Javoblar: Jamiyat mafkurasining davlat mafkurasidan farqlarini aniqlang

4. Ideologiya nima? 

G'arb  mamlakatlari  tillarida  mafkura  «ideologiya»  atamasi  vositasida 

qo‘llaniladi. «Ideologiya» yunoncha «ideya» va «logos» so‘zlarining birikmasidan 

tashkil topgan bo‘lib, g‘oyalar haqidagi ta'limot degan ma'noni bildiradi. Bu atama 

ilk bor 1797 yilda fransuz inqilobi davrida faylasuf va iqtisodchi Destyut de Trasse 

tomonidan  ilmiy  muomalaga  kiritilgan.  U  1815yilda  yozgan  “Ideologiya 

elementlari”  nomli  kitobida  “ideologiya”  so‘zini  falsafiy  tushuncha  sifatida 

ishlatgan. 

5. Qadriyat va meros tushunchalarining tafovutlarini ko’rsating. 

Qadriyat  [arabcha.  qiymat,  ahamiyat;  qimmatbaho  buyumlar;  xalq  boyligi]  - 

voqelikdagi  muayyan  hodisalarning  umuminsoniy,  ijtimoiy-axloqiy,  madaniy, 

ma’naviy ahamiyatini ko‘rsatish uchun qo‘llanadigan tushuncha. Inson va insoniyat 

---

uchun  ahamiyatli  bo‘lgan  barcha  narsalar,  masalan,  erkinlik,  tinchlik,  adolat, 

ma’rifat,  haqiqat,  yaxshilik,  moddiy  va  ma’naviy  boyliklar  va  boshqalar qadriyat 

hisoblanadi.  

Qadriyat - tabiiy va ijtimoiy hayotda namoyon bo‘ladigan, odamlar tomonidan 

qadrlanadigan ular uchun foydali ahamiyatli, moddiy – iqtisodiy, madaniy-ma’naviy 

mafkuraviy, siyosiy huquqiy, diniy, milliy, ijtimoiy omillar yig‘indisidir. 

Meros — marhumdan vorislarga qolgan mulk. M. marhumning mulk huquqi, 

boshqa  ashyoviy  huquqlar,  akliy  faoliyat  (kashfiyot,  ixtirochilik,  mualliflik) 

natijalariga boʻlgan alohida hukuqlar, shuningdek, bu huquqlardan kelib chiqadigan 

majburiyatlarni ham oʻz ichiga olishi mumkin (qarang 

Borislik huquqi

). 

"M." tushunchasi ajdodlardan avlodlarga qolib kelayotgan oʻtmish qoldigʻi, 

ilmiy, adabiy, madaniy boylikni ham bildiradi.