Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

X a lq a ro huquq ta m o y illa ri to 'g 'r is id a g i
deklaratsiyaga
muvofiq har bir davlat ushbu huquqni hurm at qilishi 
lozim. So‘z xalqlar va davlatlar o 'rtasidagi o ‘zaro m unosabatlar 
(xalqaro-huquqiy m unosabatlar) to ‘g ‘risida borm oqda.
X A L Q A R O T A S H K IL O T L A R — X A L Q A R O
H U Q U Q
SU B Y E K T I S IF A T ID A
X alqaro tashkilotlar tarkibiga hukum atlararo tashkilotlar ham da 
a ’zolari shaxsiy tartibda harakat qiluvchi davlatlararo mexanizmlar 
va organlar (xalqaro arbitrajlar, kom itetlar, ekspertlar guruhi va 
boshqalar) kiradi.
H ukum atlararo konferensiyani vaqtinchalik xalqaro m uassasa 
deb hisoblash mumkin.
X alq aro tash k ilo t o ‘zining xalq aro h uq uq layoqatiga t a ’sis 
shartnom asiga muvofiq ega b o ia d i. S hartnom a xalqaro tashkilotni 
m a’lum huquqqa ega b o ‘la olish, y a’ni davlatlar va hukum atlararo 
tashkilotlar bilan shartnom alar tuzish, o ‘z nom idan qarorlar qabul 
qilish qobiliyati bilan ta ’minlaydi.
X alqaro tashkilot xalqaro tuzilma b o ‘lib, uning ta ’sis etilishi va 
faoliyati xalqaro huquq norm alari bilan tartibga solinadi.
217
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

« 0 ‘z b e k isto n — x a lq a ro m u n o s a b a tla r su b y ek ti» d eg an
konstitutsiyaviy form ula n afaq at O 'zbekiston R espublikasining 
hozirgi jah o n d a tutgan o ‘rninigina emas, balki 0 ‘zbekiston jahon 
ham jam iyatining ajralm as bir qismi, uning teng huquqli a ’zosi 
ekanligini anglatadi. Bu quyidagilarda k o ‘rinadi:
- 
birinchidan,
0 ‘zbekiston suveren davlat sifatida faqat hozirgi 
xalqaro huquqning um um e’tirof etilgan tam oyillari va m e’yorlari 
ham da o ‘zi ishtirok etgan xalqaro shartn o m alar qoidalari bilan 
b o g liq d ir va o ‘zining roziligisiz boshqa hech qanday m ajburiyat 
yuklanishi m um kin emas;
- 
ikkinchidan,
0 ‘zbekiston h ududi ichida d avlat hokim iyati 
cheklanm agan va xalqaro hukum at boshqa biron-bir subyekti unga 
aralashishga haqli emas. Uning hududidan tashqarida esa hokim iyat 
boshqa m anfaatdor davlatning roziligi bilangina am alga oshirilishi 
mumkin;
- 
uchinchidan,
0 ‘zbekiston xalqaro huquqning boshqa subyektlari 
bilan diplomatik aloqalar o ‘rnatish va ular bilan shartnom alar tuzish 
bilan bevosita davlatlararo m unosabatlarda ishtirok etadi.
M ustaqillik yillarida 0 ‘zbekiston ja h o n n in g 120 dan ziyod 
davlatlari bilan rasmiy diplomatik aloqalar o ‘rnatdi. Toshkentda 35 
m am lakatning elchixonalari ochildi va 19 xorijiy d av latlarn ing
elchilari o ‘rindoshlik asosida 0 ‘zbekiston Respublikasida akkredi- 
tatsiya qilingan. R espublikada 88 xorijiy v ako latx on alar, 24 ta 
h u k u m a tla ra ro va 13 ta x alqaro n o d av lat tash k ilo tla r faoliyat 
k o ‘rsatmoqda.
K o n stitu tsiy a aso sid a 0 ‘zbekiston R esp u b lik asin i x alq aro
m unosabatlam ing teng huquqli subyekti sifatida belgilovchi huquqiy 
asos yaratilgan.
0 ‘zbekistonning tashqi aloqalarni ta ’minlovchi davlat organlari 
tuzilgan. 0 ‘zbek isto n R esp u b lik asi P rezidenti va Oliy M ajlis 
deputatlari umum xalq tom onidan muqobillik va k o ‘ppartiyaviylik 
asosida saylandi, m am lakat hukum ati tuzildi. Tashqi ishlar vazirligi 
faoliyatining yo‘nalishlari va vazifalari tubdan o ‘zgartirildi. Tashqi 
iqtisodiy aloqalar vazirligi va Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy Banki 
tuzildi. Tashqi savdo firm alarining ixtisoslashgan tarm oqlari tashkil 
qilindi. 260 dan ziyod chet el firm alari, banklari va kom paniya- 
larining vakolatxonalari ochildi.