Ájiniyaz atındaǵı nmpi fakultet: Tábiyiy pánler Kafedra: Ximiya oqitiw Metodikasi Topar : 2a-ximiya

Ájiniyaz atındaǵı NMPI


Fakultet: Tábiyiy pánler
Kafedra: Ximiya oqitiw Metodikasi
Topar : 2A-Ximiya


ÓZ BETINSHE JUMÍSÍ
Tapsırdı: Erjanov Aybat
Qabilladı: Askarova Maral


Pán: Organikalıq Ximiya
Tema: Karbon kislotalar. Vino kislotası
Jobası:

1. 
   Karbon kislotalar hám olardıń túrleri.
   
2. 
   Karbon kislotalardıń fizikalıq hám ximiyalıq qásiyetleri.
   
3. 
   Tartar kislotası.
   

Sabaqtıń aktuallıǵı - mektep oqiwshilarina ximiya paniniń qalay rawajlanǵani haqqinda tusinik beriw, Karbon kislotalar. Vino kislotası haqqinda keńnen tusinik beriw. Karbon kislotalar. Vino kislotası bul ximiyada úlken orını bolǵannan kiyin bul tarawdi keńnen tusiniw hám uyreniw kerek. Sonıń ushında oqıwshılardıń usı tema boyınsha sawatqanlıǵın asırıw kerek.


Sabaqtıń maqseti - « Karbon kislotalar. Vino kislotası » temasınıń mazmunı, anıq maǵlıwmatlar tiykarında olardıń qollanıwın oqıwshılarǵa tusındiriw. Ximiya pani hám kislotalar haqqında jańa maǵliwmatlardı payda etiw.
Sabaqtıń wazipasi – Karbon kislotalar organikalıq ximiya pániniń tiykarǵı bólimlerinen biri bolǵanlıqtan oqıwshılardıń usi baǵdar boyinsha sawatliliǵin asiriw bolip tabiladi.


Sabaqtıń metodı - «Ximiyalıq rebus» bul metodtı paydalanıwımızdan maqset oqıwshılardıń dıqqatın asırıw hám shaqqanlıǵın tekseriw, temanı bekkemlew, hámme oqıwshılardı temaǵa qızıqtırıw. Bul metodtıń ústinlik tárepi hámmeni qatnasıwǵa tartadı.
Karbon kislotalar
Molekulasında funksional karboksil gruppası saqlaytuǵın organikalıq birikpelerge karbon kislotalar dep ataladı.
Karboksil degen at karbonil hám gidroksid sózlerinen kelip shıqqan.
Karbon kislotalar molekulasındaǵı karboksil gruppanıń sanına kóre bir tıyanaqlı, eki tıyanaqlı hám kóp tıyanaqlına, radikalnıń tábiyaatına kóre to'yingan, to'yinmagan hám aromatik xillariga parıq etedi. Bir tıyanaqlı to'yingan karbon kislotalarǵa sonday
anıqlama beriw múmkin: molekulalarında to'yingan uglevodorod radikali yamasa vodorod atomi menen birikkan bir karboksil gruppası bolǵan organikalıq elementlar bir tıyanaqlı to'yingan karbon kislotaları dep ataladı.
Olardı ulıwma halda formula menen ańlatıw múmkin (qumırsqa kislota bunnan tısqarı ).
Nomenklaturasi. Kóbinese kislotalardıń tariyxıy trivial atları isletiledi:
H—COOH—quırsqa kislota ;
CH3—COOH—sirke kislota ;
CH3—CH2—COOH—propion kislota ;
CH3—CH2—CH2—COOH —may kislota ;
CH3—CH2—CH2—CH2—COOH—valerian kislota.
Ratsional nomenklaturaga muwapıq bir tıyanaqlı karbon kislotalardı atawda karboksil gruppa menen birikkan radikalga sáykes keletuǵın uglevodorod nomiga „karbon kislota“ sózleri qosıladı. Mısalı :
sirke kislota CH3 COOH— metan karbon kislota ;
propion kislota CH3 CH2 COOH—etan karbon kislota ;
may kislota CH3 CH2 CH2 COOH—propan karbon kislota
dep ataladı hám taǵı basqa.