Jinsiy organiar

Jinsiy organlarning tuzilishi va gametogenez




Reja:
1.Jinsiy organiar.

2. Birlamchi jinsiy hujayralarning kelib chiqishi va rivojlanishi

3. Jinsiy organlarning tuzilishi.

4. Gametogenez jarayonining gormonal boshqarilish.
Hujayralar klassifikasfyasi. Erkak va urg'ochi organizmlarni tashkO etuvchi hujayralarning bir qismi, yana jinsiy bezlarni tashkil etadi. Bu jarayon minglab yillar davomida, avioddan avlodga o'tib kelaveradi. Hujayralarning ana shu qatorini A. Veysman "Homila yo'li", bunday hujayralarning o'zini esa generativ hujayralar, yoki organizmning generativ qismi deb atadi (generasiya-ko'payish). Organizmni tashkil etadigan boshqa hujayralarning hammasini, somatik hujayralar deb atadi (soma - tana).

Homila yo'li hujayralarining bir qismi, navbatdagi jinsiy hujayralarni hosil qiluvchi hujayraga aylanadi. Shuning uchun, Veysman bu hujayralarni "o'lmaydigan hujayralar" deb atadi. Somatik hujayralar to'qima va organlarni hosil qiladi, organizm o'lsa, bu hujayralar ham o'ladi. Shuning uchun ularni Veysman "o'ladigan hujayralar" deb atadi. Shunday qilib, tirik organizmlarni tashkil etadigan hujayralar ikkita guruhga bo'linadi: 1) jinsiy (generativ) hujayralar. Bularga tuxum va urug' hujayralar kiradi, uiar individning jinsiy ko'payishini ta'minlaydi; 2) somatik hujayralar, butun gavdani tashkil etadigan hujayralar to'plamidan iborat bo'Mb, ular jinsiy hujayralarning himoya va oziqlanishini ta'rninlaydi.

Jinsiy organiar

Jinsiy organlarning ikkita muhim fiziologik vazifasi bo'lib, birinchidan, ular jinsiy hujayralar-gametalar (tuxum hujayra va spermatozoid) hosil bo'lishini ta'minlasa, ikkinchidan, jinsiy hujayralar va jinsiy bezlar faohyatini boshqaradigan gormonlar ishlab chiqaradi. Jinsiy organiar 2 xil bo'lib, jinsiy hujayralar rivojlanadigan bezlar (tuxumdon va urug'don) va jinsiy hujayralar o'tadigan yo'llardan iborat.