Jinoyat oraliq 1

 
69. 
Sudlanganlik holatining tugallanish yoki sudlanganlikni olib tashlash 
asoslari va tartibini yoriting 
Sudlanganlik holatining tugallanishi
deb - ya’ni, sudlanganlik o‘zining huquqiy 
ahamiyatini yo‘qotishi va uning barcha huquqiy oqibatlarining bekor bo‘lishiga aytiladi. 
Sudlanganlikning olib tashlanishi
deb – ozodlikdan mahrum qilish jazosini o‘tab 
chiqqan shaxsni ma’lum bir asoslar mavjud bo‘lganda, JKda sudlanganlik holatining 147 
tugallanishi uchun nazarda tutilgan muddatlar to‘liq o‘talmasdan turib, sudlanganlik o‘zining 
huquqiy ahamiyatini yo‘qotishi va uning barcha huquqiy oqibatlaridan shaxsni ozod qilishga 
aytiladi. Sudlanganlikning olib tashlanishi - sud tomonidan uning ajrimi asosida yoxud tegishli 
avf etish yoki amnistiya akti asosida amalga oshiriladi. Bunda shuni inobatga olish kerakki, 
faqat ozodlikdan mahrum qilingan shaxslarga nisbatangina sudlanganlikni olib tashlash 
qoidalari qo‘llanilishi mumkin. Jinoyat kodeksi 13-moddasi ikkinchi qismida ko‘rsatilgan 
hollar bundan mustasno. Sudlanganlikni olib tashlash asosi: 
- jamoat birlashmasi, fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organi, jamoa yoki jazoni o‘tab 
chiqqan shaxsning o‘zi bergan iltimosnomasi hisoblanadi. Sudlanganlikni olib tashlash uchun 
jazoni o‘tab chiqqan shaxs quyidagi talablarni bajargan bo‘lishi shart. Ular quyidagilar:
- shaxs ozodlikdan mahrum qilish jazosini o‘tab bo‘lganidan keyin unga nisbatan ma’muriy 
jazo qo‘llanilmagan bo‘lishligi; 
- intizomiy ta’sir choralari qo‘llanilmagan bo‘lishligi; - sudlanganlik holatining tugallanishi 
uchun nazarda tutilgan muddatlarning kamida ½ qismi haqiqatda o‘tagan bo‘lishligi.
Agarda shaxs:

---

- o‘n besh yil va undan ortiq muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosini o‘tab chiqqan;
- o‘ta xavfli residivist deb topilgan bo‘lsa - ular jazoni o‘tab chiqqanidan keyin o‘n besh yil 
mobaynida yangi jinoyat sodir etmasalar, sud ularning sudlanganligini olib tashlashi mumkin. 
Boshqa asoslar mavjud bo‘lganda ham sudlanganlik olib tashlanishi mumkin. Ular 
quyidagilar: - JKning 13-moddasi ikkinchi qismida nazarda tutilgan asoslar (Jinoyat qonuning 
orqaga qaytish kuchi) mavjud bo‘lgan taqdirda ham sudlanganlik olib tashlanishi mumkin; - 
sudlanganlik afv etish yoki amnistiya akti asosida ham olib tashlanishi mumkin. JKning 178–
184, 185–1852, 189–192-moddalarida nazarda tutilgan jinoyatlarni sodir etganlik uchun hukm 
qilingan shaxslarning sudlanganligi ular davlatga juda ko‘p zarar yetkazmaganda, JKning 78-
moddasida nazarda tutilgan muddatlarning kamida to‘rtdan bir qismi o‘tganidan keyin sud 
tomonidan olib tashlanishi mumkin.