Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

XALQARO-HUQUQIY TAN OLISH
219
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

lashtiruvchi hujjatdir. Shu bilan birga bu yangi davlat va hukum atni 
tuzish vositasi hisoblanmaydi.
H ukum atni tan olish — davlatlar tom onidan biron-bir mamla- 
k a tn in g g ‘ay rik o n stitu tsiy a v iy y o ‘l bilan h o k im iy a tg a kelgan 
hukum atini tan olishdir. Rasmiy tan olishning ikki shakli —
de-fakto
(de-facto) va de-yure (de-jure) mavjud.
De-fakto tan olish — m avjud davlat va hukum atlar tom onidan u 
yoki bu m am lakatda yangi paydo b o ig a n davlat yoki hukum atni 
tan olishning a n ’anaviy shakllaridan biri hisoblanadi. D e-fakto tan 
olishda diplom atik aloqalar o ‘rnatish shart emas. De-fakto tan olish 
ayrim hollarda konsullik m unosabatlarini o ‘rnatishga olib kelishi 
m um kin, lekin bu m ajburiy qoida emas. Bu tan olayotgan davlat 
mazkur hukum atning mavjudligi bilan hisoblashadi va u bilan biron- 
bir m asala b o ‘yicha aloqa qilishi mumkinligini anglatadi. De-fakto 
tan olingan davlat bilan ham korlik turli sohalarda b o iish i m um kin, 
chunki bunday tan olish natijasida xalqaro m unosabatlarda suveren 
davlat sifatida qatnashadi.
De-yure tan olish — m am lakatda vujudga kelgan yangi davlat 
yoki huk u m atn i x alqaro m aydondagi m avjud d av latlar ham da 
hukum atlar tom onidan rasmiy tan olishning a n ’anaviy shakllaridan 
biridir. T an olishning bu turi tan oluvchi davlatning m azkur davlat 
bilan to ‘liq diplomatik m unosabatlarni o ‘rnatishga tayyor ekanligini 
ifodalaydi.
De-yure tan olish oqibatida davlatlar oliy toifadagi diplomatik 
vakillar bilan almashadilar, tan olinuvchi davlatning xorijda m a’lum 
mulk va boshqa qimmatbaho buyumlarni tasarruf qilish huquqi hamda 
uni tan oluvchi davlat yurisdiksiyasidan immuniteti tan olinadi va hk.