Жавоблар ўзбекистон тарихининг фан сифатидаги ўрни

114.Мовароуннаҳрда Улуғбек ҳукмронлиги. 1411 йили Мовароуннаҳрда анча мухолиф кучларга эга бўлган ва Улуғбекнинг мустақил ҳатти ҳаракатларига тўсқинлик қилаётган Муборизиддин Шоҳмалик, Шоҳрух Билан бирга Ҳиротга қайтиб кетади.Улуғбек Мирзо эса шу йўлдан бошлаб Мовароуннаҳрнинг ягона ва қонуний султони сифатида ҳокимиятни бошқаради.Шохруҳ ва унинг ўғли Улуғбек ўз иёсатларининг устувор йўналишлари этиб аввало мамлакат ҳудудларини кенгайтириш ҳамда марказий ҳокимиятни мустаҳкамлаш деб билдилар.Улуғбек шимолдаги қушинлари бўлмиш Дашта Қипчоқ ва Мўғилистондаги ички сиёсий аҳвол барқарорлиги ва у ерларда ўзига иттифоқчи бўлган кишиларни ҳокимият тепасида бўлишини истар эди.Шу сабабдан ҳам унинг аралашуви ҳамда ҳарбий кўмаги Билан Дашта Қипчоқда Урусхоннинг набираси Шаҳзода Бароқхон ҳокимият тепасига келди.1424 йили ноябр ойида Шоҳруҳнинг розилиги Билан Улуғбек Мўғилистон устига юриш бошлайди.Бу жанг Улуғбек олиб борган жиддий урушларнинг биринчиси ва сўнгиси эди.Бу жангда Улуғбек мағлубиятга учрайди ва бу унга ёмон таъсир қилади.1428 йили Мирзо Улуғбек томонидан амалга оширилган пул ислоҳоти Мовароуннаҳр ички иқтисодий ҳаётида муҳим рол ўйнайди. Давлатшоҳ Самарқандийнинг ёзилишича Мирзо Улуғбек ҳукмронлги даврида солиқлар миқдори ҳам бир мунча камайтирилган экан, Мирзо Улуғбек шундай қилиб, отаси тириклик вақтида гарчи ташқи сиёсат борасида бир мунча мустақил ҳаракат қилган бўлсада, лекин у ҳақиқатда отаси Шоҳруҳ Мирзонинг Мовароуннаҳрдаги ишончли ва итоаткор ҳокими бўлиб, қолади. Улуғбек ички ва ташқи сиёсат борасида отаси Билан бамаслаҳат иш тутар солиқларнинг бир қисмини мунтазам Ҳиротга гуманитар хутба ва тангаларда отасининг номи зикр этиларди.Шунингдек у вақти-вақти Билан отаси ҳисоб бериб турар, ҳарбий юришлари вақтида унга моддий ва ҳарбий кўмак етказиб беришга мажбур эди.
115.Улуғбек академияси. Мирзо Улугбек академияси. Улугбек Самаркандда уз атрофида туплаган олиларнинг бевосита иштироки ва ёрдамида 1424-1428 йилларда шахар якинида Оби Рахмат анхори буйида расадхона курдирди. Доира шаклида бино килинган бу улкан иморатнинг айланаси 47 метр, баландлиги 31 метр эди. Бобурнинг ёзищича, у уч каратли булган. Бинониннг сирти кошин ва сирлипарчинлар билан копланган. Бинонинг ички сахни сидси фахрий ва коридорлар билан турт кисмларга ажратилади. Расадхонанинг ички деворларида коинот-у ер шарининг умумий манзараси тасвирланган булиб, шу туфайли бу мавзу ахоли уртасида "накши жахон" деган ном билан шухрат топади. Расадхона курилишида самовий ёритгичларни кзатиш ва урганиш борасида хизмат килувчи унинг марказий кисми судси фахрий курилмаси ва уни махсус улчов асбоб-у ускуналари билан жихолашга алохида эътибор берилади. Гиёсиддин Жамшид бошчилигида расадхонанинг асосий улчов ускунаси - улкан секстант урнатилди. Улугбек билан бирга Козизода Румий. Али Кушчи ва бошка олимлар иш олиб бордилар. Улугбек Самаркандда бутун бир астрономия мактабини яратди. Расадхонада олиб борилган кузтиш ва тадкикотлар туфайли 1018 собита юлдузларнинг урни ва холати аникланиб, уларнинг астрономик жадвали тузилди.