Javoblar Dasturlash asoslari

Protsedurali va obyektga yo'naltirilgan dasturlash farqlari Ob'ektga yo'naltirilgan rivojlanishning afzalliklari haqida gapirishdan oldin, keling, asosiy savolni ko'rib chiqaylik: obyekt nima? Bu ham murakkab, ham oddiy savol. Bu juda qiyin, chunki har qanday dasturiy ta'minotni ishlab chiqish oddiy emas. Va bu oddiy, chunki odamlar allaqachon ob'ektlar haqida o'ylaydilar. Masalan, odamga qarasangiz, uni obyekt sifatida ko'rasiz. Bunday holda, obyekt ikkita komponent bilan aniqlanadi: odamning atributlari va xulq-atvori, ko'zning rangi, yoshi, vazni va boshqalar kabi atributlari bor. Odamning xatti -harakati ham bor, ya'ni yuradi, gapiradi, nafas oladi, va hokazo. Uning asosiy ta'rifiga ko'ra, obyekt - bu ma'lumotlar va xatti -harakatlarni o'z ichiga olgan obyekt. Bu holda "bir vaqtning o'zida" so'zi obyektga yo'naltirilgan dasturlash va boshqa dasturlash metodologiyalari o'rtasidagi asosiy farqni aniqlaydi. Masalan, protsedurali dasturlash kodni mutlaqo alohida funksiyalar yoki protseduralarga joylashtiradi. Ideal holda, 1-rasmda ko'rsatilgandek, bu protseduralar "qora qutilar" ga aylanadi, bu yerda kirish ma'lumotlari qabul qilinadi va undan keyin chiqish ma'lumotlari chiqariladi. Ma'lumotlar alohida tuzilmalarda saqlanadi va bu funksiyalar yoki protseduralar yordamida boshqariladi.
100. Obyektga yo'naltirilgan va strukturaviy loyihalash o'rtasidagi farq
Obyektga yo'naltirilgan va strukturaviy loyihalash o'rtasidagi farq- obyektga yo'naltirilgan loyihalashda atributlar va xatti-harakatlar bitta obyekt ichida joylashtiriladi, strukturali loyihalashda odatda atributlar va xatti-harakatlar ajratiladi. Ob'ektga yo'naltirilgan loyihalashning mashhurligi oshishi bilan, dastlab odamlar tomonidan uni qabul qilinishiga to'sqinlik qilgan omillardan biri shundaki, obyektlar yo'naltirilgan bo'lmagan, lekin juda yaxshi ishlaydigan tizimlar ko'p edi. Ishbilarmonlik nuqtai nazaridan, bu tizimni o'zgartirish uchun o'zgartirish kerak emas edi. Har qanday kompyuter tizimi bilan tanish bo'lgan har bir kishi, o'zgarish kichik bo'lishi kutilsa ham, halokatli bo'lishi mumkinligini biladi. Shu bilan birga, odamlar obyektga asoslangan ma'lumotlar bazalarini qabul qilmadilar. Bir paytlar obyektga yo'naltirilgan rivojlanish paydo bo'lganda, bunday ma'lumotlar bazalari o'zaro bog'liq ma'lumotlar bazalarini almashtirishi mumkin edi. Biroq, bu hech qachon sodir bo'lmagan. Biznes relyatsion ma'lumotlar bazalariga ko'p pul sarmoya kiritdi va asosiy omil o'tishni to'xtatdi - ular ishladilar. Tizimlarni ob'ektga yo'naltirilgan ma'lumotlar bazalariga o'tkazish xarajatlari va xavflari aniq bo'lganda, bu harakat uchun jiddiy dalil yo'q edi.
