Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

jinoyatga tayyorgarlik ko'rish;
- jinoyatga suiqasd qilish;
- tamom ho ‘Igan jinoyatlar.
Shaxsning qasddan qilinadigan jinoyatni sodir etish yoki yashirish 
uchun shart-sharoit yaratuvchi qilmishi o'ziga b o g iiq b o im ag an
holatlarga ko’ra sodir etilishi boshlangunga qadar to ‘xtatilgan b o isa. 
bunday qilmish jinoyatga tayyorgarlik k o iish deb topiladi. Masalan. 
qasddan odam o id iris h uchun jin o y at sodir etish qu ro llari va 
vositalarini tayyorlash, sheriklar topish. Bunda jinoyat sodir qilish 
hali boshlanm asdan fosh qilingan b o iish i kerak.
Q asddan sodir etiladigan jinoyat boshlanib, shaxsga b o g iiq
b o im ag an holatlarga ko ‘ra oxiriga yetkazilmagan b o is a , jinoyat 
sodir etishga suiqasd deb topiladi. M asalan, o 'g i i o 'g 'rilik qilish 
uchun birovning uyiga kirdi. ammo uy egasi borligini k o'rib. qochib 
ketishi. Bu yerda o'g'rilik uy egasi bo'lmaganida sodir etilishi mumkin 
edi.
Jinoyatga tayyorgarlik ko'rish yoki unga suiqasd qilish tamom 
bo'lg an jinoyat uchun qonunning qaysi m oddasida javobgarlik 
belgilangan bo'lsa, o 'sh a m oddasi bo'yicha javobgarlikka sabab
193
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b o ia d i. M asalan, o ‘g ‘rilik qilmoqchi bo'lgan shaxs uy egasi borligi 
uch u n o 'g 'r ilik n i am alg a o sh ira o lm ag an b o 'ls a d a , J in o y a t 
kodeksining o'g 'rilik uchun javobgarlik belgilangan 169-moddasi 
bilan javobgar bo'ladi.
Jinoyat kodeksi m axsus qism ida k o 'rsa tilg an jin oyatlarn in g
tarkibi barcha elementlari yuz bergan vaqt jinoyat tam om langan 
vaqt deb topiladi. Bu holat jinoyat uchun javobgarlikni belgilovchi 
m o d d a g a b o g 'liq b o 'la d i. Q a s d d a n b a d a n g a o g 'i r s h ik a s t 
yetkazganlik uchun javobgarlik belgilangan Jinoyat kodeksining 104- 
m oddasida badanga og'ir shikast yetkazilgan vaqt jinoyat tam om
bo'lgan vaqt deb hisoblanadi.
Jinoyatlarni tam om bo'lgan yoki tamom bo'lm agan jinoyatlarga 
bo'lish, jinoyat sodir qilishdan ixtiyoriy qaytish masalasini ham 
o'rganishni taqozo qiladi. Agar shaxs jinoyatga tayyorgarlik ko'rish 
harakatlarini oxiriga yetkazishi mumkinligini anglagan holda uni 
o 'z ixtiyori bilan to'xtatsa yoki jinoiy oqibat kelib chiqishini anglagan 
holda bunday o qibat kelib chiqishini oldini olsa, jin o y at sodir 
etishdan ixtiyoriy qaytish hisoblanadi va javobgarlikka tortilmaydi. 
Ammo jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytgan shaxs harakatlarida 
boshqa bir jin oyat tarkibi bo'lsa o 'sh a jinoyati uchun jav obg ar 
bo'ladi. M asalan, shaxs qasddan odam o'ldirish uchun noqonuniy 
ravishda o 'q o ta r qurol sotib oldi. amm o odam o'ldirish fikridan o'z 
ixtiyori bilan qaytdi. Bunda u qasddan odam o'ldirish jinoyati uchun 
javobgar bo'lm aydi, amm o noqonuniy o 'q o ta r qurol sotib olganligi 
uchun javobgar bo'ladi.