qiladi. Metall sirtidan jami nechta elektron ajrab chiqadi?

A) 4 ta B) 15 ta

C) Umuman foton chiqmaydi D) 5 ta

12. Yig`uvchi va sochuvchi linzalarning fokus masofalari mos ravishda 20 sm va 25 sm ga teng. Ular bir–biridan 50 sm masofaga shunday joylashtirildiki, ularning bosh optik o`qlari umumiy bo`lib qoldi. Buyum linzalarning orasifa shunday joylashtirildiki, undan sochuvchi linzagacha bo`lgan masofa 10 sm ga teng bo`ldi. Buyumning yig`uvchi va sochuvchi linzada hosil bo`lgan tasvirlari orasidagi masofani toping.

A) 47 sm B) 96 sm

C) 112 sm D) 83 sm

13. EYuK i o`zgartirlishi mumkin bo`lgan, o`zgarmas 8 Om ichki qarshilikka ega bo`lgan manba 40 V ga sozlangan va unga 32 Om qarshilikdagi lampa ulangan. Lampaga parallel ravishda 8 Om qarshilikdagi rezistor ulanganida ham lampaning ravshanligi avvalgiday qolishi uchun manbaning EYuK i necha V ga o`zgartirlishi kerak?

A) 72 V B) 32 V

C) 14 V D) 28 V

14. Vakuumda ₈O¹⁶ kislorod yadrosi qo`zg`almasdan turadi. Undan 1 sm masofadagi α–zarracha tinch holatdan harakatlana boshladi. Uning tezligi kislorod yadrosidan qanday masofada 10 m/s ga yetadi?

A) 6,4 sm B) 10 sm

C) 7,07 sm D) 8 sm

15. Asosining yuzasi 10 sm² bo`lgan silindr ichidagi ideal gaz ishqalanishsiz erkin siljiy oladigan 10 kg massali porshen bilan berkitilgan. Gazning dastlabki hajmi 5 litr bo`lib, 0^OC haroratga ega. Gazning haroratini 10 K ga ko`tarish uchun qancha issiqlik sarflash kerak?

(agar porshen qo`zg`almas bo`lganida shu gazni 10 K ga isitish uchun 90 J issiqlik sarflanar edi, P_atm=100 kPa)

A) 126 J B) 214 J

C) 196 J D) 144 J

16. Ko`chadagi harorat 40<sup>O</sup>C bo`lganida xonaga uning devorlari orqali har soatda o`rtacha 500 MJ issiqlik kiradi. Xona haroratini o`zgarmas 25^OC da ushlab turish uchun konditsioner elektr tarmoqdan qanday quvvatdagi elektr energiyasini iste'mol qiladi?

A) 6,8 kW B) 7 kW

C) 7,2 kW D) 7,4 kW

17. Rasmda tekisliklari o`zaro tik bo`lgan va ko`rsatilgan yo`nalishlarda elektronlar harakatlanayotgan ikkita xalqa tasvirlangan. Qaysi javobda berilgan vektor koordinata markazidagi natijaviy magnit induksiyasining yo`nalishiga mos tushadi?

18. Tomonining uzunligi a ga teng bo`lgan muntazam uchburchakning uchlariga bir xil q zaryadlar joylashtirilgan. Uchta zaryadning har biridan bir xil a masofadagi nuqtada elektr maydon kuchlanganligi qanday bo`ladi?

19. 50 ta nuqta berilgan bo`lib, ularning istalgan ikkitasi qarshiligi 100 Om bo`lgan sim bilan tutashtirilgan. Mana shu nuqtalardan ixtiyoriy ikkitasining orasidagi umumiy qarshilikni toping.

A) 4 Om B) 5 Om

C) Aniqlab bo`lmaydi. D) (10/3) Om

20. To`yingan suv bug`ining zichligi 100^OC haroratda qanday bo`ladi?

(P_atm=101,36 kPa)

A) 588 gr/m³ B) 276 gr/m³

C) 624 gr/m³ D) 508 gr/m³

21. Stol ustidagi bir jinsli sterjenning massasini aniqlash uchun uning bir uchiga vaznsiz ip yordamida 400 gr massali tosh osildi va shu tomoni sekin stoldan tashqariga surib chiqarila boshlandi. Sterjen uzunligining uchdan bir qismi stoldan tashqariga chiqqanida u stoldan tushib ketdi. Sterjenning massasini toping.

A) 600 gr B) 450 gr

C) 750 gr D) 800 gr

22. Poyezd vagonining shiftiga uzunligi 1 m bo`lgan 2 kg massali matematik mayatnik osib qo`yilgan. Har bir relsning uzunligi 25 m. Poyezd qanday tezlik bilan harakatlansa, mayatnik boshqa holatlardagiga nisbatan kuchliroq tebranadi?

A) 36 km/h B) 12,6 km/h

C) 45,3 km/h D) 54 km/h

23. Uzunligi 4 m bo`lgan yerda yotgan bir jinsli xodani tok xolatga keltirish uchun qancha ish bajarish lozim?

(xodaning massasi 50 kg)

A) 2000 J B) 1000 J

C) 500 J D) 1600 J

24. O`zgarmas tok manbaiga ulangan (I=const) reosotatning uzunligi 2 marta orttirilsa, uning elektr quvvati qanday o`zgaradi?