101. An'anaviy dasturlash (protsedurali).
Dаstlаb dаsturlаsh аnchаyin bоshqоtirmа iхtirо bo‘lib, u dаsturchilаrgа dаsturlаrni kоmmutаtsiyablоki оrqаli kоmpyutеrning аsоsiy хоtirаsigа to‘g‘ridаnto‘g‘ri kiritish imkоnini bеrdi. Dаsturlаrmаshinа kodida ikkilik sanoq tizimida yozilаr edi. Dаsturlаrni mаshinа tilidа yozishdа tеtеz хаtоlаrgа yo‘l qo‘yilаr edi. Bundаn tаshqаri, mаshinа kоdlаridаgi dаstur tushunish uchun g‘оyat murаkkаb edi. Vаqt o‘tishi bilаn kоmpyutеrlаr tоbоrа kеngrоq qo‘llаnila bоshlаndi hаmdа yuqоrirоq dаrаjаdаgi prоtsеdurа tillаri pаydо bo‘ldi. Bulаrning dаstlаbkisi FORTRAN tili edi. Birоq оb’еktgа mo‘ljаllаngаn yondоshuv rivоjigа аsоsiy tа’sirni kеyinrоq pаydо bo‘lgаn, mаsаlаn, ALGOL kаbi prоtsеdurа tillаri ko‘rsаtdi. Prоtsеdurа tillаri dаsturchigа ахbоrоtgа ishlоv bеrish dаsturini pаstrоq dаrаjаdаgi bir nеchtа prоtsеdurаgа bo‘lib tаshlаsh imkоnini bеrаdi. Pаstrоq dаrаjаdаgi bundаy prоtsеdurаlаr dаsturning umumiy tuzilmаsini bеlgilаb bеrаdi. Ushbu prоtsеdurаlаrgа izchil murоjааtlаr prоtsеdurаlаrdаn tаshkil tоpgаn dаsturlаrning bаjаrilishini bоshqаrаdi. Dаsturlаshning bu yangi pаrаdigmаsi mаshinа tilidа dаsturlаsh pаrаdigmаsigа nisbаtаn аnchа ilg‘оr bo‘lib, ungа tuzilmаlаshtirishning аsоsiy vоsitаsi bo‘lgаn prоtsеdurаlаr qo‘shilgаn edi. Hа bir prоtsеdurа mа’lumоtlаrgа kirish usullаrini dаsturlаshi lоzim bo‘lgаnligi tufаyli, mа’lumоtlаr tаqdimоtining o‘zgаrishi dаsturning ushbu kirish аmаlgа оshirilаyotgаn bаrchа o‘rinlаrining o‘zgаrishigа оlib kеlаr edi. Shundаy qilib, хаttо eng kichik to‘g‘rilаsh hаm butun dаsturdа qаtоr o‘zgаrishlаr sоdir bo‘lishigа оlib kеlаr edi. 
102. Protsedurali dasturlashning murakkab jihatlari
103. OYDning ijobiy va salbiy tomonlari
Obyektga asoslangan dasturlashning ko'p afzalliklari bor, shuning uchun ko'pchilik zamonaviy dasturchilar bu yondashuvdan foydalanadilar. 1) Kod vizual jihatdan sodda va o'qish osonroq. Hamma narsa obyektlarga bo'linib, ular aniq qoidalar to'plamiga ega bo'lganda, siz har bir obyekt nima uchun javobgar ekanligini va nimadan iboratligini darhol tushunishingiz mumkin. 2) Kamroq bir xil kod. Agar oddiy dasturlashda bitta funksiya bir o'lchovli massivda, ikkinchisi ikki o'lchovli massivda takrorlanadigan belgilarni hisoblasa, ularning kodlarining aksariyati bir xil bo'ladi. OYDda bu meros orqali hal qilinadi. 3) Murakkab dasturlarni yozish osonroq. Har bir katta dasturni bir nechta bloklarga ajratish mumkin, uni minimal to'ldirishga aylantirish, so'ngra har bir blokni qayta-qayta batafsil to'ldirish mumkin. 4) Yozish tezligi oshadi. Dastlab, siz minimal ishchi prototipini olish uchun dastur ichida kerakli komponentlarni tezda yaratishingiz mumkin. Kamchiliklari: 1) Buni tushunish va boshlash qiyin. OYD yondashuvi oddiy protsedurali dasturlashdan ko'ra ancha murakkab - bitta satr kod yozilishidan oldin siz ko'p nazariyalarni bilishingiz kerak. 2) Ko'proq xotira talab qilinadi. OYD obyektlari ma'lumotlar, interfeyslar, usullar va boshqalardan iborat bo'lib, bu oddiy o'zgaruvchiga qaraganda ancha ko'p xotirani oladi. 3) Ba'zida kodning ishlashi past bo'ladi. Yondashuvning o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda, ba'zi narsalarni amalga oshirish qiyinroq bo'lishi mumkin. Shunday qilib, OYD dasturi protsedurali dasturga qaraganda sekinroq ishlaydi (garchi zamonaviy protsessor imkoniyatlari keng bo'lsa ham, bu ham kichik muammolarni keltirib chiqaradi). OYD (obyektga yo'naltirilgan dasturlash) ko'plab zamonaviy loyihalarni ishlab chiqishning ajralmas qismiga aylandi, lekin mashhurligiga qaramay, bu paradigma yagona loyihadan uzoqdir. Obyektga yo'naltirilgan g’oya obyektning xatti-harakatlarini uning ma'lumotlari bilan bog'lash va real dunyo obyektlarini va biznes jarayonlarini dastur kodiga loyihalashtirishga urinish sifatida ishlab chiqilgan. Odamga bunday kodni o'qish va tushunish osonroq deb o'ylashdi, chunki odamlar o'zlarini atrofidagi dunyoni ma'lum tasnifga mos keladigan o'zaro ta'sir qiladigan obyektlar majmuasi sifatida qabul qilishga moyil. Ushbu g’oyani ilgari surganlar maqsadga erisha oldimi, degan savolga aniq javob berish qiyin, lekin aslida bizda dasturchidan OYD talab qilinadigan ko'plab loyihalar mavjud.