A) 2 marta kamayadi B) 2 marta ortadi

C) o`zgarmaydi D) 4 marta ortadi

25. Difraksion panjaraning davri 2 mm. Tirqishlardan ekrangacha bo‘lgan masofa 160 sm va ekrandagi 4–yorug` polosaning bosh maksimumdan uzoqligi 1,6 mm masofada joylashgan. Difraksion panjaraga tushayotgan monoxramatik nurning to‘lqin uzunligi qancha?

A) 100 nm B) 200 nm

C) 500 nm D) 400 nm

26. Simobda temir shar suzmoqda. Agar simob ustiga suv quyilsa, sharning holati qanday o‘zgaradi?

A) O‘zgarmaydi. B) Biroz ko‘tariladi.

C) Biroz pastroqqa tushadi. D) Aniqlab bo’lmaydi.
27. O`zgaruvchan tok zanjiri rezistor va kondensatordan iborat. Rezistorning qarshiligi 20 Om, kondensatorning sig`imi 5 mkF. Tebranishlarning siklik chastotasi qanday bo`lsa, tok kuchi va kuchlanish orasidagi fazalar farqi π/4 radianga teng bo`ladi?

A) 10⁴ rad/s B) 10³ rad/s

C) 2·10³ rad/s D) 1,2·10⁴ rad/s
28. IV valentli kremniyga (Si) quyidagi moddalardan qaysi biri aralashma sifatida kiritilsa, akseptor aralashma hosil bo`ladi?

A) Mishyak (As) – V valentli

B) Germaniy (Ge) – IV valentli

C) Fosfor (P) – V valentli

D) Galliy (Ga) – III valentli
29. Radiuslari 2R, R va 4R bo`lgan, bir–biridan izolyatsiyalangan uchta metal sfera mos ravishda 18q, –7q va 10q gacha zaryadlangan. Sharchalar bir vaqtda bir–biriga tekkizildi va qaytadan ajratildi. Sharchalarning keyingi zaryadlari qanday bo`ladi?

A) 11q, 4q, 6q B) –4q, 4q, 21q

C) 6q, 3q, 12q D) 2q, q, 4q
30. Quyida keltirilganlardan qaysi biridan nurlanayotgan nurlar diapazoni chiziqli bo‘ladi:

1) atomar holatdagi ideal gazlar

2) molekulyar holatdagi ideal gazlar

3) atomar holatdagi qattiq siqilgan gazlar

4) molekulyar holatdagi qattiq siqilgan gazlar

5) yuqori darajagacha qizdirilgan suyuqlik

6) yuqori darajagacha qizdirilgan og‘ir jismlar

A) faqat 1 B) 1 va 3

C) 2, 4 va 5 D) 5 va 6
31. Radiouzatgich antenna vertikal sterjenga ega. Bu antenna hosil qilgan magnit induksiyasi tebranishlarining yo‘nalishi qanday?

A) Vertikal, elektr maydon kuchlanganligi yo‘nalishi bilan mos tushadi.

B) Vertikal, elektr maydon kuchlanganligi yo‘nalishiga qarama–qarshi yo‘nalishda.

C) Gorizontal, antenna atrofida hosil qilingan aylana radiusi bo‘yicha.

D) Gorizontal, antenna atrofida hosil qilingan aylana radiusiga perpendikulyar.
32. 0^OC haroratli 1 kg suvning ichki energiyasi huddi shunday haroratdagi 1 kg muzning ichki energiyasidan qanchaga ko`p?

A) ularning ichki energiyalari bir xil

B) 4200 J

C) 0^OC haroratda muzning ichki energiyasi suvning ichki energiyasidan ko`p bo`ladi

D) 330000 J
33. Rentgen trubkasida elektron anodga 18·10⁷ m/s tezlikda yetib borayotgan bo`lsa, ishchi kuchlanishni toping.

(massaning o`zgarishi hisobga olinsin)

A) 92 kV B) 128 kV

C) 96 kV D) 118 kV

34. Massalari 3 kg, tezliklari 4 m/s bo`lgan ikkita bir xil sharcha noelastik to`qnashdi. Sharchalar tezliklarining dastlabki yo`nalishlari o`zaro 120^O burchak hosil qilgan. To`qnashuvdan keyin ularning birgalikdagi tezliklari qanday bo`ladi?

A) 4 m/s B) 3 m/s

C) 1 m/s D) 2 m/s

35. 98 V kuchlanish ostida turgan, uzunligi 20 m bo`lgan temir o`tkazgichdagi tok zichligi aniqlansin (A/m²).

(ρ_temir=9,8·10^–8 Om·m).

A) 4·10⁶ B) 9,8·10⁸

C) 5,4·10⁷ D) 5·10⁷

36. Stolning ustida akvarium bor. Uning ichida butun hajmini egallagn muz bor. Agar muzning hammasi erib ketsa, uning mexanik potensial energiyasi qanday o`zgaradi?

A) kamayadi

B) o`zgarmaydi

C) ortadi

D) javob akvariumning shakliga bog`liq

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
0		B	C	D	B	C	A	A	C	D
1	C	A	D	B	B	A	B	C	D	A
2	A	D	C	B	B	C	B	A	D	C
3	A	C	D	B	D	D	A

A–9 B–9 C–9